Publicystyka - ngo.pl

Na wstępie chcę przywołać dane, które podała Federacyjna Komisja Handlu w USA w odpowiedzi na zarzuty o masowych oszustwach przy wykorzystywaniu finansowania społecznościowego (crowdfundingu) przez przedsiębiorców. Wskazała ona, że tylko 1% zebranych środków jest defraudowanych lub też pada łupem nadużyć. A przecież finansowanie społecznościowe opiera się na takim samym mechanizmie pozyskiwania środków, jak zbiórki publiczne[1]. Między innymi dlatego Forum Obywatelskiego Rozwoju popiera propozycję Rady Ministrów uchylenia w całości ustawy o zbiórkach publicznych z 1933 roku. To szansa na rozwój społeczeństwa obywatelskiego.

Obecny kształt regulacji w zakresie zbiórek publicznych ogranicza rozwój filantropii oraz uniemożliwia wzmocnienie finansowe sektora pozarządowego. Obowiązująca ustawa jest najbardziej restrykcyjna spośród wszystkich europejskich rozwiązań legislacyjnych. Od wielu lat organizacje obywatelskie postulują zmianę przepisów reglamentujących działalność dobroczynną i nakładających szereg obciążeń na organizatorów zbiórek.

Rezultatem wspólnych starań środowisk pozarządowych i Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji jest projekt ustawy. Jednak w zaproponowanych rozwiązaniach nie udało się znieść wszystkich barier administracyjnych. Projekt ustawy przewiduje zgłaszanie zbiórek za pomocą formularza elektronicznego, na specjalnym elektronicznym portalu zbiórek publicznych, ten jednak dopiero ma powstać. Osoby, które chcą prowadzić kwestę, a nie działają w organizacjach mających osobowość prawną, muszą zarejestrować komitet społeczny. W dalszym ciągu obligatoryjne jest sporządzanie i przesyłanie sprawozdań z prowadzonych zbiórek.

Propozycja Rady Ministrów całkowitej deregulacji zbiórek publicznych jest zatem ogromną szansą dla organizacji pozarządowych. Chodzi nie tylko o ułatwienie codziennego funkcjonowania, którą daje redukcja barier administracyjnych, ale jest to przede wszystkim okazja do finansowego uniezależnienia się od instytucji publicznych oraz unijnych. Daje również możliwość dywersyfikacji źródeł dochodów, a przez to – zwiększenia finansowego bezpieczeństwa organizacji.

Część środowiska pozarządowego uważa, że pełna liberalizacja jest zagrożeniem dla organizacji społecznych. Argumentują to przykładami o nadużyciach NGO-sów, o których było ostatnio głośno w mediach. Nadużycia w Fundacji Kidprotect.pl pokazują, że również organizacja posiadająca status organizacji pożytku publicznego, funkcjonująca na gruncie bardzo restrykcyjnego prawa również może defraudować środki przeznaczone na działalność dobroczynną. Ten przykład wskazuje, że należałoby zastanowić się raczej nad wzmocnieniem kompetencji wewnętrznych organów kontroli w organizacjach pozarządowych, a nie jeszcze bardziej zaostrzać warunki ich funkcjonowania.

Wolność w obszarze zbiórek publicznych pozwoli na wytworzenie się wewnątrz organizacji nowych mechanizmów informowania o działalności służących kontroli działalności organizacji. Jej ciężar zostanie przeniesiony przede wszystkim na darczyńców, bo przecież to oni są najlepszymi audytorami organizacji pozarządowych. Będą mogli samodzielnie rozliczać organizacje ze środków, które im przekazują. Taka sytuacja oddolnie pobudza aktywność obywatelską i motywuje do bezpośredniego zaangażowania w sprawy społeczne.

Marta Kube – prawniczka, współpracuje z Forum Obywatelskiego Rozwoju.

___________________

^{[1] Jamie Usry , Charitable Solicitation with the Nonprofit Sector: Paving the Regulatory Landscape for Future Success, Policy In-depth: 07-30-2008, Center for Public Policy&Administration, The University of Utah}