Stołówkowe turbulencje. REV przedstawia stanowisko ws. zmian w szkołach i przedszkolach
Green REV Institute przesłał swoje oficjalne stanowisko w ramach trwających do 18 lipca 2025 r. konsultacji publicznych dotyczących projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia z 16 czerwca 2025 r. Rozporządzenie to dotyczy listy produktów spożywczych, które mogą być sprzedawane dzieciom i młodzieży w szkołach oraz zasad, jakie muszą spełniać posiłki przygotowywane w placówkach edukacyjnych.
Green REV Institute od lat prowadzi działania dla zmiany stołówkowych jadłospisów i zagwarantowania prawa do zdrowej, roślinnej żywności wszystkim dzieciom i młodzieży. Program Roślinna Szkoła REV angażuje samorządy, rodziców, uczniów do działania dla bezpiecznej żywności.
W stanowisku REV zwraca uwagę, że projekt nie tylko nie odpowiada na aktualne wyzwania zdrowotne i społeczne, ale także narusza podstawowe prawa dzieci i rodziców gwarantowane w Konstytucji RP, Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz prawie międzynarodowym.
Projekt przewiduje m.in.:
- obowiązkowe serwowanie mięsa w jadłospisach dwa razy w tygodniu oraz mięsa ryby raz w tygodniu,
- ograniczenie zmiany mleka i przetworów mlecznych zwierzęcych na roślinne alternatywy do jednej porcji dziennie,
- brak obowiązku zapewnienia pełnowartościowych, roślinnych alternatyw dla dzieci na dietach zdrowotnych, etycznych czy religijnych.
Projekt rozporządzenia a naruszenie praw dziecka
W swoim stanowisku Green REV Institute jasno wskazuje, że projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia z 16 czerwca 2025 r. narusza szereg przepisów prawa krajowego i międzynarodowego.
„I. Naruszenie prawa do żywności oraz prawa do ochrony zdrowia
Zgodnie z art. 68 ust. 1 Konstytucji RP, każdy ma prawo do ochrony zdrowia, a władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom.
W kontekście żywienia zbiorowego oznacza to, że system edukacyjny powinien uwzględniać różnorodne potrzeby dietetyczne – zarówno wynikające z alergii, nietolerancji i chorób dietozależnych, jak i przekonań religijnych lub światopoglądowych.
Dodatkowo, zgodnie z definicją prawa do żywności zawartą w Komentarzu ogólnym nr 12 Komitetu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych ONZ do art. 11 Międzynarodowego Paktu PESC, każda osoba ma prawo do fizycznego i ekonomicznego dostępu do żywności, która jest:
● wystarczająca ilościowo i jakościowo,
● bezpieczna,
● akceptowalna kulturowo,
● zgodna z indywidualnymi potrzebami zdrowotnymi i żywieniowymi.
Projekt rozporządzenia, który narzuca odgórną strukturę posiłków (m.in. obowiązkowe porcje mięsa i ryb), nie przewidując realnych alternatyw, narusza to prawo w jego podstawowym wymiarze”.
Jednocześnie w stanowisku REV wskazuje na:
„III. Naruszenie zasady ochrony praw dziecka
Projekt rozporządzenia w obecnym brzmieniu nie uwzględnia zasady nadrzędnego dobra dziecka, stanowiącej fundament zarówno prawa krajowego, jak i międzynarodowego.
Zgodnie z art. 72 ust. 1 Konstytucji RP: „Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją”.
Ponadto, art. 72 ust. 3 Konstytucji RP wskazuje jednoznacznie: „W toku ustalania praw dziecka organy władzy publicznej oraz osoby odpowiedzialne za dziecko są obowiązane do wysłuchania i w miarę możliwości uwzględnienia zdania dziecka”.
Zasada ta znajduje swoje pełne odzwierciedlenie w art. 3 ust. 1 Konwencji o prawach dziecka oraz art. 24 ust. 2 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej: „We wszystkich działaniach dotyczących dzieci, zarówno podejmowanych przez władze publiczne, jak i instytucje prywatne, należy przede wszystkim uwzględnić najlepszy interes dziecka.”
Jak zaznaczono w stanowisku: „Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 czerwca 2025 r. w obecnym brzmieniu nie zapewnia równego dostępu wszystkich dzieci do pełnowartościowego żywienia w placówkach edukacyjnych. Narzuca odgórną strukturę posiłków, która – choć formalnie neutralna – w praktyce wyklucza dzieci stosujące, z różnych przyczyn, diety inne niż odzwierzęce. Projektowane przepisy utrwalają wykluczenie dzieci i rodzin, których potrzeby nie mieszczą się w arbitralnie narzuconym przez ministerstwo modelu żywieniowym. Takie rozwiązania są sprzeczne z Konstytucją RP, Kartą Praw Podstawowych UE oraz zobowiązaniami międzynarodowymi Polski w zakresie prawa do żywności i niedyskryminacji”.
Postulaty Green REV Institute: konkretne rozwiązania
Green REV Institute apeluje o pilną zmianę projektu i uwzględnienie rzeczywistej różnorodności potrzeb dzieci. Wśród kluczowych propozycji organizacji znajdują się: zapewnienie pełnowartościowych, roślinnych alternatyw posiłków w szkolnych jadłospisach, rezygnacja z obowiązku serwowania mięsa i ryb bez możliwości wyboru oraz zagwarantowanie każdemu dziecku dostępu do diety zgodnej ze stanem zdrowia, religią lub światopoglądem. Rozporządzenie, które nie respektuje podstawowych praw i potrzeb dzieci, nie może być przyjęte w proponowanym kształcie.
Pełna treść stanowisko znajduje się na stronie bezpiecznazywnosc.org.
Kontakt dla mediów: [email protected].
Źródło: Green REV Institute
