Co roku biorę udział w „Kieracie” – Międzynarodowym Ekstremalnym Rajdzie Pieszym. 100 km nieprzerwanego marszu po górach Beskidu Wyspowego i 3500 m podejść w ciągu 30 godzin to ekstremalnie trudne zadanie. Trudno mu sprostać bez… mapy.
http://www.sxc.hu/photo/1236180
Myślę, że działalność społeczna to także ekstremalnie trudne wyzwanie nawet dla zaprawionych społeczników i doświadczonych pracowników. Wyzwanie, któremu trudno sprostać bez… strategii. Najogólniej mówiąc, strategia to wizja i misja organizacji wraz ze sposobami ich urzeczywistnienia. Ale zacznijmy od początku.
O wojnie
Punkt wyjścia
Pracę nad strategią warto rozpocząć od diagnozy, czyli oceny stanu aktualnego, w jakim znajduje się organizacja. Pomocna jest tu analiza SWOT. Nazwa jest akronimem od angielskich słów: Strenghts (mocne strony: walory organizacji pozytywnie wyróżniające ją w otoczeniu), Weaknesses (słabe strony: są konsekwencją np. ograniczonego potencjału ludzkiego), Opportunities (szanse: tendencje w otoczeniu, które mogą stać się impulsem do rozwoju), Threats (zagrożenia: wszystkie czynniki zewnętrzne będące barierą dla rozwoju organizacji).
Punkt docelowy
Drugim krokiem w procesie przygotowania strategii jest wypracowanie stanu docelowego, w którym chcecie, żeby Wasza organizacja się znalazła. Wiąże się to z wypracowaniem wizji, misji i wartości, które przyświecają organizacji. Wizja odpowiada na pytanie: „Jaką docelową pożądaną zmianę chcemy wprowadzić?”, jest dalekosiężnym wyobrażeniem przyszłego stanu, ideału, czegoś, czego najprawdopodobniej nigdy nie osiągniemy. Z kolei misja odpowiada na pytania: „Po co istniejemy?”, „Jaka jest nasza podstawowa motywacja do działania?”, jest generalną intencją, ideą uzasadniającą rację istnienia i rozwoju. W wielu organizacjach „wizja” i „misja” oznaczają to samo, w innych „wizja” jest fotografią pożądanego stanu organizacji a „misja” wyraża ciągłość działania. Ostatnim elementem są wartości określające podstawowe zasady, jakich członkowie organizacji przestrzegają w codziennej działalności.
Droga dojścia
Trzecim krokiem jest nakreślenie drogi, którą musicie przebyć z punktu wyjścia do docelowego. To chyba najtrudniejszy, bo pragmatyczny, a nie koncepcyjny, element przygotowywania strategii. Tu należy znaleźć odpowiedzi na pytania typu: „Jak chcemy osiągnąć wizję i misję?”, „Na czym powinniśmy się skoncentrować w działalności merytorycznej?”, „Jakie chcemy oferować usługi i produkty, kto ma być ich odbiorcą?”, „Jak będziemy zdobywać środki finansowe na działalność?”, „Jak definiujemy wyniki w naszej organizacji?”, „Kto ma podejmować decyzje w organizacji i być za nie odpowiedzialnym?”.
To nie koniec
Gdy już uda Wam się przygotować ostateczną wersję strategii, to jeszcze nie koniec procesu. Końca właściwie nie ma, bo świat za oknem zmienia się z dnia na dzień. Pojawiają się nowe uwarunkowania, do organizacji przychodzą nowi wolontariusze, a odchodzą „starzy” itd. Swoją strategię będziecie musieli aktualizować minimum raz na rok.
Skrzynka narzędziowa:
- Atlas strategiczny. Inspiracje dla menedżera. Sztuka myślenia strategicznego, M. Staniszewski, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2009
- Artykuły o planowaniu strategicznym działań NGO: http://wielkopolska.ngo.pl/x/390716
- Strategiczne zarządzanie organizacjami pozarządowymi, T. Kafel, w: kwartalnik „Ekonomia Społeczna” nr 2/2008, UE w Krakowie, Kraków 2008, artykuł dostępny nieodpłatnie na stronie: http://www.ekonomiaspoleczna.msap.pl
Rafał Górski – przedsiębiorca społeczny (www.iso.edu.pl), aktywista (www.obywatel.org.pl), coach i trener (www.coachownia.pl).
Tekst ukazał się w nr 2 gazeta.ngo.pl (2010 r.).
