Rada dialogu obywatelskiego w kontekście prac partnerstwa tematycznego 13
Od kilku lat w ramach Strategicznej Mapy Drogowej jako organizacje pozarządowe wspólnie podejmujemy różne działania na rzecz wzmocnienia sektora obywatelskiego w Polsce. Działając na rzecz zwiększania świadomości praw i obowiązków obywatelskich, zaangażowania w życie publiczne i odpowiedzialności za dobro wspólne i wspólnotę obywateli chcemy budować Polskę silną społeczeństwem obywatelskim.
Ta misja i cel zostały wypracowane w drodze wielomiesięcznych dyskusji we wszystkich regionach, przy zaangażowaniu setek osób. Sama Mapa nie jest typową strategią – jest rodzajem kompasu, gotową instrukcją, co zrobić, aby osiągnąć cel. Twórcy Mapy podkreślali, że to solidny fundament, na którym Partnerstwa Tematyczne – odpowiedzialne grupy organizacji – podejmą konkretne działania, które pozwolą wzmacniać społeczeństwo obywatelskie i jego rolę we współczesnym świecie (na podst. Strategiczna Mapa Drogowa Rozwoju Sektora Obywatelskiego w Polsce - III sektor dla Polski, wstęp s. 7).
Partnerstwa Tematyczne to forma współpracy organizacji, które wspólnie i dobrowolnie podejmują działania służące wdrażaniu Mapy. Mają charakter ogólnopolski i tematycznie obejmują jeden, wybrany przez organizacje tworzące Partnerstwo główny kierunek działań określony w Mapie. Partnerstwo nr 13 działa w obszarze „Szeroka partycypacja społeczna” – Działania na rzecz szerokiego uczestnictwa obywateli w stanowieniu prawa oraz tworzeniu polityk publicznych, a także na rzecz wzmocnienia roli organizacji w dialogu społecznym i obywatelskim
Zostało zainicjowane jesienią 2015 roku. Okazało się, że organizacji pozarządowych i osób gotowych poświęcić swój czas, wiedzę i energię w prace na rzecz realizacji Strategicznej Mapy Drogowej w tym kierunku było sporo, ponieważ stale w Partnerstwie pracuje kilka organizacji (Fundacja im. Stefana Batorego, Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej Warszawa, Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych, Ośrodek Wspierania Organizacji Pozarządowych, Federacja Inicjatyw Oświatowych, Instytut spraw Publicznych, Federacja Organizacji Pozarządowych „Pomocni Mazowszu”, Regionalne Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych) i kilkoro współpracujących ekspertów (Tomasz Schimanek, Piotr Frączak, Jakub Wygnański). W ciągu ostatnich dwóch lat Partnerstwo spotkało się osiem razy, a efektem tych prac początkowo było stanowisko do pełnomocnika rządu ds. społeczeństwa obywatelskiego. W kolejnych miesiącach Partnerstwo przygotowało i przeprowadziło proces konsultacji dokumentu, opisującego koncepcję Rady Dialogu Obywatelskiego.
Punktem wyjścia stała się teza, że na obecnym etapie rozwoju społecznego i gospodarczego Polski dialog trójstronny realizowany w ramach Rady Dialogu Społecznego (RDS) nie zaspokaja potrzeb i aspiracji wielu grup społecznych do uczestniczenia w procesie współdecydowania o losach kraju. Konieczne staje się więc powołanie Rady Dialogu Obywatelskiego (RDO), która obok RDS uczestniczyłaby w wypracowywaniu strategicznych kierunków rozwoju państwa. Jednocześnie w koncepcji Partnerstwa Rada Dialogu Obywatelskiego nie powinna zastępować Rady Działalności Pożytku Publicznego, która powinna tak jak dotychczas działać przy ministerstwie właściwym do spraw pracy. Przedmiotem jej prac powinny być jednak kwestie związane z pożytkiem publicznym, zaś RDO powinna prowadzić dialog z rządem w celu zapewnienia warunków dla przestrzegania prawa, w tym praw obywatelskich i osiągania zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego ze szczególnym uwzględnieniem dobra wspólnego.
Konsultacje koncepcji Rady Dialogu Obywatelskiego prowadzone były szeroko i różnymi kanałami. Wykorzystano portal mamzdanie.pl, koncepcja RDO została zaprezentowana podczas Konwentu Wojewódzkich Rad Działalności Pożytku Publicznego, była przedmiotem webinarium w grudniu 2016 r. Portal ngo.pl przeprowadził też debatę na ten temat: „RDPP do zmiany?”, zachęcając do zabrania głosu osoby z sektora pozarządowego, ukazały się również dwa artykuły (w piśmie "Asocjacje" i na stronie nowastrategiasektora.ngo.pl.
Pierwszym etapem ma być opracowanie koncepcji Rady Dialogu Obywatelskiego w ramach spotkań grupy roboczej wyłonionej z zespołu ekspertów Pełnomocnika Rządu ds. społeczeństwa obywatelskiego. W związku z zaproszeniem zgodzili się pracować w grupie pojedynczy przedstawiciele PT, jako eksperci – nie Partnerstwo Tematyczne.
To jedno z wyzwań związane z angażowaniem się w tworzenie prawa i narzędzi na poziomie ogólnokrajowym. Jak uczestniczyć w dyskusji i spotkaniach, dbając o niezależność funkcjonowania partnerstw i nielegitymizowanie rozwiązań, z którymi jako PT możemy się nie zgadzać. Wierzymy w dialog, ale wartością Strategicznej Mapy zawsze była jej oddolność i swego rodzaju „samostanowienie”.
Nowy rok oznacza zatem konieczność postawienia sobie pytań związanych z koncepcją funkcjonowania Rady Dialogu Obywatelskiego na nowo. Także w odniesieniu do rozwiązań zaprezentowanych prze rząd. Wkrótce zgodnie z harmonogramem prac Debata publiczna i seminaria tematyczne nad poszczególnymi elementami koncepcji oraz formalne konsultacje, w tym organizowanie spotkań konsultacyjnych w całym kraju (luty - kwiecień 2018). Powinniśmy jako sektor i PT zadbać o to, by dyskusja w ramach środowiska była jak najliczniejsza.
Do wakacji ma powstać projekt legislacyjny, by jeszcze w tym roku przyjąć projekt ustawy przez Radę Ministrów. Pytania na które dziś szuka odpowiedzi zespół ekspertów, to powinny być także pytania stawiane nam jako organizacjom pozarządowym. Kto powinien powoływać Radę i gdzie powinna być ona umiejscowiona, jakie konkretne uprawnienia powinna mieć Rada i strony w niej reprezentowane, czy powinny powstawać także Rady Dialogu Obywatelskiego na poziomie regionalnym? Zapowiada się kolejny rok wytężonej pracy, długich dyskusji. Refleksji nad istotą dialogu obywatelskiego dziś. We wstępie do strategicznej Mapy uprzedzono nas jednak, że jej wdrażanie nie będzie ani szybkie, ani łatwe. „Nie wyznaczamy konkretnych dat – nasza podróż to marsz bez końca, to ciągłe doskonalenie, poszukiwanie lepszych rozwiązań, odpowiadanie na nowe wyzwania”.
Mamy nadzieję, że starczy nam sił, cierpliwości, motywacji. Byle do jesienie- Konferencja Strategicznej Mapy doładuje nam akumulatory.
Autorka: Agnieszka Olender
Źródło: Artykuł opracowany w ramach projektu "Droga do Polski Obywatelskiej" realizowanego przez Sieć SPLOT
