Przyszłość nowych funduszy na okres 2014-2020 decyduje się właśnie teraz
Na ostatnim szczycie Rady Europejskiej Polsce udało się wynegocjować ponad 100 mld euro, z czego lwia cześć (72,9 mld) będzie dotyczyła nowej polityki spójności. Polska tym samym po raz drugi z rzędu stanie się największym beneficjentem funduszy europejskich.
Oprócz wywalczonej kwoty udało się również ustalić inne ważne kwestie, między innymi tj.:
- Utrzymanie kwalifikowalności VAT, tak samo jak w obecnej perspektywie finansowej,
- 80% dofinansowania dla Mazowsza – propozycja pierwotna Komisji Europejskiej to 75%,
- Rozszerzenie zastosowania instrumentu „Żywność dla ubogich” (Food for deprived pe ople - w ramach alokacji EFS), który będzie realizowany w Polsce nie tylko z funduszu rolnego ale innych funduszy w ramach nowej polityki spójności,
- Wprowadzenie nowej Inicjatywy na rzecz Zatrudnienia Młodzieży (Youth Employment Initiative) – w ramach EFS - budżet - 6 mld euro) z alokacją 180 mln euro dla Polski,
- Przyznanie Polsce dodatkowo 3,8 mld euro w ramach tzw. Instrumentu „Łącząc Europę” (CEF), który będzie finansował transport kolejowy, sieci energetyczne oraz szerokopasmowy Internet.
Równocześnie od ponad roku Ministerstwo Rozwoju Regionalnego bardzo intensywnie pracuje nad programowaniem nowego systemu zarządzania, wdrażania i oceny funduszy przyznanych Polsce.
Logika podziału dystrybucji środków unijnych między programem centralnym a programami regionalnymi w ramach przyszłego EFS przedstawia się w następujący sposób:
- 25% środków z EFS będzie przeznaczonych dla krajowego programu operacyjnego, głównie na działania systemowe i wypracowywanie systemowych rozwiązań/reform w ramach priorytetów inwestycyjnych danego celu tematycznego. Beneficjentami wsparcia będą instytucje administracji publicznej oraz pozaadministracyjne, w tym możliwie organizacje pozarządowe;
- 75% środków z EFS będzie przeznaczonych na wsparcie na poziomie regionów; na tym szczeblu finansowane będą działania skierowane bezpośrednio do indywidualnych odbiorców – np. do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego w założeniach przedstawiło szczegółowe obszary wsparcia Europejskiego Funduszu Społecznego (według klucza priorytetów inwestycyjnych wybranych celów tematycznych):
- Wspieranie jakości, skuteczności i otwartości szkolnictwa wyższego jako instrumentu budowy gospodarki opartej o wiedzę:
- Zapewnienie kształcenia na poziomie wyższym odpowiadającego potrzebom gospodarki i rynku pracy
- Zwiększenie otwartości i mobilności międzynarodowej w szkolnictwie wyższym
- Poprawa międzynarodowej pozycji polskich szkół wyższych
- Przygotowanie i wdrożenie reform w wybranych obszarach polityk publicznych, kluczowych z punktu widzenia strategii Europa 2020 i krajowych programów reform
- Realizacja działań innowacyjnych i ponadnarodowych prowadzących do wypracowania rozwiązań dotąd niestosowanych w celu ich przetestowania:
- Działania ponadnarodowe,
- Działania innowacyjne w skali mikro i makro
- Realizacja programów w zakresie mobilności ponadnarodowej.
- Poprawa jakości, skuteczności i dostępności szkolnictwa wyższego – ok. 46% środków,
- Poprawa dostępności uczenia się przez całe życie – ok. 12% środków,
- Inwestycje w zdolności instytucjonalne i w skuteczność administracji publicznych oraz usług publicznych w celu przeprowadzenia reform – ok. 9% środków.
- Modernizacja i wzmocnienie roli instytucji działających na rynku pracy, w tym działania mające na celu zwiększanie transnarodowej mobilności pracowników,
- Przystosowanie pracowników, przedsiębiorstw i przedsiębiorców do zmian,
- Ułatwianie dostępu do niedrogich, trwałych oraz wysokiej jakości usług, w tym opieki zdrowotnej i usług socjalnych świadczonych w interesie ogólnym,
- Wspieranie gospodarki społecznej i przedsiębiorstw społecznych,
- Ograniczenie przedwczesnego kończenia nauki szkolnej oraz zapewnienie równego dostępu do dobrej jakości edukacji elementarnej, kształcenia podstawowego i średniego,
- Zwalczanie dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną.
Jeśli chodzi o ekonomię społeczną w przyszłym okresie programowania, Ministerstwo oraz partnerzy społeczno-gospodarczy są – jeśli chodzi o programowanie – w swoistym zawieszeniu. Najważniejszy dokument Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej nadal nie jest przyjęty przez radę ministrów, a jego konsultacje i zmiany trwają. Powoduje to trudności w określeniu priorytetów wdrażania funduszy przyszłej perspektywy na sektor ekonomii społecznej. Nie oznacza to jednak, że Ministerstwo Rozwoju Regionalnego nie ma wstępnych pomysłów na ten system.
- Inżynieria finansowa: pożyczki, poręczenia,
- Fundusze na opracowanie standardów działania podmiotów ES oraz OES,
- Fundusze na system akredytacji Ośrodków Ekonomii Społecznej,
- Fundusze na koordynację systemu ekonomii społecznej w Polsce – np. koordynacja sieci OES
- Wsparcie bezpośrednie dla podmiotów Ekonomii Społecznej – oparte na dotacjach,
- Wsparcie na tworzenie Sieci Ośrodków Ekonomii Społecznej