W lipcu 2015 roku odbyło się pierwsze spotkanie ze specjalistami dotyczące projektu Promote Equal Pay to Diminish Pension Gap, Poverty and Social Exclusion / Promowanie równej płacy dla zmniejszenia różnic w emeryturach pomiędzy płciami, zapobiegania biedzie i wykluczeniu społecznemu, w którym bierze udział Fundacja na rzecz Kobiet JA KOBIETA.
Rountable Kraków
W przytulnej sali MAGIA Cafe w Krakowie odbyło się 3-godzinne spotkanie, w którym udział wzięły Pani dr Anna Okońska Walkowicz – Pełnomocniczka Prezydenta Miasta Krakowa ds. Polityki Społecznej, Pani prof. UP dr hab. Zofia Szarota – Dziekan Wydziału Pedagogicznego na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie, Pani prof. dr hab. Krystyna Slany – Kierownik Zakładu Badań Problemów Ludnościowych w Instytucie Socjologii UJ w Krakowie, Pani mgr Ewa Piłat – Pełnomocnik Rektora UJ ds. Jagiellońskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku UJ w Krakowie, Pani Justyna Ożóg – właścicielka prywatnej firmy zajmującej się reklamą i komunikacją medialną, Pani Marta Chlanda – przedstawicielka organizacji pozarządowej PLinEU zajmującej się promowaniem zagadnień związanych z koncepcjami Work Life Balance oraz realizującej projekty związane z aktywizacją kobiet z obszarów wiejskich na rynku pracy, jak również aktywizacją osób starszych.
W spotkaniu udział wzięła przedstawicielka fundacji Pani Prezes Halina Potocka oraz Pani Katarzyna Żółty (menadżer ds. komunikacji w projekcie), spotkanie prowadziła ekspertka w projekcie Pani dr Jolanta Perek-Białas.
Spotkanie ze specjalistkami miało na celu uchwycenie – z różnych perspektyw – zagadnień związanych z gender pay gap (luką płacową) i gender pension gap (różnicami w otrzymywanych emeryturach) w Polsce. Opinie ekspertów przede wszystkim mają wspierać działania związane z planowaną kampanią społeczną, tak aby była ona zarówno przygotowana poprawnie merytorycznie oraz aby objęła swoim zasięgiem jak największą liczbę osób.
Dla wszystkich zaproszonych ekspertów różnice w wynagrodzeniach pomiędzy kobietami i mężczyznami zdecydowanie stanowią problem w społeczeństwie polskim (pomimo, że statystycznie luka płacowa w Polsce należy do jednej z najniższych wśród państw Europy). Nasi eksperci podkreślali, że różnica w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn uderza szczególnie w niewykształcone kobiety żyjące poza terenami miejskimi, jak również te kobiety, które pracują w sektorach, w których pensje są na ogół niższe w porównaniu z innymi sektorami rynku pracy.
Ekspertki zwracały uwagę na uwikłania historyczno-kulturowe, które również wpływają negatywnie na sytuację kobiet na rynku pracy. Zwróciły uwagę na mentalność Polaków. Polki pomimo swojego wyemancypowania podtrzymują stereotyp „matki Polki” – kobiety oddanej pracy domowej i życiu rodzinnemu, poświęcającej karierę zawodową dla dobra rodziny. Tym samym istnieje nadal stereotyp Polki, która jest zależna finansowo od męża.
Kolejnym podkreślanym zjawiskiem jest brak świadomości młodych Polaków na temat biegu życia; jego kolejnych etapów. Młodzi ludzie żyją według zasady ‘tu i teraz’ nie skupiając się na przyszłości i nie skupiając się na zabezpieczeniu przyszłej emerytury. Z tego punktu widzenia istotnym elementem dyskusji był temat związany z edukacją szkolną. Ekspertki zasygnalizowały brak programów szkolnych, które umożliwiałyby młodzieży nabywanie wiedzy i świadomości dotyczącej różnych etapów życia, także tego, który wiąże się z byciem na emeryturze. Taka luka edukacyjna powoduje zarówno problem związany z akceptacją zmieniającego się świata, jak również powielaniem stereotypowych ról społecznych ze względu na płeć (kobiety angażują się w szczególności w opiekę nad dziećmi, osobami starszymi a mężczyźni pracującą zawodowo). Praca zawodowa wśród młodych Polaków traci na znaczeniu, przestała być wartością samą w sobie, a to też jest problem w kontekście kumulacji oszczędności, które na emeryturze mają być podstawą do finansowania wydatków (system emerytalny w Polsce z założenia po reformie w 1999 roku zakładał zmianę wyliczania emerytury, na podstawie kapitału/oszczędności gromadzonych ze składek przez okres pracy zawodowej).
Podstawowym problemem związanym z trudnościami pojawiąjącymi się na rynku pracy jest -podkreślany przez ekspertki – zanikanie modelu rodziny pełnej. Kobiety decyzję o założeniu rodziny odsuwają w czasie. Zwiększa się również odsetek kobiet, które samotnie wychowują potomstwo. Związane jest to przede wszystkim z potrzebą zawodowego spełnienia się oraz barierami na rynku pracy, na które natrafiają młode Polki, jak również z brakiem wsparcia ze strony partnerów. Istotnym elementem dyskusji był również temat związany z polityką równościową. Zmiany w ustawie emerytalnej oraz inne ustawy dotyczące równości płci trafiają w szczególności do grupy kobiet wyedukowanych i mieszkających w mieście. Po raz kolejny widocznym jest, że grupą, która wymaga szczególnej uwagi są kobiety zamieszkujące tereny wiejskie.
Ekspertki pozytywnie oceniają zmiany zachodzące w Polsce. Przykładowo zmiany w ustaleniu wysokości emerytur m.in. wliczanie okresu studiów oraz urlopów rodzicielskich, świadczeń emerytalnych dla współmałżonków po śmierci jednego z nich, czy działania sektora prywatnego na rzecz poprawy sytuacji. Zmiany dokonują się również w instytucjach edukacyjnych np. otwieranie oddziałów przedszkolnych i żłobków przy uniwersytetach również sprzyja podnoszeniu kwalifikacji przez kobiety, jak również umożliwia połączenie macierzyństwa z edukacją. Przedstawiony został szereg projektów realizowanych zarówno przez NGO, jak również akademickich, które mają na celu podnoszenie świadomości Polaków na temat wpływu różnic w zarobkach na ich emerytury. Ekspertki uznały, że wszystkie te działania na pewno zmierzają w dobrym kierunki, jednakże dotyczą w szczególności aktywności w dużych miastach, gdzie świadomość kobiet jest wyższa.
Pierwsze spotkanie ze specjalistkami należy uznać za bardzo owocne. Dzięki takim spotkaniom będzie możliwe wypracowanie narzędzi, które przyczynią się do realizacji celów wyznaczonych w projekcie, a tym samym podnosić świadomość społeczną w tym temacie.
