Publicystyka - ngo.pl

Karol Zychowicz i Piotr Feliński ze Stowarzyszenia „Carpe diem” postanowili przybliżyć mieszkańcom Świdwina (województwo zachodniopomorskie) sylwetki kandydatek i kandydatów startujących w wyborach samorządowych. Przygotowali dla nich ankietę złożoną z 13 pytań. Pytali m.in. o problem bezrobocia, o przestrzeń miejską oraz pomysły na zwiększenie dochodów gminy. – Prawie wszyscy kandydaci odpowiedzieli na pytania z ankiety. Zamieściliśmy je na stronie internetowej. A o tym, że można się z nimi zapoznać, informowaliśmy poprzez lokalne media i Facebooka – opowiada Karol Zychowicz.

Organizatorzy akcji zaplanowali również debatę wyborczą dla kandydatów na urząd burmistrza. Ubiegał się o niego aktualny burmistrz oraz starosta. – Nie było łatwo, bo jeden i drugi podejrzewał nas o współpracę z kontrkandydatem – opowiada Piotr Feliński. – Starosta był gotów na konfrontację, burmistrz wolał uniknąć starcia. Początkowo grał na czas, ale ostatecznie odmówił udziału w debacie – opowiada laureat. Wyjściem z sytuacji okazały się oddzielne spotkania z wyborcami.

Organizatorów najbardziej zaskoczyła nieufność. Nie tylko ubiegających się o urząd burmistrza kandydatów, również mieszkańców. – Początkowo mówili, że ta cała akcja to działanie polityczne i że pewnie sami wystartujemy w wyborach – śmieje się Piotr Feliński. Gdy okazało się, że nie wystartowali, oskarżano ich o współpracę raz z jednym, raz z drugim kandydatem. – Ludzie nie mogli pojąć, że to społeczna inicjatywa, bo nikt wcześniej nie organizował u nas takich spotkań. Był moment, w którym chcieliśmy zrezygnować, ale na szczęście nie poddaliśmy się i domknęliśmy sprawę do końca – wspomina.

– Postanowiłyśmy sprawdzić, jak w Bełchatowie funkcjonują konsultacje społeczne. Przeanalizowałyśmy dokumenty, porozmawiałyśmy z urzędnikami i okazało się, że nie funkcjonują wcale – opowiada Katarzyna Krześniak-Dęga z Fundacji Akademii Zdrowego Życia. Konsultacjom przyglądała się razem z Alicją Skrzypiec z Fundacji Rozwoju Nitka. Obie panie postanowiły wziąć sprawy konsultacji w swoje ręce. Wykorzystały czas wyborów. Dokładniej: przedwyborcze spotkania. Poszły, postawiły stolik, kilka krzeseł i rozmawiały z mieszkańcami o lokalizacji autobusowego dworca. Poprzedni prezydent wraz z urzędnikami zdecydował, że dworzec stanie przy szpitalu, ale nie wszystkim mieszkańcom Bełchatowa było to na rękę. Szpital stoi daleko, niemal na samym końcu miasta.

– Starałyśmy się zapytać jak najwięcej osób o zdanie - opowiada Katarzyna Krześniak-Dęga. – Opinie zapisywałyśmy na karteczkach. Każdy mógł zabrać głos, uzasadnić go i ocenić inne propozycje. Chciałyśmy uświadomić w ten sposób mieszkańcom, że mają w tej sprawie coś do powiedzenia – mówi Krześniak-Dęga. – Bo formalnie wygląda to dość kiepsko – dodaje Alicja Skrzypiec. – Problem polega na tym, że zgodnie z lokalną uchwałą, w naszym mieście różne dokumenty mogą konsultować jedynie przedstawiciele organizacji pozarządowych – wyjaśnia Skrzypiec. I dodaje, że to i tak nie zawsze działa. Jesienią sami zgłosili uwagi do programu współpracy z organizacjami pozarządowymi, po czym okazało się, że wniosek został odrzucony, bo dokumenty mogą być konsultowane albo ze specjalnie powołaną komisją, albo z radą pożytku publicznego, której w Bełchatowie nie ma.

By zmienić obecną sytuację, inicjatorki akcji zachęcały mieszkańców, którzy starali się o mandat radnego, by składali deklarację, że jeśli wygrają wybory, podejmą działania na rzecz wprowadzenia konsultacji społecznych. Deklarację złożyła również kandydatka na urząd prezydenta, która – jak się później okazało – wygrała wybory. Niby sukces, ale od wyborów minęło już sporo czasu, a sprawa konsultacji leży.

Na początku roku na stronie Urzędu Miasta Bełchatów pojawiła się informacja o tym, że w lutym odbędą się docelowe konsultacje w sprawie lokalizacji dworca. Luty już się skończył, a konsultacji jak nie było, tak nie ma. Ludzie żartują, że zabrakło informacji, o którym roku mowa, ale tak naprawdę wcale im nie jest do śmiechu.

– Zrobiliśmy eksperyment. Grupa naszych wolontariuszy weszła do lokali wyborczych w dużych polskich miastach i sprawdzała, czy są przystosowane dla osób z niepełnosprawnościami – opowiada Justyna Kucińska z Fundacji Instytut Rozwoju Regionalnego. Na drodze wolontariuszy stawały bariery architektoniczne, ale nie tylko. Okazywało się na przykład, że wysokość, na której zawieszono obwieszczenia, nie była dostosowana do możliwości osób na wózku.

Przedstawiciele Fundacji oprócz eksperymentu przeprowadzili również kampanię informacyjną. Spotykali się z osobami niepełnosprawnymi i informowali o ułatwieniach, z których mogą skorzystać. – Wiele osób z dużym zainteresowaniem dopytało o to, jak skorzystać z możliwości głosowania korespondencyjnego albo jak zrobić to poprzez pełnomocnika – opowiada Justyna Kucińska.

Autorzy akcji poprosili też kandydatów na urząd prezydenta największych miast Polski, by odpowiedzieli na kilka pytań dotyczących polityki wobec osób z niepełnosprawnością. – Niestety, efekt był porażający. Na kilkanaście osób, odpowiedziały tylko trzy. Rozumiem, że kandydaci w czasie kampanii wyborczej mają dużo obowiązków, ale trudno oprzeć się wrażeniu, że pewna grupa społeczna jest lekceważona – mówi Kucińśka.

Nagrody Super Samorząd 2014 przyznano za najciekawsze i najskuteczniejsze działania zachęcające mieszkańców do świadomego udziału w zeszłorocznych wyborach samorządowych. W rywalizacji wzięło udział ponad 600 formalnych i nieformalnych grup. Nagroda to element ogólnopolskiej akcji „Masz Głos, Masz Wybór”, prowadzonej od 13 lat przez Fundację im. Stefana Batorego. Konkurs został objęty patronatem przez Prezydenta RP, Bronisława Komorowskiego.

• Fundacja Akademia Zdrowego Życia i Fundacja Rozwoju Nitka z Bełchatowa (woj. łódzkie) za działanie Lokalne konsultacje;
• Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego z Krakowa (woj. małopolskie) za działanie Wybory dla każdego;
• Kaliska Inicjatywa Miejska (woj. wielkopolskie) za działanie Dostępni samorządowcy - podsumowanie kadencji;
• Portal www.lomianki.info z Łomianek (woj. mazowieckie) za działanie Głosuj świadomie;
• Ruch Inicjatyw Obywatelskich Tczewa, Tczewska Inicjatywa Rowerowa, Fundacja Pokolenia i Przestrzeń Kultury Zebra (woj. pomorskie) za działanie Budżet obywatelski;
• Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Carpe diem” ze Świdwina (woj. zachodniopomorskie) za działanie Głosuj świadomie.