Od Afganistanu po Zambię. Jaka współpraca rozwojowa po 2015 roku? – to temat międzynarodowej konferencji, którą 21 stycznia 2016 r. zorganizowało Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce, we współpracy z Instytutem Politologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego (UKSW) oraz Fundacją Collegium Interethnicum pod honorowym patronatem Ministra Spraw Zagranicznych.
Gościem specjalnym konferencji była Marjeta Jager – zastępca dyrektora generalnego Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej ds. Współpracy Międzynarodowej i Rozwoju.
- Rok 2015 był niezwykle ważnym rokiem w globalnej walce na rzecz zmniejszenia światowego ubóstwa oraz w pracy na rzecz zrównoważonego rozwoju – mówiła Marjeta Jager podczas konferencji. Przywołała także motto w 2015 roku Europejskiego Roku na rzecz Rozwoju: "Nasz świat, Nasza godność, Nasza przyszłość" podkreślając: - To coś więcej niż slogan, który oparty jest na wspólnym przeświadczeniu, że wszyscy mamy swój udział w kreowaniu przyszłości tego coraz bardziej współzależnego świata.
Dodała również: - Program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 (w tym program działań z Addis Abeby) stanowi konstruktywną i długoterminową odpowiedź na problemy leżące u źródła tych wyzwań. Wymaga od nas, abyśmy nie ustawali w wysiłkach na rzecz wyeliminowania ubóstwa i nikogo nie pozostawili bez pomocy. Nowe zasady wskazują na konieczność realizacji 17 celów zrównoważonego rozwoju, w tym rozwiązania takich kwestii jak praworządność, nierówność, godna praca i zrównoważona energia dla wszystkich, uprzemysłowienie oraz zrównoważona konsumpcja i produkcja. (…) Efektywne wdrożenie Agendy 2030 nie wydarzy się automatycznie. Jej wdrożenie wymaga Globalnego Partnerstwa – w którym parlamenty, rządy państw, społeczeństwo obywatelskie, środowisko akademickie i sektor prywatny pracują razem.
Uczestników konferencji oraz panelistów powitali ks. prof. UKSW dr hab. Maciej Bała, Prorektor ds. studenckich i kształcenia oraz Kinga Schlesinger, p.o. Kierownika Wydziału Politycznego Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce (PKE), podsumowując liczne działania podjęte przez PKE podczas Europejskiego Roku na rzecz Rozwoju 2015.
W dwóch panelach dyskusyjnych uczestniczyli: Joanna Wronecka – podsekretarz stanu ds. współpracy rozwojowej oraz polityki afrykańskiej i bliskowschodniej w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, J.E. Bwalya S.K. Chiti – Ambasador Republiki Zambii w Polsce, Marina Wes – Przedstawiciel Banku Światowego w Polsce, Mariola Ratschka – p.o. Dyrektora, Specjalista ds. Informacji Publicznej z Ośrodka Informacji ONZ w Warszawie, Dorota Panczyk-Piqueray – Analityk ekonomiczny w Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej ds. Współpracy Międzynarodowej i Rozwoju, Zuzanna Kierzkowska – Dyrektor Departamentu Współpracy Rozwojowej w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, Jan Szczyciński – specjalista w zakresie komunikacji rozwojowej w Programie Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju, Jan Bazyl – dyrektor biura w Grupie Zagranica oraz prof. UKSW dr. hab. Andrzej Gąsowski.
Dyskusja w pierwszym panelu nawiązywała do perspektyw współpracy rozwojowej w XXI wieku. Mówiąc o przyszłości, nie można jednak pominąć tego, co dotychczas w tej dziedzinie udało się osiągnąć. Dlatego porównywano Milenijne Cele Rozwoju, których termin realizacji upłynął w 2015 roku, z ogłoszonymi we wrześniu nowymi Celami Zrównoważonego Rozwoju (SDG – Sustainable Development Goals). Wskazywano także na kolejne wyzwania, jakie stoją przed polityką rozwojową.
Zdaniem Marioli Ratschki z Ośrodka Informacji ONZ w Polsce, Milenijne Cele Rozwoju tak naprawdę przekształciły się w Cele Zrównoważonego Rozwoju, które sąplanem rozwoju świata i ludzkości, wzmocnione dzięki stworzeniu ram finansowych i monitorowania zrównoważonego rozwoju. W odniesieniu do obecnego kryzysu migracyjnego w kontekście współpracy rozwojowej Ratschka oceniała, że nie należy tylko gasić pożaru, ale najważniejsze jest do niego nie dopuścić.
