Po dwóch latach „życia z funduszami strukturalnymi” wiemy to, że są one doskonałym źródłem pieniędzy. Można za nie sfinansować realizację wielu świetnych pomysłów i rozwiązać w ten sposób wiele ważnych problemów. Czy jednak, my, organizacje, umiemy z tego skorzystać? Czy mamy dobre wzory, czy mamy skąd czerpać inspiracje?
Z naszymi umiejętnościami w dziedzinie
pozyskiwania pieniędzy z funduszy strukturalnych bywa różnie. Są
organizacje, który otrzymały olbrzymie, milionowe dotacje,
zapewniając w ten sposób środki na realizację naprawdę ogromnych
projektów. Przykładem może być Fundacja Rozwoju Dzieci m. A.
Komeńskiego, zajmująca się małymi przedszkolami na wsiach. Budżet
ich przedsięwzięcia to około 5 mln złotych.
Z drugiej strony są organizacje, które
– choć licznie składają projekty – nie przechodzą oceny formalnej,
czyli po prostu źle wypełniają wnioski. Potwierdzają to dane z
badań*: o środki te starało się 9,1%
organizacji, z czego niecałe 3% zrobiło to skutecznie. Były takie
konkursy (ogłaszane w ramach programu Rozwój Zasobów Ludzkich),
gdzie aż połowę starających się o pieniądze stanowiły organizacje
pozarządowe. Cóż z tego, skoro zaakceptowano tylko 19% złożonych
przez nie projektów, a ponad 70% odpadło już na etapie oceny
formalnej**.
– Sektor pozarządowy ma
bardzo dużo dobrych pomysłów, energii i inicjatywy i jest w stanie
przygotować dużą liczbę nowych projektów. Niestety, robimy to
nieskutecznie – mówi Ewa Kolankiewicz ze Stowarzyszenia na rzecz
FIP, które zajmuje się monitorowaniem funduszy
strukturalnych.
W tej edycji funduszy strukturalnych
konkursów nie będzie już zbyt wiele. (Informacje o ciągle otwartych
konkursach znajdziemy na stronie:
http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/Wiadomosci/Strona+glowna/otwarteiplanowanenabory.htm)
Ale jest czas, by dobrze przygotować się do następnej edycji:
2007-13. Niestety kształt konkursów nie jest jeszcze ciągle znany.
Wciąż trwają konsultacje „Kapitału ludzkiego” – programu
najbardziej interesującego dla organizacji. Jednakże i tak możemy
ten czas wykorzystać na gruntowne przemyślenie naszych pomysłów,
skonfrontowanie ich z lokalnymi potrzebami – choćby w oparciu o
dostępne analizy i dane statystyczne.
Oczywiście musimy się ciągle
uczyć. Jak pokazują badania, tylko 21,3% organizacji ocenia swoją
wiedzę o tych funduszach jako wystarczającą. Okazji do nauki jest
niemało. Każdego dnia w portalu organizacji pozarządowych na
stronie http://wiadomosci.ngo.pl publikowane
są informacje o szkoleniach, bardzo często bezpłatnych. Powstała
sieć ośrodków szkoleniowych, tzw. roszefsów, które prowadzą
szkolenia w każdym województwie. Informacji i konsultacji udzielają
specjaliści EURO-NGO. Mogą oni pomóc w zaplanowaniu
projektu, znalezieniu odpowiedniego źródła finansowania. Będą także
pilotować proces składania wniosku.
(adresy stron z
informacjami na ten temat poniżej).
Możemy też szukać inspiracji, sięgając
do doświadczeń tych, którym nie tylko udało się napisać dobry
projekt i uzyskać nań pieniądze, ale i z powodzeniem go
zrealizować. Być może, gdy zobaczymy jak inni opisali swoje
działania w języku unijnego żargonu, jakie postawili sobie cele,
jak zdefiniowali problemy w swojej społeczności i jakie
zaproponowali rozwiązania, nam samym, przez analogię, będzie
łatwiej popatrzeć na możliwości wokół nas. Gdy przeczytamy o tym,
jak różne pomysły – od najprostszych, całkiem oczywistych działań
do nieco zwariowanych eksperymentów – dostały dofinansowanie, być
może sami nabierzemy odwagi, by stanąć do kolejnego konkursu.
