Większość stowarzyszeń przynajmniej raz w roku zwołuje walne zebranie członków – aby zatwierdzić sprawozdanie finansowe. Przy tej okazji często odbywa się też głosowanie nad udzieleniem absolutorium dla zarządu. Jakie są skutki jego nieudzielenia?
PYTANIE ORGANIZACJI POZARZĄDOWEJ
DORADCZYNI SERWISU PORADNIK NGO.PL ODPOWIADA:
Prawo o stowarzyszeniach nic nie mówi o udzielaniu absolutorium dla władz, w tym dla zarządu. Nie ma w ogóle takiego wymogu, aby walne zgromadzenie udzielało lub nie udzielało absolutorium. Wobec czego nie znajdziemy w tej ustawie żadnych wskazówek, jakie działania powinny zostać podjęte po tym, jak zarząd nie otrzymał absolutorium. Zapis o absolutorium może się jednak pojawić w statucie organizacji – wtedy organizacja ma obowiązek stosowania tych zapisów, tak jak i ma obowiązek stosować się do wszystkich innych zapisów swojego statutu. Najlepiej jest zatem, jeśli to statut dookreśla konsekwencje nieudzielenia absolutorium.
Jak jest w innych podmiotach?
Udzielanie absolutorium dla władz pojawia się w kilku ustawach – np. w Prawie spółdzielczym, Ustawie o własności lokali, Ustawie o samorządzie gminnym, Ustawie o samorządzie powiatowym, czy w Kodeksie Spółek Handlowych. Jednak uregulowania te są różne, nie można ich wprost zastosować do stowarzyszeń.
Konsekwencje braku absolutorium najdokładniej opisane są w Ustawie o samorządzie gminnym i w Ustawie o samorządzie powiatowym. Z ustaw tych wynika, że w określonych sytuacjach nieudzielenie absolutorium wójtowi jest równoznaczne z inicjatywą przeprowadzenia referendum w sprawie odwołania wójta, natomiast nieudzielenie absolutorium zarządowi powiatu – z odwołaniem zarządu powiatu.
Z kolei Prawo spółdzielcze jest bardziej „miękkie” – zobowiązuje do głosowania nad udzieleniem absolutorium dla zarządu, ale dalsze konsekwencje pozostawia już w gestii walnego zgromadzenia członków spółdzielni. Walne może odwołać członków zarządu, którym nie udzielono absolutorium, ale nie musi tego robić – czyli członkowie ci mogą pozostać na swoich stanowiskach.
Jeśli chodzi o Kodeks Spółek Handlowych, to te regulacje mają trochę inny charakter, gdyż jak wynika z orzecznictwa, udzielenie absolutorium zarządowi spółki może oznaczać akceptację dla zarządu przejawiającą się też tym, że w konsekwencji spółka nie może potem żądać odszkodowania od zarządu.
Absolutorium w stowarzyszeniach
Ponieważ Prawo o stowarzyszeniach nic nie mówi na temat absolutorium, to też oznacza, że głosowanie nad udzieleniem absolutorium nie jest obligatoryjne w każdym stowarzyszeniu. Konieczność taka pojawia się więc tylko wtedy, gdy statut danego stowarzyszenia posiada zapisy o głosowaniu nad udzieleniem absolutorium. Jeśli statut wskazuje również konsekwencje nieudzielenia absolutorium, to stowarzyszenie ma jasne wytyczne do dalszego postępowania. W statutach można więc znaleźć np. takie zapisy, że nieudzielenie absolutorium stanowi podstawę do odwołania zarządu.
Odpowiadając na pytanie organizacji pozarządowej
W opisanej sytuacji zarząd stowarzyszenia nie otrzymał absolutorium, ale też nie podjęto żadnych dalszych decyzji. Wobec czego, na razie, nie ma żadnych konsekwencji. Brak absolutorium wyraża brak akceptacji dla zarządu, brak zaufania do niego. Jednak dalsze kroki są uzależnione tylko i wyłącznie od członków stowarzyszenia. Jeśli członkowie stowarzyszenia nie podejmą żadnych dalszych kroków, to w stowarzyszeniu nic się nie zmieni (nie będzie też konsekwencji). Ale może być np. tak, że komisja rewizyjna zwoła walne zebranie, aby zastanowić się nad przyszłością stowarzyszenia (jeśli komisja ma takie uprawnienia), czy mają się odbyć nowe wybory, czy nie. Zebranie może zwołać też sam zarząd. A czasem bywa tak, że członkowie zarządu, którzy nie otrzymali absolutorium sami stwierdzają, że skoro ich praca nie uzyskała aprobaty, to podają się do dymisji, składają rezygnację – co też oznacza dla stowarzyszenia konieczność wyboru nowych władz.
Podstawa prawna
1. Uchwała rady gminy w sprawie nieudzielenia wójtowi absolutorium, podjęta po upływie 9 miesięcy od dnia wyboru wójta i nie później niż na 9 miesięcy przed zakończeniem kadencji, jest równoznaczna z podjęciem inicjatywy przeprowadzenia referendum w sprawie odwołania wójta. Przed podjęciem uchwały w sprawie udzielenia wójtowi absolutorium rada gminy zapoznaje się z wnioskiem i opinią, o których mowa w art. 18a ust. 3.
(…)
- Ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 995)
1. Uchwała rady powiatu w sprawie nieudzielenia zarządowi absolutorium jest równoznaczna ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu, chyba że po zakończeniu roku budżetowego zarząd powiatu został odwołany z innej przyczyny.
(…)
- Ustawa z dnia 16 września 1982 r. Prawo Spółdzielcze (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1560)
§ 1. Do wyłącznej właściwości walnego zgromadzenia należy:
1) uchwalanie kierunków rozwoju działalności gospodarczej oraz społecznej i kulturalnej;
2) rozpatrywanie sprawozdań rady, zatwierdzanie sprawozdań rocznych i sprawozdań finansowych oraz podejmowanie uchwał co do wniosków członków spółdzielni, rady lub zarządu w tych sprawach i udzielanie absolutorium członkom zarządu;
(…)
(…)
§ 4. Walne zgromadzenie może odwołać tych członków zarządu, którym nie udzieliło absolutorium (art. 38 § 1 pkt 2), niezależnie od tego, który organ stosownie do postanowień statutu wybiera członków zarządu. W tym wypadku nie stosuje się przepisu art. 41 § 1.
Szukasz informacji i porad dotyczących NGO? Masz problem z prowadzeniem NGO? Potrzebna ci jest pomoc prawna dla NGO?
Zadaj pytanie: poradnik.ngo.pl/zapytaj.
Źródło: inf. własna (poradnik.ngo.pl)
Skorzystaj ze Stołecznego Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych
(22) 828 91 23