- Największym sukcesem w 2015 roku jest to, że po raz pierwszy zobaczyliśmy, iż ubóstwo w świecie zostało ograniczone o 10 proc. i tak naprawdę było to wynikiem 25 lat działań podejmowanych w tym zakresie – mówiła Marina Wes z Banku Światowego w Polsce. - Największym wyzwaniem jest utrzymanie tego sukcesu w przyszłości. Podkreśliła także, że należy pamiętać, iż przechodząc od Celów Milenijnych na Cele Zrównoważonego Rozwoju, rozwój, eliminacja ubóstwa oraz wzrost wymagają wielowymiarowego i zintegrowanego podejścia.
Podsumowanie MDG oraz perspektywęnowych Celów Zrównoważonego Rozwoju, z punktu widzenia kraju, do którego kierowana jest współpraca rozwojowa, przedstawił J.E. Bwalya S.K. Chiti, ambasador Republiki Zambii. Jego zdaniem, w jego kraju kilka z Milenijnych Celów Rozwoju udało się już osiągnąć, ale poziom ubóstwa jest nadal bardzo wysoki. - Musimy mieć pewność, że całe nasze społeczeństwo zostanie włączone do procesu realizacji SDG. Ważnym aspektem w rozwoju jest także status społeczny kobiet. - Jeśli wyklucza się kobiety z pełni życia społecznego, to nie ma mowy o rozwoju! – mówił ambasador.
Minister Joanna Wronecka z MSZpodkreśliła znaczenie Agendy 2030, której zobowiązania muszą być poważnie traktowane zarówno przez ONZ jak i UE. Według Wroneckiej istotnym aspektem polityki rozwojowej jest dobre zarządzanie i wypracowanie mechanizmów, które pozwolą skutecznie działać. - Polska dążyć będzie do zwiększenia Oficjalnej Pomocy Rozwojowej do poziomu 0,33 proc. dochodu narodowego brutto (DNB) do 2030 roku, zgodnie z przyjętym w 2015 roku stanowiskiem Rządu RP.
Podczas dyskusji w ramach II panelu, Dorota Pańczyk-Piqueray przybliżyła podejście i plany Komisji Europejskiej w kwestii zrównoważonego rozwoju. Wyjaśniła, że pod koniec września ubiegłego roku udało się opracować i zaakceptować cele, jakie Komisja stawia sobie w tej materii. Według niej, jest to bardzo istotny krok świadczący o spójności polityki rozwoju, wprowadzający ład, jeśli chodzi o zarządzanie środkami finansowymi. Co więcej, opracowany został Komisyjny plan działań na rok 2016 - w ramach niego możliwa będzie realizacja nowych wyzwań.
Zuzanna Kierzkowska skoncentrowała się na prowadzonych obecnie w MSZ pracach koncepcyjnych dotyczących wieloletniego planu krajowego na rzecz rozwoju. Uwzględnia się w nim to, co aktualnie dzieje się na arenie międzynarodowej, tak by poszczególne punkty planu były tożsame z międzynarodową agendą. Dyrektor DWR dodała również, że w MSZ zwiększono pulę środków pieniężnych, przeznaczonych na cele bilateralne.
Jan Bazyl zwrócił uwagę na to jak wielkim wyzwaniem powinna być polityka rozwoju dla polskiej administracji. Podkreślił, że zrównoważony rozwój musi uzyskać odpowiednią rangę, a politycy i urzędnicy powinni zajmować się nim na wyższym szczeblu. Dyrektor "Grupy Zagranica" naświetlił również inne problemy związane z pomocą krajom uboższym, między innymi łamanie praw człowieka, jak również brak skuteczności pomocy ze strony sektora prywatnego.
Według Jana Szczycińskiego, w ostatnich latach mamy do czynienia z rewolucją w polityce rozwoju. Polega ona na tym, że w kwestii pomocy krajom uboższym przestaje się mówić o wielu różnych celach, ale opracowywany jest jeden, wspólny. Szczyciński w swojej wypowiedzi podkreślił, że jest to bardzo istotny krok i zwrócił uwagę na to jak ważna jest spójność w polityce rozwoju.
Natomiast profesor Andrzej Gąsowski zwrócił uwagę, na fakt, że wyeliminowanie ubóstwa w wymiarze globalnym może być zadaniem niesamowicie trudnym. Według przytoczonych przez niego statystyk, obecnie zaledwie 1 proc. ludności dysponuje takim samym majątkiem jak pozostałe 99 proc. - Warto więc zadać pytanie o mechanizmy, jakie należałoby uruchomić w celu zmiany tych proporcji.