Publicystyka - ngo.pl

– Na początku nie umiałam nawet trafić do toalety, bo nie wiedziałam, że okrąg na drzwiach oznacza toaletę dla dziewcząt, a trójkąt dla chłopców. Nie wiedziałam, w której sali mam lekcje, ani że na WF muszę nosić ubranie i buty na zmianę.[1]

YiQi (czyt. Issi) chodzi do II klasy gimnazjum. 5 lat temu przyjechała z rodzicami z Chin do Polski i rozpoczęła naukę w szkole podstawowej w Mrokowie. Nie rozumiała ani słowa po polsku. Takich uczniów jak YiQi, którzy rozpoczynają naukę w szkole w Mrokowie, nie znając języka polskiego, jest z roku na rok coraz więcej. Pod koniec roku szkolnego 2014/2015 ta ilość zbliża się do 15% uczniów i uczennic pochodzenia chińskiego i wietnamskiego.

Jak wynika z licznych badań, Polacy są jedną z najbardziej mobilnych nacji. Tymczasem, w porównaniu do pozostałych państw Unii Europejskiej, imigracja do Polski wciąż jest bardzo mała (por. Migracja a polski rynek pracy)[2]. Nie oznacza to jednak, że w Polsce nie ma migrantów[3]. W Polsce znajdują się obszary licznie zamieszkiwane przez cudzoziemców bądź przedstawicieli mniejszości narodowych i etnicznych. Jednym z takich obszarów jest podwarszawska Gmina Lesznowola, gdzie zameldowani w niej cudzoziemcy stanowią ok 10% (dane Urząd Gminy Lesznowola 2015) - głównie Chińczycy i Wietnamczycy. Wynika to z istnienia na terenie gminy w Wólce Kosowskiej jednego z największych w Europie Centrum Handlu Hurtowego. W Gminie tej jest 5 szkół, do których uczęszczają również dzieci cudzoziemskie. Zgodnie z prawem wszystkie dzieci przebywające na terenie RP mają obowiązek szkolny. Zgodnie z ustawą o systemie oświaty dzieci i młodzież w wieku szkolnym, są zapisywane do szkół i klas na terenie gminy zgodnie z ilością ukończonych lat edukacji w poprzednim kraju. Zdarza się i jest to bardzo częste zjawisko, że do szkoły trafiają dzieci nie mówiące w ogóle po polsku. Polska szkoła nie jest przygotowana do pracy z uczniami cudzoziemskimi, a przede wszystkim nie ma systemowych rozwiązań i możliwości prawnych zezwalających na naukę języka polskiego w okresie przejściowym, zanim uczniowie ci rozpoczną edukację powszechną. Dlatego szkoły znajdują się w bardzo trudnej sytuacji, gdyż uczą dzieci nie znające języka polskiego, koniecznego do: zdobywania i weryfikowania nowej wiedzy, adaptacji w szkole w nowym kraju oraz kontaktu z rówieśnikami i nauczycielami. Z rozmów przeprowadzonych z nauczycielami w ramach przygotowywania projektu „Mini – rozmówki po polsku”, wynikało, że jest to główny problem oraz bariera w adaptacji i nauce ucznia cudzoziemskiego w szkole. Działania w ramach tego projektu miały na celu pomoc w zaspokojeniu pierwszych potrzeb językowych dzieci cudzoziemskich, uzupełnieniu luki - pierwszej pomocy edukacyjnej i komunikacyjnej z zakresu języka polskiego dla nie mówiących po polsku uczniów. Potrzeba realizacji projektu była ogromna - ilość uczniów nie znających języka polskiego na różnych etapach edukacji na terenie Gminy wzrasta. W szczególności w szkole w Mrokowie, w której został zrealizowany projekt .Nauczycielom brakowało narzędzi pomagających im w kontakcie językowym z nowymi uczniami, a tym samym w adaptacji językowej w polskiej szkole. Dlatego uznaliśmy, że podjęcie działań w tym zakresie jest ważne i potrzebne dla dzieci cudzoziemskich, polskich i nauczycieli.

Projekt miał na celu włączenie uczniów polskich i cudzoziemskich w działania służące poprawie adaptacji i komunikacji dzieci cudzoziemskich w polskiej szkole. Projekt włączył młodzież gimnazjalną do aktywnego uczestnictwa w życiu publicznym, służył rozwijaniu wolontariatu i samorządności uczniowskiej oraz zachęcił do podejmowania inicjatyw na rzecz środowiska lokalnego Gminy Lesznowola.

