Jaki powinien być współczesny przywódca? Jakie główne cechy wskazali uczestnicy wtorkowej Konferencji Koalicji „Prezesi-wolontariusze 2011” w Warszawie? Spotkanie było dedykowane Międzynarodowemu Dniu Wolontariusza, który obchodzimy 5 grudnia.
Ukraiński Majdan czy protesty ACTA-wistów to bardzo ważny kontekst dla dzisiejszego przywództwa. Dzięki nowym technologiom pojedynczy człowiek ma większą możliwość dotarcia do większych grup, które chce zmobilizować w wybranym celu. Ludzie coraz bardziej się indywidualizują i oczekują zmiany podejścia do nich, począwszy od miejsca pracy. W Polsce niestety, w dużej części organizacji, nadal mamy strukturę folwarku. Oznacza to, że prezes realizuje model ekonoma, który batem zagania swój zespół do osiągnięcia celów.
Autentyczna osobowość
Dzisiaj każde nieuczciwe postępowanie, będące próbą ogrania niewygodnej dla siebie sytuacji, skazuje lidera na porażkę – powiedział Edwin Bendyk (POLITYKA) w czasie wstępu do debaty o przywództwie w XXI wieku. Jak podkreślała Aneta Podyma (Genworth Polska), zbudowanie własnej reputacji i wiarygodności polega głównie na tym, że jak mówię, to tak robię. Jeśli nie umiem, wiem, że nie dam rady, to nie mówię, że zrobię. Zauważyła, że od dzisiejszego przywódcy oczekuje się świadomości, że jego odpowiedzialność to nie tylko firma, ale i społeczeństwo, w którym żyjemy. Z kolei Mariusz Gaca (Orange Polska) zauważył, że kryzys przywództwa wynika z kryzysu zaufania. Dlatego też autentyczność, przestrzeganie zasad etycznych i dobra reputacja, to dziś niezbędne atrybuty przywódcy, ale nie są one, tak jak kiedyś, przypisane mu na stałe. Jak zauważył jeden z panelistów, Paweł Tomczuk (MSLGroup) w folderze wydanym z okazji Konferencji: Kiedyś z tytułu bycia szefem dostawało się duży kredyt zaufania. Dziś ludzie szybko i łatwo odrzucają tych, którym nie ufają. Może do tego doprowadzić jedna sytuacja, rozmowa, jedno wystąpienie.
Charyzma, wizja, pasja
Drugą cechą, która musi charakteryzować lidera, jest – niezmiennie - charyzma. Liczą się też wizja i pasja w angażowaniu się. Jak mówił Paweł Tomczuk: Ludziom – mam tu na myśli pracowników korporacji, firm - aby podążać za liderami, nie wystarczy już prosty cel generowania zysków. Mają podstawowe rzeczy związane z dobrobytem - smartfona, internet w domu, mnóstwo filmów. Coraz ważniejsze dla nich jest angażowanie się. Tego samego oczekują od przywódcy. Piotr Darwaj (IBM Polska), wśród kompetencji przywódcy, wyróżnił szczególnie tzw. pasję wspierania, budującą trwałe relacje i angażującą innych do działania. Zarówno on, jak i Mariusz Gaca zauważyli, że idealnym testem dla charyzmy, pasji i zaangażowania przywódcy jest wolontariat. Jak mówił Darwaj: Dzięki dzisiejszej konferencji zaczynam sądzić, że wolontariat i przywództwo to synonimy. Z kolei Mariusz Gaca stwierdził, że wolontariat to idealny test dla lidera na to, czy potrafi przekonać większą grupę do działania, to też świetny sposób dla młodych, aspirujących liderów, aby sprawdzić jak wielki mają potencjał, jest to też dobra metoda budowania swojej reputacji. Przywództwo i wolontariat są bardzo blisko siebie, można je połączyć i zrobić z tego bardzo przekonujący zestaw, korzystny dla tych, dla których wolontariat jest i dla tych, którzy w tej działalności uczestniczą – dodał.
Daje wybór
Prezes Aneta Podyma: Współczesny przywódca daje szansę swoim pracownikom na wybór działań społecznych zgodnych ze swoim charakterem i wrażliwością, słucha społeczności, które go otaczają, odpowiada na potrzeby. Według niej, współczesny przywódca ma te same atrybuty, co kiedyś, ale musiał spaść ze szczytu góry lodowej, na której się znajdował. Dziś arogancja, posiadanie jedynej słusznej „racji” nie pozwala stać się prawdziwym przywódcą.
