Działalność gospodarczą lub odpłatną (nie dla zysku) prowadzi zaledwie co siódme stowarzyszenie lub fundacja, jednak przychody z niej stanowią niemal jedną piątą część budżetu całego sektora. Warto przyjrzeć się temu obszarowi finansowania działań organizacji.
źródło: http://commons.wikimedia.org/
Od kilku już lat podstawową formułą działalności ekonomicznej organizacji stała się odpłatna działalność statutowa, zdefiniowana w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. W 2010 roku prowadzenie działalności odpłatnej deklaruje 12% organizacji. Oznacza to, że odsetek organizacji oficjalnie się w nią angażujących, który dotąd w każdej kolejnej edycji badania rósł, w ciągu ostatnich dwóch lat zmniejszył się o 7 punktów procentowych. Porównując dane (z roku 2010 i lat poprzednich) na temat procentu organizacji deklarujących prowadzenie działalności odpłatnej oraz odsetek tych, które miały z tego tytułu realne przychody, można sformułować hipotezę, że mamy do czynienia z procesem wycofywania się z tej formuły działalności organizacji, które formalnie prowadziły działalność odpłatną, ale nie miały niej żadnych wpływów.
Zmniejszył się także odsetek organizacji prowadzących zarejestrowaną działalność gospodarczą. W 2008 r. stanowiły one 7% ogółu stowarzyszeń i fundacji, obecnie – ok. 5%. Nie jest to zmiana tak zauważalna, jak w przypadku odpłatnej działalności statutowej, niemniej dobrze koresponduje z jej dynamiką. Jednak w przypadku działalności gospodarczej trend ten ma już dłuższą historię – jej popularność wśród organizacji zmniejsza się już bowiem od 2004 r., kiedy to angażowało się w nią ponad 15% stowarzyszeń i fundacji, a przychody z niej uzyskiwane stanowiły – obok środków publicznych – zdecydowanie największą część przychodów całego sektora pozarządowego.
Przychody z działalności ekonomicznej, jej przedmiot i przyszłość
Przyjrzyjmy się teraz tym organizacjom, które prowadzą działalność ekonomiczną, a także znaczeniu, jakie przychody z niej mają dla całego sektora. Wpływy z działalności gospodarczej w 2009 roku miało 6% organizacji. Większość (60%) z nich nie odnotowała znaczących zysków z tego tytułu, ale też nie poniosła strat. Blisko 30% zadeklarowało znaczący zysk (przekraczający 10% ogółu przychodów organizacji), a 7% znaczącą stratę. Biorąc pod uwagę cały sektor, środki z działalności gospodarczej stanowiły 12% jego wszystkich przychodów. Dodatkowo, z działalności odpłatnej nie dla zysku pochodzi 7% budżetu polskich organizacji (przy czym przychody z tego źródła miało 10%).
Jakąś formę działalności ekonomicznej zadeklarowało w 2010 roku ok. 14% organizacji (spora część prowadzi zarówno działalność gospodarczą, jak i odpłatną nie dla zysku). Najczęściej były to: świadczenie usług szkoleniowych oraz organizacja i obsługa imprez. Nieco rzadziej jest to działalność usługowo-handlowa oraz wydawnicza, rzadko zaś – działalność turystyczna czy transportowa lub wynajem. Prawie nie zdarza się, aby organizacje prowadziły działalność produkcyjną.
Wśród organizacji prowadzących działalność gospodarczą połowa (51%) planuje ją rozwinąć, a 41% utrzymać na podobnym poziomie, jak w chwili badania. Ok. 2% chce zmniejszyć jej skalę lub w ogóle ją zakończyć, ewentualnie zawiesić, 6% nie potrafi sprecyzować swoich planów w tej dziedzinie. Plany rozwoju odpłatnej działalności nie dla zysku ma 39% organizacji ją prowadzących, a 47% nie chce zmieniać jej skali. Tylko 1% nosi się z zamiarem zamknięcia bądź zawieszenia lub ograniczenia działalności odpłatnej, ale aż 10% nie ma żadnych sprecyzowanych planów związanych z tą działalnością.
Źródło: inf. własna ngo.pl
