Mimo że obecnie społeczeństwo zmierza do równości i temat niepełnosprawności jest coraz częściej prezentowany w debacie publicznej, temat seksualności osób z niepełnosprawnością nadal pozostaje jednym z największych tabu. Tymczasem jest to zagadnienie fundamentalne, które dotyka praw człowieka. Seksualność jest integralną częścią ludzkiej egzystencji, niezależnie od fizycznych czy intelektualnych dysfunkcji. Pomijanie tego faktu jest krzywdzące i niesprawiedliwe. Czas, abyśmy jako społeczeństwo podjęli otwartą i merytoryczną dyskusję na ten temat.
Zdjęcie ilustracyjne
Autor/źródło: canva.comSeksualność jako prawo człowieka
Każdy człowiek, bez względu na stopień sprawności, ma prawo do wyrażania swojej seksualności. Deklaracja Praw Seksualnych opracowana przez Światowe Stowarzyszenie Zdrowia Seksualnego (WAS) jasno stwierdza, że prawo do seksualności jest elementarnym prawem człowieka. Obejmuje to prawo do intymności, do edukacji seksualnej, do związku opartego na miłości i szacunku, a także do ochrony przed przemocą seksualną.
Bariery i stereotypy
Osoby z niepełnosprawnością często stykają się z licznymi barierami, zarówno fizycznymi, jak i społecznymi, które utrudniają im realizację swojej seksualności. Do najpowszechniejszych należą:
⛔ Brak edukacji seksualnej
W wielu przypadkach osoby z niepełnosprawnością nie mają dostępu do odpowiedniej edukacji seksualnej. Często jest to wynik błędnych przekonań rodziców, opiekunów lub instytucji edukacyjnych, którzy uważają, że osoby te nie potrzebują takiej wiedzy.
⛔ Stereotypy
W społeczeństwie wciąż istnieje przekonanie, że osoby z niepełnosprawnością są aseksualne lub niezdolne do prowadzenia satysfakcjonującego życia seksualnego. To podejście jest nie tylko fałszywe, ale również sprzeczne z naturą człowieka.
⛔ Bariery architektoniczne
Brak dostępnych przestrzeni prywatnych, takich jak przystosowane łazienki czy sypialnie, może utrudniać zachowanie intymności.
W tym miejscu warto zaprezentować działania, które mogą poprawić trudną sytuacje osób z dysfunkcjami w tym obszarze życia.
Aby zmienić sytuację, niezbędne jest wprowadzenie wszechstronnej edukacji seksualnej, która obejmowałaby osoby z niepełnosprawnością. Edukacja ta powinna być dostosowana do ich potrzeb i możliwości poznawczych, uwzględniając specyfikę różnych rodzajów niepełnosprawności. Ważne jest również szkolenie dla rodziców i opiekunów, aby mogli wspierać swoich bliskich i podopiecznych w odkrywaniu i realizacji ich seksualności w sposób bezpieczny.
Znaczenie mediów
Media i kultura odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu opinii publicznej. Przedstawianie osób z niepełnosprawnością w kontekście ich seksualności w filmach, serialach czy artykułach prasowych może przyczynić się do zmiany negatywnych przekonań i zwiększenia świadomości społecznej. Warto zaznaczyć, że osoby niepełnosprawne, tak samo jak wszyscy inni, pragną miłości, intymności oraz kontaktów seksualnych.
Dobre praktyki
W niektórych krajach podejmowane są inicjatywy mające na celu wsparcie seksualności osób z niepełnosprawnością. Przykładem mogą być specjalne programy edukacyjne w Holandii, które obejmują szerokie spektrum zagadnień związanych z seksualnością. W Danii istnieją specjalne domy opieki, które zapewniają parom niepełnosprawnym przestrzeń do realizowania potrzeb seksualnych. Takie działania pokazują, że możliwe jest stworzenie środowiska przyjaznego realizacji praw seksualnych wszystkich obywateli.
Podsumowanie
Temat seksualności osób z niepełnosprawnością nie może być dłużej spychany na margines. To nasza wspólna odpowiedzialność, aby przełamywać bariery i stereotypy, zapewniając wszystkim równe szanse do satysfakcjonującego życia seksualnego. Dzięki edukacji oraz wsparciu rodziny i opiekunów mogą nastąpić zmiany, która przyniosą korzyści nie tylko osobom niepełnosprawnym, ale także całemu społeczeństwu. Seksualność to nie przywilej, lecz fundamentalne prawo człowieka – prawo, które należy przestrzegać i chronić.
O autorze
Adam Przybylski – absolwent politologii i filologii germańskiej na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim. Ukończył również studia z zakresu administracji elektronicznej i zaawansowanych technologii informatycznych. Współpracuje z Warmińsko-Mazurskim Sejmikiem Osób z Niepełnosprawnościami w zakresie wyrównywania szans osób z niepełnosprawnościami. Publikuje artykuły o problemach osób z niepełnosprawnościami. Pracownik Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Wojewódzkiego. Organizował konferencje o projektowaniu uniwersalnym i warsztaty z zakresu funkcjonowania osób z niepełnosprawnością wzrokową.
