Publikacja raportu Fundacji Pozytywnych Zmian z monitoringu śląskich sądów rejonowych
Fundacja Pozytywnych Zmian przeprowadziła monitoring wszystkich 29 sądów rejonowych w woj. śląskim w zakresie rozpraw z art. 207 kodeksu karnego tj. znęcania się nad osobą najbliższą. Monitoring dotyczył okresu od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2014 r. Fundacja przeanalizowała ponad 500 wyroków sądowych i wzięła udział w 29 rozprawach w charakterze publiczności.
Monitoring składał się z trzech równoległych działań. Po pierwsze, Fundacja przeanalizowała orzeczenia sądowe w sprawach o znęcanie i sprawdziła, jakie wyroki wydawano i ile ich było. Po drugie, skierowała do sądów pytania dotyczące szkoleń, jakie odbyli orzekający w sprawach karnych sędziowie i sędzie z tematu dotyczącego przemocy, jakie stosują środki karne, czy zwracają się o opinie biegłych i czy odnotowują udział organizacji pozarządowych w rozprawach. Trzecią częścią monitoringu były bezpośrednie obserwacje rozpraw sądowych.
Przemoc nazywana przemocą w rodzinie czy przemocą domową jest w Polsce problemem o olbrzymiej skali. Statystyki za rok 2014 mówią o ponad 105 tysiącach osób doświadczających przemocy domowej. To o kilkanaście tys. więcej niż rok wcześniej – wynika ze statystyk Komendy Głównej Policji. A i te dane to zaledwie wierzchołek góry lodowej i obejmują wyłącznie zarejestrowane zgłoszenia. Według danych naukowych i kryminologicznych w Polsce co roku 800 tys. do miliona kobiet doświadcza przemocy.
Praca sądów i orzekane wyroki są bezpośrednio związane z przeciwdziałaniem przemocy i są ostateczną, a często jedyną formą pomocy osobom pokrzywdzonym. Jednym z najważniejszych działań dążących do zmniejszenia procederu przemocy domowej są działania prawne, skarżenie i skazywanie przestępców (sprawców przemocy), nakazy opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzoną, zakazy zbliżania się sprawcy do pokrzywdzonej czy uczestnictwa w programie korekcyjno-edukacyjnym pod groźbą odwieszenia wyroku orzeczonego z warunkowym zawieszeniem wykonania kary.
Niestety, orzecznictwo sądowe z artykułu 207 kodeksu karnego zdecydowanie nie wykorzystuje wszystkich możliwości. Kilka faktów z monitoringu śląskich sądów:
- Ponad 86 % wyroków orzekanych w sprawach z art. 207 jest wydawanych „w zawieszeniu”.
- Spośród 245 sędzii i sędziów orzekających w sprawach karnych zaledwie 34 wzięło udział w szkoleniach z tematu przemocy w rodzinie.
- 2432 wyrokom wydanym z warunkowym zawieszeniem wykonania kary towarzyszyły zaledwie 133 skierowania sprawców przemocy do udziału w programie korekcyjno-edukacyjnym.
- 2432 wyrokom wydanym z warunkowym zawieszeniem wykonania kary towarzyszyły zaledwie 102 nakazy opuszczenia przez sprawcę lokalu.
- 2432 wyrokom wydanym z warunkowym zawieszeniem wykonania kary towarzyszyły skierowania 133 sprawców do udziału w programie korekcyjno- edukacyjnym.
Celem monitoringu i publikacji raportu jest zwrócenie uwagi sędziów i sędzii orzekających w sprawach z art. 207 na specyfikę problemu przemocy wobec osób najbliższych. Warto, by sędziowie i sędzie raz jeszcze uważnie przyjrzeli się problemowi i zweryfikowali narzędzia, jakimi dysponują.
Przygotowany raport z „monitoringu śląskich sądów” stanowi wartościową publikację, która powinna być wykorzystana przez wszystkie te osoby, które mają wpływ na kształtowanie szeroko rozumianego wymiaru sprawiedliwości. Autorki raportu w sposób precyzyjny zebrały informacje, które w ich ocenie mogą mieć wpływ na ostateczny wynik spraw sądowych dotyczących przestępstwa znęcania. Wartym podkreślenia jest wskazanie w raporcie na sposób odbioru postępowania sądowego przez osoby pokrzywdzone oraz świadków. Ta perspektywa powinna stanowić źródło cennej wiedzy dla osób, które odpowiadają za kulturę sali sądowej.
Fundacja Pozytywnych Zmian działa od lutego 2012 r. Jej głównym celem jest budowa społeczeństwa obywatelskiego wolnego od przemocy, opartego na równości kobiet i mężczyzn. Najważniejszymi wartościami Fundacji są równość, różnorodność i szacunek.
Nasza misja zawiera się w słowach: „Krok za krokiem do świata bez przemocy – kontrolujemy / edukujemy / pomagamy"
Źródło: Fundacja Pozytywnych Zmian
