Publicystyka - ngo.pl

W praktyce oznacza to, iż podmioty finansujące projekt na etapie końcowego wniosku o płatność, weryfikują stopień jego realizacji. Kiedy stwierdzają nieosiągnięcie założonych wyników mogą, powołując się na regułę proporcjonalności, zmniejszyć wysokość przyznanego dofinansowania. Jest to niezwykle trudne dla beneficjenta, który pomimo dochowania należytej staranności w realizacji projektu, nie osiągnął zakładanych rezultatów.

Reguła proporcjonalności dotyczy rozliczenia projektu pod względem finansowym w zależności od stopnia osiągnięcia założeń merytorycznych określonych we wniosku o dofinansowanie projektu. Jest instrumentem mającym na celu pomniejszenie kwoty dofinansowania w przypadku niezrealizowania zakładanych założeń, m.in. na podstawie których Instytucja Wdrażająca/Instytucja Pośrednicząca wybrała projekt do realizacji.

Wysokość zmniejszenia dofinansowania odpowiada procentowi, w jakim dane kryterium lub cel nie zostały wykonane. Ma to bezpośrednie przełożenie na obniżenie dofinansowania w ramach zarządzania projektem, kosztów pośrednich oraz zadania, w ramach którego nie zrealizowano planowanych wskaźników. Procedura jest wszczynana przez IW/IP na etapie końcowego rozliczenia przedsięwzięcia, ale jeszcze przed zatwierdzeniem końcowego wniosku o płatność.

Proporcjonalne obniżenie dofinansowania oblicza się na podstawie wydatków faktycznie poniesionych i wykazanych we wnioskach o płatność, a nie wyszczególnionych we wniosku o dofinansowanie.

Reguła proporcjonalności ma zastosowanie wyłącznie w przypadku winy leżącej po stronie Beneficjenta. IW/IP przy ustalaniu procentu nieosiągnięcia założeń merytorycznych bada stopień winy lub niedochowania należytej staranności przez Beneficjenta oraz okoliczności zewnętrzne, np. opóźnienia w przekazywaniu środków na finansowanie projektu. Instytucja Wdrażająca/Instytucja Pośrednicząca w sposób uznaniowy może również odstąpić od rozliczenia projektu zgodnie z regułą proporcjonalności, gdy Beneficjent sam o to wystąpi, a ponadto wykaże starania zmierzające do osiągnięcia założeń projektu.

Zasadniczo reguła proporcjonalności może wystąpić w trzech sytuacjach:

1) Niespełnienie kryterium dostępu

W przypadku niespełnienia kryterium dostępu wszystkie wydatki dotychczas rozliczone są niekwalifikowalne. Przyjęcie takiej interpretacji to efekt założenia, że gdyby wnioskodawca nie planował, że spełni to kryterium, projekt nie otrzymałby wsparcia.

Przykład: Wytyczne konkursowe zakładały okres realizacji projektu do 30.06.2015, Beneficjent zaś założył we wniosku realizację projektu do 31.07.2015. Zapis ten nie został zauważony na etapie składania wniosku o dofinansowanie, wskutek czego projekt został przyjęty do realizacji. Nie zostało zatem spełnione kryterium dostępu i Beneficjent będzie musiał zwrócić wszystkie środki poniesione na realizację projektu.

Kryteria strategiczne – są to kryteria przewidziane w niektórych Poddziałaniach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Dotyczą preferowania pewnych typów projektów, przy czym ich spełnienie nie jest obowiązkowe do zakwalifikowania projektu do realizacji. Spełnienie kryteriów strategicznych skutkuje przyznaniem dodatkowej premii punktowej.

Przykład: Kryterium strategicznym będzie skierowanie projektu w co najmniej 50 proc. do pracowników przedsiębiorstw z wykształceniem co najwyżej średnim lub do pracowników powyżej 45. roku życia. A zatem jeśli np. operator wypłacający unijne dotacje na własny biznes założył we wniosku o dofinansowanie, że co najmniej 50 proc. uczestników projektu będą stanowiły osoby powyżej 45. roku życia, to otrzymał za to w konkursie 20 pkt. premię. Okazało się jednak, że do projektu zostało przyjęta mniejsza ilość takich osób, która stanowiła tylko 35 proc. wszystkich uczestników. Dlatego też ww. operator proporcjonalnie do nieosiągniętych założeń straci część wypłaconego mu już dofinansowania.

3) Niespełnienie celu projektu

Cel projektu wyrażony jest wskaźnikami produktu lub rezultatu, w zależności od założeń wskazanych w zatwierdzonym wniosku o dofinansowanie projektu. Reguła proporcjonalności nie obejmuje rezultatów miękkich projektu.

Przykład: Beneficjent założył we wniosku o dofinansowanie wskaźniki typu przeszkolenie osób z 9 instytucji w zakresie 3 szkoleń. Załóżmy, iż z jakiegoś powodu pracownicy jednej instytucji nie mogli przybyć na szkolenie, to fakt ten daje Instytucji Wdrażającej możliwość do zastosowania reguły proporcjonalności. Jeśli jednak beneficjent odpowiednio szybko zareagowałby informując o takiej sytuacji Instytucję Wdrażającą, jednocześnie też zmieniając wskaźniki przed złożeniem końcowego wniosku o płatność, powinien uniknąć zastosowania reguły proporcjonalności.

Reguła proporcjonalności ma zastosowanie także do projektów rozpoczętych w okresie, kiedy Wytyczne nie regulowały kwestii z nią związanych. Omawiana reguła została wprowadzona dopiero na mocy Wytycznych w brzmieniu obowiązującym od 22 listopada 2010 r., kiedy wiele projektów tak naprawdę było już w toku realizacji. Wielu beneficjentów zostało objętych rygorystyczną regułą, pomimo że nie obowiązywała ona w okresie podejmowania przez nich decyzji co do wnioskowania o dofinansowanie projektu.

Należy zatem z należytą starannością realizować projekty, zakładać wskaźniki i rezultaty możliwe do osiągnięcia oraz stosować się do wszelkich obowiązujących wytycznych. Pamiętać trzeba, iż obecnie obowiązują Wytyczne w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki z dnia 15 grudnia 2011r.

Artykuł powstał w ramach projektu Regionalny Ośrodek EFS w Lesznie, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego