W 2018 roku obchodzimy 70. rocznicę Powszechnej deklaracji praw człowieka. To dobra okazja, by przywołać, że prawa podstawowe, demokracja i zasada praworządności to trzy filary stanowiące podwaliny UE - powiedział pierwszy wiceprzewodniczący Frans Timmermans, nawiązując do publikacji rocznego sprawozdania ze stosowania w Unii Europejskiej Karty praw podstawowych.
W sprawozdaniu podkreślono, że struktury i narzędzia gwarantujące stosowanie praw zapisanych w karcie działają, mimo że rok 2017 był rokiem wyzwań dla praw podstawowych. W 2018 r. nadal będzie istotne wspieranie przestrzegania i upowszechniania praw podstawowych, zasady praworządności i demokracji, w tym wspieranie wolnego i prężnego społeczeństwa obywatelskiego.
Poniżej przedstawiono najważniejsze inicjatywy promujące prawa podstawowe w 2017 r.
- Dalsze wspieranie demokracji i społeczeństwa obywatelskiego – W sprawozdaniu podkreśla się potrzebę odnowionego wsparcia na rzecz demokracji. W 2017 r. na pierwszym planie znalazły się rola społeczeństwa obywatelskiego i bieżące wyzwania. Wsparcie na rzecz społeczeństwa obywatelskiego zostało uwzględnione w wieloletnich ramach finansowych i nowym funduszu „Sprawiedliwość, Prawa i Wartości” – przyjętych dnia 30 maja br.
- Ożywienie praw socjalnych – W sprawozdaniu pokazano pewne bardzo pozytywne tendencje w obszarze praw socjalnych wynikające z przyjęcia Europejskiego filaru praw socjalnych i jego działań następczych. W ramach powyższego przyjęto inicjatywy mające na celu zapewnienie możliwości równoważenia życia zawodowego i prywatnego jednostek obciążonych opieką nad innymi. Komisja zaproponowała zapewnienie bardziej przewidywalnych i przejrzystych warunków pracy, w szczególności dla pracowników korzystających z nietypowych form zatrudnienia, takich jak umowy zerogodzinowe lub na żądanie.
- Zwalczanie dyskryminacji kobiet - Znaczącym krokiem jest podpisanie przez UE konwencji stambulskiej dotyczącej zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet. Obecnie istotne jest zapewnienie jej szybkiej ratyfikacji przez UE. Komisja zaprezentowała również plan działania na rzecz zwalczania zróżnicowania wynagrodzenia ze względu na płeć.
- Ochrona migrujących dzieci - W komunikacie dotyczącym ochrony migrujących dzieci przedstawiono pilne działania do wdrożenia na szczeblu unijnym i krajowym, następnie w czerwcu 2017 r. opublikowano konkluzje Rady. Komisja ustanowiła europejską sieć placówek opiekuńczych w celu ułatwienia współpracy między organami krajowymi.
- Zwalczanie dyskryminacji oraz zwalczanie rasizmu, zarówno w internecie, jak i poza nim – Komisja wzmocniła swoją współpracę z przedsiębiorstwami z branży IT, organami krajowymi i organizacjami społeczeństwa obywatelskiego w celu zapewnienia, by teksty zawierające nawoływanie do nienawiści w internecie były szybko identyfikowane i usuwane. Komisja ponadto wspomagała państwa członkowskie w ich wysiłkach na rzecz przyspieszenia egzekwowania prawa unijnego dotyczącego przestępstw z nienawiści, dostępu do wymiaru sprawiedliwości oraz ochrony i wsparcia ofiar przestępstw z nienawiści.
- Poprawa dostępu do wymiaru sprawiedliwości i skutecznych środków zaskarżenia – Po ogłoszeniu komunikatu pt. „Prawo Unii: lepsze wyniki dzięki lepszemu stosowaniu” Komisja wspomagała państwa członkowskie w ich wysiłkach w zakresie przyspieszenia egzekwowania prawa unijnego na rzecz jednostek i przedsiębiorców. W ramach europejskiego semestru Komisja skierowała do państw członkowskich zalecenia dla poszczególnych krajów na potrzeby wsparcia państw członkowskich w zakresie udoskonalania ich systemów wymiaru sprawiedliwości.