Publicystyka - ngo.pl

Po raz pierwszy w Polsce powstał program operacyjny poświęcony w
całości kulturze. Do tej pory tylko Grecja i Portugalia stworzyły
takie odrębne programy. Natomiast w Polsce zagadnienia kultury
stanowiły dotychczas część innych programów operacyjnych, co
powodowało nadmierne rozproszenie działań i środków. Warto
podkreślić, że wiele działań dotyczących kultury przewidują
projekty poszczególnych regionalnych programów operacyjnych, a
Program Operacyjny „Rozwój kultury…” ma być po prostu ich
suplementem, obejmującym działania o charakterze
ponadregionalnym.

Autorzy projektu wskazują na duże znaczenie społeczne sektora kultury - służy on budowie społeczeństwa opartego na wiedzy i kapitału społecznego. Odgrywa także rolę ekonomiczną – poprzez rozwój przemysłów kultury i turystyki. Według autorów projektu Programu Operacyjnego inwestycje w kulturę przynoszą zyski. Udział kultury i przemysłu kultury w PKB Polski jest wysoki i w 2002 r. wynosił 4,5%. Podobny poziom tego wskaźnika kultura osiąga w rozwiniętych krajach europejskich. Kultura służy także promowaniu Polski za granicą i budowaniu jej pozytywnego wizerunku.

W projekcie Programu Operacyjnego przedstawia się również negatywne zjawiska w sektorze kultury w Polsce: wydatki publiczne na kulturę per capita należą do najniższych w Europie, występują duże różnice między regionami w dostępie do kultury, nierównomierny jest także rozwój poszczególnych obszarów kultury. Dla rozwoju sektora kultury istotne znaczenie może mieć wsparcie ze środków unijnych.

W obecnym okresie programowania środki z funduszy strukturalnych, przeznaczone dla sektora kultury w Polsce są wykorzystywane w ramach kilku działań Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR) - zwłaszcza działania 1.4 „Rozwój turystyki i kultury”) oraz w trzech innych programach operacyjnych. Łącznie w latach 2004-2006 sektor ten może stać się beneficjentem ponad 300 mln euro z funduszy strukturalnych.

Projekt Programu Operacyjnego „Rozwój kultury…” na lata 2007 - 2013 przewiduje 350 mln euro z funduszy strukturalnych na wsparcie działań w zakresie kultury. Jako cel strategiczny Programu Operacyjnego wskazuje się tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności i znaczenia kultury jako czynnika rozwoju społeczno-ekonomicznego.

Według projektu Program ma realizować następujące priorytety:
1. Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego oraz rozwój infrastruktury kultury o znaczeniu ponadregionalnym
2. Rozwój infrastruktury szkół i uczelni artystycznych
3. Pomoc techniczna

Realizacja tych priorytetów ma doprowadzić do zmniejszenia dysproporcji w dostępie do kultury, poprawy stanu zabytków oraz zwiększenia atrakcyjności Polski dla turystów, mieszkańców i inwestorów.
Zgodnie z projektem organizacje pozarządowe mogą ubiegać się o dofinansowanie projektów w ramach priorytetu 1 „Rozbudowa i modernizacja infrastruktury kultury i ochrona dziedzictwa kulturowego o znaczeniu ponadregionalnym”.

Priorytet ten obejmuje trzy działania:

1. W ramach Działania 1.1. „Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego o znaczeniu ponadregionalnym” będzie można realizować m. in. projekty związane z rewitalizacją, rewaloryzacją, konserwacją, renowacją, modernizacją, adaptacją na cele kulturalne obiektów zabytkowych i zespołów obiektów, obiektów poprzemysłowych, zespołów fortyfikacyjnych oraz budowli obronnych, wraz z ich otoczeniem; projekty mające na celu wykreowanie narodowych marek kultury i produktów turystyki kulturowej; przystosowanie obiektów zabytkowych do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Minimalna wartość realizowanego w tym działaniu projektu powinna wynosić 5 mln euro.

2. W ramach Działania 1.2. „Budowa i rozbudowa infrastruktury kultury o znaczeniu ponadregionalnym” kwalifikujące się projekty to m. in.: budowa, rozbudowa i modernizacja instytucji kultury i instytucji filmowych o europejskim znaczeniu i międzynarodowym charakterze działania; poprawa stanu infrastruktury służącej działalności kulturalnej w obiektach użyteczności publicznej, w tym wyposażenie i modernizacja sal widowiskowych, koncertowych, muzealnych, bibliotek, galerii, itp., przystosowanie instytucji kultury do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Minimalna wartość realizowanego w tym działaniu projektu powinna wynosić 5 mln euro.

3. W ramach Działania 1.3 „Renowacja i konserwacja zabytków ruchomych” przewidziane do realizacji są projekty, które realizują cel społeczny i będą udostępniane do użytku publicznego, takie jak:  konserwacja i digitalizacja muzealiów, archiwaliów, starodruków, księgozbiorów oraz zbiorów filmowych;  konserwacja innych zabytków ruchomych (nie wchodzących w skład zasobów muzealnych), w tym w szczególności wystroju i historycznego wyposażenia kościołów; wspieranie rozwoju muzealnych pracowni konserwatorskich oraz nowych technik konserwacji zabytków ruchomych.

Wysokość dofinansowania projektu wynosi powyżej 100 tys.
euro.

Projekty realizowane w ramach Priorytetu 1 będą dofinansowywane
ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i środków
publicznych. Poziom dofinansowywania będzie wynosić 75%
kwalifikujących się wydatków publicznych albo 50% kwalifikujących
się wydatków publicznych, jeśli inwestycje generują znaczący zysk
netto. Pozostałe środki będą pochodzić z budżetu państwa i budżetów
jednostek samorządu terytorialnego.

Warto pamiętać, że działania w zakresie kultury można realizować także w ramach innych programów operacyjnych, takich jak: „Wykształcenie i kompetencje”, „Nauka, nowoczesne technologie”, „Innowacje, inwestycje, otwarta gospodarka”, „Rozwój obszarów wiejskich”, „Spójność terytorialna i konkurencyjność regionów” oraz „Społeczeństwo obywatelskie”.

Tekst projektu Programu Operacyjnego „Rozwój kultury i zachowanie dziedzictwa kulturowego” znajduje się na stronie: http://www.npr.ngo.pl/x/131722.