Publicystyka - ngo.pl

Przypomnijmy, że z inicjatywą ustawowego umocowania instytucji rad seniorów wystąpiła grupa posłów Platformy Obywatelskiej. Projekt trafił do laski marszałkowskiej 28 maja 2013 r.; cztery dni wcześniej odbyło się posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Uniwersytetów Trzeciego Wieku, w trakcie którego dyskutowano na temat tej inicjatywy legislacyjnej.

Jak czytamy w uzasadnieniu projektu nowelizacji, „celowość projektowanej nowelizacji była przedmiotem publicznej debaty prowadzonej w 2012 roku podczas wielu wydarzeń związanych z obchodami Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej oraz Roku Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Cele nowelizacji opracowane zostały przez Parlamentarny Zespół ds. Uniwersytetów Trzeciego Wieku, a jej założenia publicznie przedstawione podczas I Kongresu Uniwersytetów Trzeciego Wieku (19 marca 2012 r.).”

Do tej pory funkcjonowanie rad seniorów w jednostkach samorządu terytorialnego regulowały uchwały samorządowych organów stanowiących, a kandydatów do rady wskazywały m. in. organizacje obywatelskie działające na rzecz osób starszych. Rady były zatem tworzone jako „oddolne” inicjatywy mieszkańców lub lokalnych władz. Jednak ze względu na brak ustawowej regulacji, która ujednolicałaby formy lokalnej reprezentacji seniorów, sytuacja osób starszych w różnych jednostkach samorządu terytorialnego była nierówna. Jak wskazywali autorzy projektu nowelizacji ustawy o samorządzie gminnym, w takiej sytuacji „zadaniem ustawodawcy (…) powinno być stworzenie jasnych podstaw prawnych umożliwiających praktyczne popularyzowanie idei przedstawicielstwa seniorów przy organach samorządu terytorialnego i powoływanie gminnych rad seniorów. Rady te będą reprezentować interesy i potrzeby starszych mieszkańców wobec władz samorządowych i brać udział w formułowaniu oraz przekazywaniu opinii i stanowisk dotyczących nie tylko strategicznych, ale i bieżących planów rozwoju gminy.”

Uchwalona przez Sejm nowelizacja jest bardzo krótka – składa się z tylko dwóch artykułów. Na mocy jej art. 1, rada gminy ma sprzyjać solidarności międzypokoleniowej oraz jest zobowiązana do tworzenia warunków do pobudzania aktywności obywatelskiej osób starszych w społeczności lokalnej. Rada może z własnej inicjatywy lub na wniosek zainteresowanych środowisk utworzyć gminną radę seniorów, będącą ciałem o charakterze konsultacyjnym, doradczym i inicjatywnym. W jej skład mają wchodzić przedstawiciele osób starszych i podmiotów działających na rzecz osób starszych, w szczególności organizacji pozarządowych oraz podmiotów prowadzących uniwersytety trzeciego wieku. Katalog podmiotów uprawnionych do uczestniczenia w radzie jest jednak otwarty, co oznacza, że poza wymienionymi w przepisie ustawy, w jej składzie mogą zasiadać również przedstawiciele innych podmiotów prowadzących działalność na rzecz seniorów.

Tryb wyboru członków rady oraz zasady jej działania ma regulować rada gminy, nadając jej statut. Przyjęte przez radę unormowania w tym zakresie powinny umożliwiać wykorzystanie potencjału działających organizacji osób starszych oraz podmiotów działających na rzecz osób starszych, a także zapewnienie sprawnego sposobu wyboru członków gminnej rady seniorów. Rada gminy może w statucie jednostki pomocniczej upoważnić ją do utworzenia rady seniorów jednostki pomocniczej.

14 października ustawa została przekazana do podpisania prezydentowi. Jej przepisy wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.