Publicystyka - ngo.pl

Przedstawiciel jednej z organizacji zadał nam następujące pytanie: „W ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie w art. 15 pkt 2b, 2d, 2e podany jest skład komisji konkursowych. W naszym mieście, mimo protestów organizacji pozarządowych, powołano w skład tych komisji radnych. Urzędnicy wyjaśniali, że skoro radni nie są wymienieni jako osoby nie mogące być członkami komisji – to znaczy, że mogą nimi być. W związku z tym zwracamy się z prośbą o skomentowanie tej sytuacji i odpowiedź na pytania o to, czy w obecnym stanie prawa możliwe jest powołanie radnego do komisji oceniających?. Czy jest to możliwe, czy umożliwia to interpretacja prawa przez urzędników, a jeśli nie, to dlaczego nie można tak interpretować tych przepisów?”.

Ustawa o pożytku określa w art. 15, kto może być członkiem komisji konkursowej w otwartym konkursie ofert:

Art. 15.

(…) 2a. Organ administracji publicznej ogłaszający otwarty konkurs ofert powołuje komisję konkursową w celu opiniowania złożonych ofert.

2b. W skład komisji konkursowej powołanej przez organ jednostki samorządu terytorialnego wchodzą przedstawiciele organu wykonawczego tej jednostki.

(…) 2d. W skład komisji konkursowej wchodzą osoby reprezentujące organizacje pozarządowe lub podmioty wymienione w art. 3 ust. 3, z wyłączeniem osób reprezentujących organizacje pozarządowe lub podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 biorące udział w konkursie.

2e. W pracach komisji konkursowej mogą uczestniczyć także, z głosem doradczym, osoby posiadające specjalistyczną wiedzę w dziedzinie obejmującej zakres zadań publicznych, których konkurs dotyczy.

Na podstawie tych zapisów uznać należy, że skoro ustawodawca zapisał, iż w składzie komisji może zasiadać:

• przedstawiciel organu wykonawczego (ust. 2b.), czyli urzędu, a nie rady;
• osoby reprezentujące organizacje oraz podmioty z nimi ustawowo zrównane (ust. 2 d);
• oraz eksperci (ust. 2 e)

to radni nie powinni w niej zasiadać, bo nie są w ustawie wymienieni.

Za pewną wadę tych zapisów ustawy uznać jednak należy brak stanowczego zakazu udziału radnych w komisjach konkursowych. Sejm RP 30 czerwca 2011 r. przyjął zmiany w ustawie o pożytku, także te dotyczące komisji konkursowej, ale opisywanej kwestii niestety w planowanej nowelizacji nie doprecyzowano (w momencie oddawania tekstu do druku znajdowała się ona w Senacie – przyp. red.). A tylko jasny i czytelny zapis zakazujący takiej sytuacji ograniczyłby pole do spekulacji i interpretacji przepisów na korzyść radnych, co wystąpiło w opisywanym mieście.

Nie tylko ustawa o pożytku

Zasiadanie w takiej komisji konkursowej radnych godzi przede wszystkim w przepisy ustawy o samorządzie gminnym, a konkretnie w przepis dotyczący kompetencji rady (art. 18a ust. 1), który stanowi, że „Rada gminy kontroluje działalność wójta, gminnych jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych gminy; w tym celu powołuje komisję rewizyjną”. Skoro radni są przedstawicielami wyborców, a ich zadaniem jest kontrola działań organu wykonawczego (wójta, burmistrza, prezydenta), to nie powinni zasiadać w składzie komisji. Uczestnicząc w pracach komisji konkursowych, biorą udział w opiniowaniu sposobu podziału środków publicznych.

Podsumowanie

W aktualnym stanie prawnym udziału radnych w komisjach konkursowych niestety jest możliwy na skutek braku czytelnego zakazu ich udziału. Taka interpretacja, jak w przywołanym przypadku jest zatem możliwa. Należy jednak postulować o wykluczenie radnych ze składu komisji na podstawie przywołanego wyżej przepisu ustawy o samorządzie gminnym, ponieważ jest to działanie nieetyczne.

PODSTAWA PRAWNA

• Ustawa z dn. 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r., Nr 234, poz. 1536 z późn. zm.), zwana ustawą o pożytku
• Ustawa z dn. 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.)