Inteligencja informacyjna
Jak mówił Edwin Bendyk: Dobrego przywódcę charakteryzuje inteligencja informacyjna, czyli zdolność do wyciągania wniosków w sytuacji, w której nie ma pełnej informacji i podjęcie odpowiedniej decyzji, która będzie wiarygodna dla grupy, którą mobilizuje. Nie oznacza to, że musi być biegły w korzystaniu ze smartfona, komputera, aktywny na Facebooku, Twitterze. Musi wiedzieć, jak, kiedy i w jakim kontekście społecznym podjąć decyzję i umieć mądrze korzystać z informacji. W kontekście informacji i nowych technologii kontrowersję wywołał Paweł Tomczuk. Według niego ludzie, mając wokół siebie codziennie ogromną ilość komunikatów, nie są w stanie ich wszystkich zweryfikować i przetworzyć. W związku z tym przywódcą w takim świecie może być każdy. Bez względu na to, jak dziwny może być pomysł konkretnej osoby, jeśli jest ona w stanie dotrzeć do określonej grupy ludzi w jakimś kontekście i na nich wpłynąć - staje się przywódcą. Z kolei Piotr Darwaj uważa, że przywódca musi odważnie korzystać z wiedzy i słuchać swojej intuicji. Paneliści byli też zgodni, że przywódca dzieli się nie tylko informacjami, ale też sobą, tym, co w nim najlepsze, co potrafi robić najlepiej. Kluczowe wyzwanie to zbudowanie własnej reputacji i wiarygodności i otaczanie się ludźmi, którzy są dobrze poinformowani.
Usieciowienie
Przywódca w dzisiejszych czasach to już nie „Me, myself and I” – mówiła Aneta Podyma. Przywódca nie istnieje bez sieci. Pojawiła się obecnie sytuacja, kiedy to przywódca stał się częścią sieci otaczających go ludzi, sieci internetowej, kontaktów biznesowych, jest tym, który powinien prowadzić dialog, inspirować dzielić się wiedzą, na bieżąco komunikować. Co więcej - jak podkreślali paneliści i osoby prezentujące na scenie wolontariat pracowniczy w swoich firmach - w czasie akcji dobroczynnych, przywódca musi zapomnieć o hierarchii, staje się częścią wspólnego świata. Jest to niezwykle istotne, zważywszy na to, że - jak zauważyła Prezes Podyma - mamy pewien kryzys przywództwa, i dlatego coraz więcej o tym mówimy. Nawet w ostatnim czasie jest organizowanych coraz więcej wydarzeń związanych z tym tematem.
Inne konteksty
Wydarzenie Koalicji „Prezesi-wolontariusze 2011” dotyczyło również nowych technologii i ich wpływu na przywództwo. Jeden z uczestników stwierdził, że nowe technologie dają możliwość łatwego prześwietlenia ukonstytuowanych liderów. Z drugiej strony oferują ludziom z ideami, niedocenionym liderom, przywódcom nigdy niewyniesionym na piedestał niesłychanie proste narzędzia dotarcia do ludzi. Kompletnie anonimowi ludzie, którzy robią fajne, pożyteczne rzeczy, dzielą się tym, co potrafią, mając w swoim najbliższym otoczeniu zaufanie, stają się liderami i zaczynają zmieniać rzeczywistość.
Uczestnicy konferencji starali się znaleźć różnice między takimi pojęciami jak szef, lider, przywódca, manager. Elżbieta Łebkowska (Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce) stwierdziła, że można być świetnym szefem, a nie być przywódcą i odwrotnie. Uważa, że za przywódcą stoją wartości – to pokazuje przykład Majdanu, gdzie sygnał wypuszczony przez jednego człowieka w obronie wartości, jak się okazało ważnych dla tysięcy ludzi, wywołał rewolucję.
Jeszcze mocniejsze rozróżnienie wprowadził Prezes-wolontariusz Artur Nowak-Gocławski (ANG Spółdzielnia Doradców Kredytowych). Według niego lider, manager i przywódca to trzy kategorie ludzi. Lider i manager to ktoś, kto bierze odpowiedzialność za rezultat jakichś działań. Natomiast przywódca musi wziąć odpowiedzialność za los ludzi. Lider musi działać efektywnie z zespołem, a przywódca musi wziąć odpowiedzialność za świat.