„Sceptycyzm wobec szczepień przeciwko COVID-19” – raport Fundacji Agere Aude
Raport „Sceptycyzm wobec szczepień przeciwko COVID-19” przygotowały lingwistki z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach na zlecenie Fundacji Wiedzy i Dialogu Społecznego Agere Aude. Celem analizy było zrozumienie (nie ocena) sposobu myślenia osób sprzeciwiających się szczepieniom na COVID-19 oraz wypracowanie zestawu zasad dobrej i odpowiedzialnej społecznie komunikacji w czasie pandemii.
Argumenty przeciw szczepieniom na COVID-19
Pandemia SARS-CoV-2 – szczególny moment w historii naszego świata. Momentem zwrotnym w walce z pandemią okazało się opracowanie szczepionki przeciw Covid-19. Na początku 2021 roku masowe szczepienia pozwoliły mieć nadzieję, na rychły powrót świata do tego, który znaliśmy sprzed pandemii. Z czasem jednak zaczęło przebijać się do społecznej przestrzeni komunikacji coraz więcej głosów sceptyków szczepień. Ich głos stawał się coraz mocniejszy wraz z upływającym czasem. Latem i jesienią 2021 roku, gdy okazało się, że liczba osób zaszczepionych dwiema dawkami była, zdaniem epidemiologów, zbyt mała, zaczęto w sposób często zaskakujący promować szczepienia, namawiać do nich.
Lingwistki z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach przebadały 3650 komentarzy zamieszczonych pod postami Ministerstwa Zdrowia na Facebooku. Ich raport prezentuje najczęściej pojawiające się w badanym materiale argumenty przeciw szczepieniom, a są to:
- Przekonanie o posiadaniu wolności wyboru.
- Przekonanie o marginalizacji znaczenia innych chorób.
- Przekonanie o istnieniu lepszych metod ochrony przed wirusem SARS-CoV-2 niż szczepienia (sposoby naturalne, leczenie objawowe).
- Wątpienie w zapewnienia o skuteczności dwóch dawek szczepionki.
- Przekonanie o tym, że pandemia została zaplanowana (teorie spiskowe).
- Przekonanie o nieistnieniu wirusa SARS-CoV-2 lub o jego niewielkim wpływie na zdrowie.
- Przekonanie o tym, że szczepionka jest niebezpieczna dla zdrowia.
- Przekonanie o braku działania/słabym działaniu szczepionki.
- Brak zaufania (zwłaszcza wobec rządzących/władzy, a także lekarzy i firm farmaceutycznym).
Rekomendacje dla komunikacji odpowiedzialnej społecznie
Istotnym elementem raportu są rekomendacje dotyczące dobrej komunikacji, a także zalecenia dotyczące strategii odpowiedzialnej komunikacyjnych o szczepieniach.
Zdaniem konsultanta merytorycznego raportu prof. dra hab. Waldemara Czachura z Uniwersytetu Warszawskiego:
„Raport stanowi w moim głębokim przekonaniu bardzo udaną próbą połączenia zainteresowań i możliwości poznawczych współczesnej lingwistyki i oczekiwań społeczeństwa, w tym także decydentów z obszaru polityki i komunikacji społecznej. Analiza dyskursów, a konkretnie toposów argumentacyjnych przy użyciu aparatu lingwistycznego pozwala, jak udowodniły lingwistki z Uniwersytetu Śląskiego, precyzyjnie uchwycić schematy myślenia pewnej grupy społecznej na temat szczepień przeciw COVID-19. Analizie przyświeca cel, z jednej strony, zrozumienia, ale nie oceny sposobu myślenia określonej grupy społecznej, a z drugiej, jak jednoznacznie wynika z wypracowanych rekomendacji, Autorki z obywatelską postawą i zaangażowaniem podejmują trud oceny dyskursu jako zespołu oddziaływania różnych praktyk komunikacyjnych kierując się szacunkiem dla Innego i odpowiedzialnością za jakość więzi we wspólnocie. Gratuluję Autorkom raportu i jestem przekonany, że spotka się on z zainteresowaniem osób odpowiedzialnych za jakość komunikowania społecznego w Polsce”.
Opracowanie przygotowały lingwistki z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach: dr Bernadetta Ciesek-Ślizowska, dr Beata Duda, dr Ewa Ficek, dr Przyklenk, dr Katarzyna Sujkowska-Sobisz, prof. UŚ oraz dr Wioletta Wilczek.
Raport można pobrać ze strony Fundacji Agere Aude.
Sceptycyzm wobec szczepień przeciwko COVID-19 - Raport 2022
