Towarzystwo Ochrony Siedlisk "ProHabitat" od marca do końca sierpnia tego roku zrealizowało projekt "Ochrona czynna zagrożonych stanowisk wierzby lapońskiej Salix lapponum L. w województwie podlaskim". Chodziło w nim o poprawę warunków funkcjonowania jednego z najrzadszych w Polsce gatunków roślin naczyniowych, któremu grozi wyginięcie.
Ręczne usuwanie konkurencyjnych osobników wierzb na Uroczysku Czerlon w Puszczy Białowieskiej. (fot. A. Kołos)
Wierzba lapońska jest reliktem glacjalnym, osiągającym w Polsce południowo-zachodni skraj swego zwartego zasięgu. Występuje w trzech odizolowanych od siebie regionach: w Sudetach, na Polesiu Lubelskim oraz na Pojezierzu Mazurskim. Jest jednym z najrzadszych w Polsce gatunków roślin naczyniowych. W Polskiej Czerwonej Księdze Roślin posiada kategorię EN, co oznacza gatunek zagrożony wyginięciem. Największym niebezpieczeństwem dla tego gatunku jest odwodnienie torfowisk oraz ekspansja konkurencyjnych gatunków drzew i krzewów.
W pierwszym etapie została przeprowadzona weryfikacja stanu zachowania stanowisk wierzby lapońskiej. Działania ochronne prowadzono na otwartych torfowiskach w Puszczy Białowieskiej (uroczysko Czerlon), Puszczy Knyszyńskiej (uroczysko Stare Biele) i Puszczy Augustowskiej (jez. Kolno, jez. Brożany) oraz Pojezierzu Sejneńskim.
Usunięto konkurencyjne gatunki roślin drzewiastych zacieniających stanowiska wierzby lapońskiej. Przygotowano także odrosty wegetatywne do reintrodukcji wierzby na torfowisku przylegającym do jeziora Wiejki (gmina Gródek), gdzie gatunek ten wyginął w latach 90. ubiegłego wieku.
Realizacja projektu doprowadzi do stabilizacji układów przyrodniczych i zachowania populacji wierzby lapońskiej. Pozwoli także na odtworzenie właściwych warunków rozwoju dla innych, cennych przyrodniczo gatunków roślin w wyniku prześwietlenia powierzchni torfowisk.
