Publicystyka - ngo.pl

W dniu 15 listopada 2017 roku Parlament Europejski przyjął rezolucję w sprawie sytuacji w zakresie praworządności i demokracji w Polsce. Dokument ten zawiera szereg nieprawdziwych sformułowań i manipulacji. Jako Konfederacja Inicjatyw Pozarządowych Rzeczypospolitej zwracamy uwagę na pozbawione prawnych podstaw oraz oparcia w faktach fragmenty dokumentu dotyczące organizacji pozarządowych i ustawy o Narodowym Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego.

We wstępie do Rezolucji mowa jest o tym, że uwzględnia on ustawę o Narodowym Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego z października 2017 r. Autorzy dokumentu zawarli we wstępie zdanie, zgodnie z którym na mocy ustawy o Narodowym Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego dostęp organizacji społeczeństwa obywatelskiego do środków publicznych, w tym również środków pochodzących z funduszy UE, ma być kontrolowany przez rząd, co prowadzi do obaw związanych z odpowiednim finansowaniem organizacji pozarządowych, w tym m.in. organizacji zajmujących się prawami kobiet. Następnie w pkt. 10 rezolucji Parlament Europejski apeluje do rządu polskiego o uchylenie ustawy o utworzeniu Narodowego Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, która utrudnia krytycznym grupom społeczeństwa obywatelskiego dostęp do środków publicznych, a także o zapewnienie rozdziału środków publicznych wśród organizacji społeczeństwa obywatelskiego w sposób uczciwy, bezstronny, przejrzysty i gwarantujący pluralistyczną reprezentację.

Wbrew sformułowaniu ujętym we wstępie do rezolucji nie sposób uznać, że dokument ten odnosi się do rzeczywistych przepisów ustawy o Narodowym Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. Może mieć on jedynie oparcie w nieprofesjonalnych opracowaniach, przez co zawiera on poważne błędy. Ustawa o Narodowym Centrum Rozwoju Społeczeństwa obywatelskiego w żaden sposób nie ogranicza praw organizacji pozarządowych do pozyskiwania środków na dotychczasowych zasadach. Po jej uchwaleniu każdy NGO nadal może pozyskiwać fundusze od indywidualnych darczyńców, podmiotów korporacyjnych oraz na zasadach regrantingu środków z programów państwowych i funduszy Unii Europejskiej. Ustawa nie ogranicza również prawa organizacji do uczestnictwa w konkursach mających na celu realizację zadań publicznych. Warto zaznaczyć, że organizacje pozarządowe otrzymują środki z budżetu państwa nie na zasadzie darowizny, a w celu realizacji zadań pożytku publicznego. Za wydatkowanie środków pochodzących z funduszy Unii Europejskiej odpowiadają natomiast w zdecydowanej większości państwowe i samorządowe podmioty, a ustawa nie wprowadziła żadnych zmian w tej materii.

Jedyną zmianą dotyczącą kwestii finansowych, która została ujęta w ustawie o NCRSO było przeniesienie środków finansowych przeznaczonych dla trzeciego sektora z Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, gdzie za dystrybucję środków odpowiadać będzie dedykowana do tego celu agencja – Narodowe Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. Zarówno MRPiPS jak i KPRM są częścią administracji rządowej. Poza zmianą podmiotu odpowiedzialnego za finansowanie zasady aplikowania o fundusze pozostały takie same i uwzględniają one wymienione w rezolucji zasady bezstronności, przejrzystości i pluralizmu. Zmiana nie wpłynęła również w żaden sposób na programy finansowe będące w dyspozycji pozostałych ministerstw, samorządu terytorialnego czy tym bardziej podmiotów prywatnych. Dodatkowe fundusze będące w dyspozycji NCRSO pochodzić będą z zysków państwowego monopolu loteryjnego.

Warto również nadmienić, że Rada Działalności Pożytku Publicznego będąca oficjalną, wybieraną w wyborach reprezentacją organizacji pozarządowych w dniu 14 lipca 2017 roku przyjęła stanowisko, zgodnie z którym szczegółową i rzetelną analizę zmian prawnych będzie można przeprowadzić ex post, kiedy praktyka funkcjonowania Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego umożliwi weryfikację i ocenę tej reformy.

Postulat ujęty w rezolucji w Parlamentu należy uznać za oparty na nieprawdziwych przesłankach a w rezultacie bezzasadny. Ustawa o NCRSO w żaden sposób nie utrudnia krytycznym grupom społeczeństwa obywatelskiego dostępu do środków publicznych a jedynym efektem jej uchylenia byłby niepotrzebny powrót do wcześniejszego modelu organizacji administracji. Apel o zapewnienie rozdziału środków publicznych wśród organizacji społeczeństwa obywatelskiego w sposób uczciwy, bezstronny, przejrzysty i gwarantujący pluralistyczną reprezentację należy uznać za niepotrzebny ponieważ zasady te są w Polsce przestrzegane.