Szkoleniem w Krakowie w dniach 10-12 lutego, zakończył się cykl dwudniowych spotkań poświęconych gospodarce odpadami w naszym kraju, realizowanych przez Towarzystwo na rzecz Ziemi we współpracy z Fundacją Rozwoju Gmin Polskich oraz Europejskim Biurem Ochrony Środowiska. Łącznie w szkoleniach udział wzięło blisko 160 osób, tj. więcej niż planowaliśmy. Szkolenia odbyły się w Poznaniu, Wrocławiu, Białymstoku, Warszawie, Krakowie, Lublinie.
W szkoleniach wzięli udział urzędnicy odpowiedzialni za gospodarkę odpadami w gminach, a także przedstawiciele organizacji pozarządowych oraz zainteresowani tematem mieszkańcy. Poruszane na szkoleniach tematy staraliśmy się modyfikować w zależności od potrzeb zgłaszanych przez uczestników.
Podczas szkoleń omówiliśmy aktualne krajowe przepisy dotyczące gospodarki odpadami od czasu kiedy gminy przejęły obowiązek gospodarowania odpadami. oraz planowane w nich zmiany. Szczególnie duże zainteresowanie uczestników wzbudziły właśnie planowane nowelizacje w „prawie odpadowym”; pojawiło się sporo wątpliwości i pytań w tym zakresie. Omówiliśmy tez prawo unijne, próbując znaleźć odpowiedź na pytania – „Jak gospodarować odpadami w Polsce znając aktualną i prognozowaną politykę odpadową Unii Europejskiej, oraz jak efektywnie zbudować system i nim zarządzać?”. Cały czas podkreślaliśmy jak powinna wyglądać prawidłowa, zgodna z wytycznymi unijnymi hierarchia postępowania z odpadami tj. w pierwszej kolejności zapobieganie, przygotowywanie do ponownego użycia, recykling, inne metody odzysku (np. odzysk energii), w ostateczności - unieszkodliwianie.
Przedstawiliśmy sposoby gospodarowania odpadami w Niemczech oraz Austrii, proponując kilka rozwiązań, m.in.. system kaucjowy, technologie zagospodarowania odpadów resztkowych. Próbowaliśmy przedstawić Polskę na tle innych krajów UE, pokazując przykłady dobrze funkcjonujących systemów gospodarki w krajach w których rozwój gospodarczy rozpoczął się w przybliżonym czasie co w Polsce – np. w Słowenii. Zaprezentowaliśmy tez dobre przykłady z polskich gmin – np. funkcjonowanie Systemu EkoAB.
Sprowokowaliśmy dyskusję na temat zalet i wad budowy spalarni w Polsce. Szczegółowo omówiliśmy ten temat na przykładzie planowanej spalarni w Białymstoku.
Przedstawiliśmy koncepcję Zero Waste Europe na przykładzie Lubljany, która jako pierwsza stolica w Europie zadeklarowała wdrażanie zasad polityki przenoszącej ciężar z gospodarki odpadami na gospodarkę bezodpadową. Zwróciliśmy również uwagę na konieczność ponownego wykorzystywania produktów, w tym w szczególności użycia sprzętu elektrycznego i elektronicznego, nawet w przypadku gdy wymaga on naprawy. Podkreśliliśmy rolę ekodesingnu w tym zakresie. Postawiliśmy tezę, że zmiany systemu gospodarki odpadami powinny rozpoczynać się u źródła, tj. m.in. na etapie producentów opakowań. Skupiliśmy się również na socjalnym aspekcie gospodarki odpadami, omawiając m.in. możliwość udziału społeczeństwa w planowaniu systemu gospodarowania, sposoby kontroli władz samorządowych w zakresie wywiązywania się obowiązków ustawowych, przykładowe inicjatywy lokalnych społeczności oraz możliwość znalezienia zatrudnienia w tym sektorze.
Szkolenia stały się okazją do omówienia potencjalnych wspólnych działania Sieci Odpadowych Aktywistów, formowania koalicji z interesariuszami. Uczestnicy szkoleń nawiązali kontakty i wymienili doświadczenia, poglądy i wiedzę z doświadczonymi ekspertami krajowymi i zagranicznymi. Liczymy na to że przekazana wiedza i nawiązane kontakty przyczynią się do wprowadzania korzystnych zmian zarówno w prawie jak i w wykorzystywanych w naszych gminach technologiach. Z pewnością dadzą możliwość podjęcia dyskusji na temat przyszłości gospodarki odpadami w naszym kraju.
Zdajemy sobie sprawę, że nie sposób poruszyć wszystkich tematów odpowiednio szczegółowo, dlatego też zostawiamy do dyspozycji wszystkich zainteresowanych tematem możliwość korzystania z Punktu Konsultacyjnego. W ramach którego każdy może skorzystać z bezpłatnej porady prawnej. Zgłaszać można sytuacje problemowe i pytania związane z funkcjonowaniem gospodarki odpadami. W przypadku zgłoszonych nieprawidłowości podejmujemy interwencje – przygotowujemy pisma, wnioski, kierujemy sprawy do odpowiednich organów.
Cykl szkoleń odbył się w ramach projektu „Segregujmy na serio – monitoring wdrażania przepisów z zakresu gospodarki odpadami, realizowanego w ramach programu Obywatele dla Demokracji, ze środków Funduszy EOG. Do tej pory przeprowadziliśmy wstępny monitoring kosztów gospodarki odpadami w ponad 300 gminach. Na podstawie wyników wybraliśmy 20 gmin w których obecnie prowadzona jest analiza szczegółowa.
Źródło: Towarzystwo na rzecz Ziemi
