Publicystyka - ngo.pl

Po kilku latach funkcjonowania ustawa nie doczekała się jednoznacznie pozytywnej oceny zarówno ze strony środowiska organizacji, jak również strony administracji publicznej. Potwierdzają to różne badania, w tym sonda internetowa Centrum PISOP, w której tylko 5,9% głosujących oceniło ustawę pozytywnie, reszta uczestników sondy albo nie potrafiła dokonać oceny (41,18%) jakości ustawy (mimo, że na niej pracuje na co dzień), bądź oceniła ją negatywnie (52,9%).  Mimo, iż wyniki sondy w żaden sposób nie można traktować jako reprezentatywne, pokazują one tendencje środowiska NGO. Bardzo wiele zapisów ustawy od początku zostało poddanych krytyce, część norm okazała się niefunkcjonalna.

Dlatego też z zadowoleniem należy przyjąć informacje o toczących się pracach nad nowelizacją ustawy. Propozycje zawarte w nowelizacji są częściowo odpowiedzią na postulaty zgłaszane przez sektor. Wśród najważniejszych, pozytywnie przyjętych zmian należy wymieć:  ujednolicenie trybów konkursowych; wprowadzenie obowiązku konsultacji z organizacjami pozarządowymi programów współpracy; wprowadzenie możliwości uchwalania wieloletnich programów współpracy; wprowadzenie uproszczonego trybu konkursowego dla tzw. małych grantów;  możliwość występowania w konkursach wspólnie przez kilka organizacji.

W propozycji nowelizacji znaleźć można również zmiany budzące dużo wątpliwości. Do najbardziej dyskusyjnych należą uregulowanie partnerstwa publiczno – społecznego, które od kilku lat było postulowane przez sektor. Nowelizacja zakłada m.in.: konieczność formalizowania takiego partnerstwa, co w praktyce może powodować niemożliwość realizacji wspólnych zadań tej formie. Tak więc choć idea jest bez wątpienia słuszna, zapisy ustawowe są dość nieszczęśliwe. Szeroko dyskutowane były również propozycje wykluczenia części podmiotów spod obowiązywania ustawy (między innymi spółek prawa handlowego, fundacji skarbu państwa, jednostek organizacyjnych jst); nowelizacja nie wspomina też o jednym z największych problemów ustawy jakim jest  podział na działalność odpłatną i nieodpłatną.  Duże zdziwienie wywołuje też włączenie kwestii nie dotyczących wprost organizacji pozarządowych do zapisów nowelizacji (np. obowiązek publikowania legislacyjnych planów działania przez jst).    

Przy okazji dyskusji nad nowelizacją pojawiają się także głosy o konieczności zastąpienia „starej” ustawy nową, skupiająca wszystkie normy dotyczące funkcjonowania organizacji pozarządowych, aktualnie rozproszone po kilkunastu ustawach. Powrócił pomysł kodyfikacji prawa organizacji pozarządowych. Podnoszone są również kwestie rozwiązań systemowych funkcjonowania III sektora w Polsce.  Zwraca się uwagę między innymi na konieczność rewizji idei i zasadności funkcjonowania statusu organizacji pożytku publicznego.

Wszystkim zainteresowanym dyskusją nad nowelizacją i aktualnym stanem prac polecamy śledzenie informacji na www.ngo.pl oraz na www.pozytek.gov.pl, a także włączenie się do dyskusji. To jedna z ostatnich szans na zgłoszenie własnego stanowiska w sprawie nowelizacji ustawy.