– Do końca roku planujemy zebrać
informacje o blisko 100 projektach współfinansowanych z funduszy
strukturalnych, w których mają swój udział organizacje pozarządowe
– mówi Natalia Drożyńska, koordynatorka bazy, którą opiekuje się
Sieć SPLOT. – Można je będzie znaleźć w samej bazie dobrych
praktyk, a także na stronie www.dobrepraktyki.fs.ngo.pl oraz w
gazeta.ngo.pl. Przygotowujemy właśnie broszury, opisujące
szczegółowo 8 projektów. Poprosiliśmy ekspertów, by je skomentowali
i wyjaśnili, dlaczego właśnie te przedsięwzięcia dostały pieniądze,
czemu zawdzięczają swój sukces, czemu są dobrymi
praktykami. Samych projektodawców będziemy prosić
o to, by opowiedzieli nam, co było najtrudniejszego i w jaki sposób
poradzili sobie z problemami. Na temat dwóch projektów kręcimy
filmy edukacyjno-instruktażowe, które będą pokazywane podczas
szkoleń i spotkań w całej Polsce. Mogą być naprawdę ciekawe, bo
reżyserką zgodziła się być Anna Jadowska, wschodząca gwiazda
polskiego kina.
Warto dodać, że do bazy dobrych praktyk
informację o realizowanym przez siebie projekcie mogą dołożyć także
ci, do których nie byliśmy w stanie dotrzeć. Baza ma charakter
otwarty. Trzeba spełnić tylko dwa warunki: projekt musi mieć
dofinansowanie z funduszy strukturalnych, a składającym lub
partnerem musi być organizacja pozarządowa.
Opisy innych projektów, z którymi warto
się zapoznać, można znaleźć również w serwisie eu.ngo.pl.
Dzielić się doświadczeniem
Inspiracja to jedno, a podzielenie się
doświadczeniem i praktyką – drugie. Dlatego właśnie podczas wakacji
koordynatorzy i księgowi projektów, które dostały dofinansowanie z
funduszy strukturalnych (a konkretnie z EFS) spotykali się w
Krakowie Rozmawiali o tym, co hamowało realizacje projektów, jakie
były trudności formalne. Dyskusja trwa nadal – dzięki
internetowemu forum (
http://www.dobrepraktykiefs.pl),
którym opiekuje się ekspert w dziedzinie projektów społecznych.
Każdy realizujący projekt może zatem wziąć w niej udział.
Organizacje nie poprzestają na
narzekaniu: – Intencją spotkań, i w następstwie kontynuowania
dyskusji w internecie, jest zaproponowanie systemowych rozwiązań i
uproszczeń, jakie mogą zdaniem projektodawców pomóc organizacjom
składać wnioski i realizować projekty teraz, a w szczególności w
przyszłym okresie programowania – mówi Anna Pasieka z
Instytutu Studiów Strategicznych – organizacji, która wymyśliła
forum. Instytut na podstawie zebranych uwag opracował też
rekomendacje dla instytucji odpowiedzialnych za wdrażanie funduszy
strukturalnych.
Wiele postulatów, sformułowanych przez
organizacje pozarządowe zawierają uwagi do dokumentów, opisujących
nową edycję funduszy strukturalnych (2007-13). Okazją do ich
wyrażenia są toczące się właśnie konsultacje. Aktualne informacje
na ten temat można znaleźć na stronie
http://nss.ngo.pl.
Aktualności na temat dostępnych
szkoleń:
*Badanie Stowarzyszenia Klon/Jawor
„Kondycja sektora organizacji pozarządowych w Polsce”
**Raport Instytucji Zarządzającej
Podstawami Wsparcia Wspólnoty „Pierwszy okres wykorzystania
funduszy strukturalnych w Polsce. Rodzaje projektów, typy
beneficjentów, rozkład przestrzenny udzielonej pomocy UE”
Opisane powyżej baza dobrych
praktyk (
http://baza.dobrepraktyki.ngo.pl),
administrowana przez Sieć SPLOT oraz forum dyskusyjne (
http://www.dobrepraktykiefs.pl),
prowadzone przez Instytut Studiów Strategicznych powstały w ramach
projektów, współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc
Techniczna, realizowanego w ramach II konkursu dotacji dla
organizacji pozarządowych „Promocja dobrych praktyk”.