„Projekt Mini-rozmówki po polsku” był również uzupełnieniem działań na rzecz integracji uczniów cudzoziemskich z polskimi na terenie Gminy Lesznowola podjętych we wcześniejszych latach. W roku 2007 Michalina Jarmuż (koordynatorka projektu „Mini-rozmówki po polsku) we współpracy z Gminą Lesznowola zrealizowała swój autorski projekt „Moi sąsiedzi pochodzą z Azji, którego głównym celem był rozwój wrażliwości kulturowej u uczniów ze wszystkich 5 szkół i 4 przedszkoli na terenie gminy. Wszyscy uczniowie i przedszkolaki wzięli udział w cyklu warsztatów międzykulturowych, rozwijających kompetencje międzykulturowe. W tym czasie na terenie gminy Lesznowola ilość uczniów cudzoziemskich nie była tak liczna jak dziś, jednak ówczesne obserwacje i prognozy wskazywały, że w następnych latach ilość uczniów cudzoziemskich będzie wzrastać. W kolejnych latach od 2013-2014roku we wszystkich szkołach na terenie Gminy Fundacja Świat na Wyciągnięcie Ręki ( partner w projekcie „Mini-rozmówki po polsku) w partnerstwie z Urzędem Gminy Lesznowola i Fundacją Edukacji Międzykulturowej zrealizowała projekt „Poznajmy się - Lesznowola Gminą Wielu Kultur” w ramach Europejskiego Funduszu na rzecz Integracji Obywateli Państw Trzecich mającego na celu wsparcie integracji cudzoziemców z Polakami w szkołach. W ramach projektu zostały przeprowadzone warsztaty rozwoju wrażliwości kulturowej dla uczniów ze wszystkich 5 szkół na terenie Gminy oraz szkolenia z zakresu pracy w klasie i szkole wielokulturowej dla nauczycieli. Został też wydany poradnik dla uczniów i rodziców w języku wietnamskim i chińskim. W poradniku znajdują się informacje na temat systemu oświaty w Polsce, jak również normy i zasady kulturowe w polskiej szkole. W latach 2014-2015 Fundacja Świat na Wyciągnięcie Ręki w partnerstwie z Gminą Lesznowola zrealizowała kolejny projekt z Europejskiego Funduszu na rzecz Integracji Obywateli Państw Trzecich, tym razem skierowany wyłącznie do Zespołu Szkół w Mrokowie, w ramach którego zostali wprowadzeni do szkoły asystenci kulturowi. Zostały również przeprowadzone konsultacje dla nauczycieli, dodatkowy język polski dla dzieci cudzoziemskich, szkolenia dla nauczycieli z zakresu adaptacji ucznia cudzoziemskiego w szkole, zostały przetłumaczone na język chiński i wietnamski dokumenty szkolne. Projekt ten był uzupełnieniem podjętych już działań w tym zakresie na terenie Gminy.

Zapraszamy do przeczytania naszej publikacji, którą stworzyliśmy w ramach projektu "Mini - rozmówki po polsku" :

http://issuu.com/2b.art/docs/mini_rozmowki_po_polsku

Projekt został zrealizowany przez Stowarzyszenie Edukacji i Postępu „STEP” przy współpracy Fundacji Świat na Wyciągnięcie Ręki i Fundacji Projekt: Polska z Islandii w ramach programu Obywatele dla Demokracji finansowanego z Funduszy EOG.

[1] Wywiad udzielony w ramach artykułu „Szkoła po Polsku” http://www.ngofund.org.pl/szkola-po-polsku/

[2] Fihel A., Kaczmarczyk P., (2011), Migracje a polski rynek pracy, [w:] Kiełkowska M. (red.), (2011), Rynek pracy wobec zmian demograficznych w Polsce, Warszawa: Instytut Obywatelski.

[3] Zgodnie z wynikami Narodowego Spisu Powszechnego ludności Polski z 2011 roku można stwierdzić, że w Polsce dominuje ludność o jednorodnej polskiej tożsamości narodowej, obejmująca ok. 36.522.000 osób, co stanowi jej 94,8%. Ludność ogółem w tym spisie to 38.511.824 osoby. Około 871 tys. osób (2,26%) zadeklarowało zarówno polską, jak i inną niż polska tożsamość narodowo-etniczną. Deklarujący wyłącznie niepolską przynależność narodową lub etniczną stanowią grupę liczącą 597 tys. (1,55%) osób. Główny Urząd Statystyczny (www.stat.gov.pl), dostęp dnia 5 maja 2015 r.