„Szlak lnu i konopi” zaprezentowany przez Lokalną Organizację Turystyczną „Brama na Bagna” na Międzynarodowych Targach Turystyki i Wypoczynku LATO 2010 w Warszawie zajął III miejsce w konkursie Polskiej Organizacji Turystycznej „Najlepsza oferta ekspozycyjna polskiego regionu” (I miejsce – stoisko Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego, II miejsce – stoisko Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego).
fot. Lokalna Organizacja Turystyczna „Brama na Bagna”
Pomimo ogromnej konkurencji i niewielkich środków, stoisko promujące podlaskie gospodarstwa agroturystyczne prezentujące turystom dawne odmiany roślin włóknistych – len i konopie, zwróciło szczególną uwagę odwiedzających i organizatorów targów. Stoisko wyróżniało się całkowitą rezygnacją z plastikowych banerów, mrugających monitorów, stosów ulotek i gadżetów. Ściany pokryły Janowskie tkaniny dwuosnowowe, a na stołach oprócz skromnych wizytówek gospodarstw agroturystycznych tworzących szlak można było zobaczyć produkty z lnu i konopi: nici i sznurki, odzież, kosmetyki, żywność, materiały budowlane i termoizolacyjne, a nawet buty wyprodukowane z tworzywa sztucznego w którym zamiast ropy naftowej wykorzystano olej konopny. Można było spróbować własnoręcznie połamać łodygi lnu na cierlicy, z konopnego włókna skręcić sznurek, a na zdjęciach zobaczyć uprawy lnu i konopi z ODR Szepietowo oraz dokumentację warsztatów tkackich i barwierskich. Zaprezentowano wiec zarówno stare tradycyjne metody uprawy i przerobu roślin włóknistych, jak również najnowsze trendy wykorzystania włókien w przemyśle budowlanym i chemicznym. Produkty z lnu i konopi oraz same rośliny, a także metody ich zbioru i przerobu na włókno są oferowane turystom jako produkt urozmaicający ofertę gospodarstw agroturystycznych. Informacje o uprawach i zastosowaniach roślin zostały zamieszczone w internecie na stronie www.lenikonopie.pl
W celu zachowania tradycji i pamięci o dawnym życiu na wsi i krajobrazie obszarów wiejskich, na szlaku lnu i konopi turystom przekazywana jest historia ginących roślin.
Już mało kto pamięta że rośliny włókniste i oleiste takie jak len i konopie były uprawiane na Podlasiu od wieków. Rodzime odmiany lnu i konopi dawały znakomitej jakości olej i włókno na płótno oraz liny i nie miały właściwości narkotycznych. Ze względu na pracochłonny proces przerobu, a co za tym idzie – wysokie koszty, len i konopie zostały z czasem wyparte z rynku przez rzepak oraz importowaną bawełnę, jutę, sizal czy tworzywa sztuczne. W ciągu ostatnich 2 dekad upraw całkowicie zaprzestano. Teraz jest szansa na ich powrót dzięki projektowi „Bramy na Bagna” który uzyskał wsparcie finansowe Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego, a także Islandii, Liechtensteinu i Norwegii poprzez dofinansowanie ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego.
Obecnie len w Polsce jest uprawiany głównie na Lubelszczyźnie, a konopie w Wielkopolsce, tam też znajdują się zakłady przetwarzające surowiec. Nienarkotyczne odmiany konopi są bardzo rozpowszechnione w Niemczech, gdzie produkuje się z nich wiele produktów, w tym kosmetycznych i spożywczych, chociaż największe zastosowanie znalazły w budownictwie do produkcji materiałów termoizolacyjnych. Europejskim potentatem upraw lnu i konopi jest Francja, ale od kilku lat obserwuje się szybkie powiększanie upraw także w Polsce, a prognozy wskazują dalszy wzrost, głównie na potrzeby budownictwa.
Aby wprowadzone przez rolników na pola uprawy lnu i konopi mogły zostać w pełni wykorzystane do prezentacji ginącej tradycji tkackiej, został odtworzony ręczny ciąg technologiczny przygotowywania włókna, taki jaki był tradycyjnie stosowany w gospodarstwach wiejskich (grzebienie, międlice, cierlice, kołowrotki, krosna, itd.) oraz prowadzone są warsztaty tkackie i barwierskie. Umiejętności nabyte przez właścicieli gospodarstw agroturystycznych są wykorzystywane do organizacji czasu wolnego turystów, którzy spędzając urlop na wsi, mogą nie tylko obejrzeć tradycyjne uprawy lnu i konopi, ale także nauczyć się przygotowywania przędzy, tkania i barwienia metodami naturalnymi. Towarzyszy temu podniesienie standardów ekologicznych gospodarstw agroturystycznych.
fot. Lokalna Organizacja Turystyczna „Brama na Bagna”
Źródło: Lokalna Organizacja Turystyczna „Brama na Bagna”
