POWER – środki niedostępne dla organizacji pozarządowych?
PRUSZYŃSKI: Dla organizacji pozarządowej, która nie dysponuje środkami na finansowanie bieżącej działalności, wielomiesięczny okres związany z procedurą oceny wniosku stanowi czas „wegetacji”, który prowadzi do niepotrzebnych nerwów, frustracji i bolesnego zderzenia z rzeczywistością. Środki, które miały im służyć, stają się dla nich w praktyce niedostępne.
Nowa perspektywa finansowa 2014-2020 w porównaniu do poprzedniej z lat 2007-2013 daje większe uprawnienia – szczególnie w zakresie występowania o dotację – organizacjom pozarządowym. Jak wynika z dokumentu „Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020”, to właśnie organizacje pozarządowe w większości priorytetów przewidzianych do realizacji w POWER są uprawnione do składania wniosków o dofinansowanie. Już teraz, po kilku dobrych miesiącach funkcjonowania programu POWER, warto pokusić się o podsumowanie, czy jest on programem rzeczywiście dostępnym dla NGO.
Organizacje nie mają czasu
Nowa perspektywa – jak wynika z kilku lub kilkunastu miesięcy funkcjonowania –największe problemy generuje w związku z określaniem przez Instytucje Organizujące Konkurs wielu kryteriów formalnych. W efekcie nawet najmniejsza pomyłka w jednym sformułowaniu umieszczonym we wniosku o dofinansowanie może spowodować negatywną ocenę formalną.
Dużo problemów sprawia organizacjom pozarządowym także uzyskanie wymaganej liczby punktów przy kryteriach dotyczących doświadczenia oraz potencjału kadrowego i technicznego. Małe organizacje, które działają stosunkowo krótko, nie mają bowiem fizycznej możliwości, aby samodzielnie, bez zawierania partnerstwa, uzyskać wymaganą liczbę punktów, a tym samym mieć szansę na uzyskanie dofinansowania. Problemy dotyczą także różnego rozumienia przez Beneficjentów i oceniających wnioski definicji kwalifikacji i kompetencji, w tym procedury certyfikacji dla szkoleń miękkich.
Tym, co doskwiera organizacjom najbardziej, jest jednak czas – czas, którego nie mają!
Negocjujmy, ale jak długo?
W nowej perspektywie proces oceny merytorycznej zawiera w sobie procedurę negocjacji. Szczegółowo cały proces prowadzenia negocjacji określają Wytyczne w zakresie trybów wyboru projektów 2014-2020.
W skrócie: negocjacje są skutkiem przyznania przez oceniających na etapie oceny merytorycznej lub oceny formalno-merytorycznej tak zwanej oceny warunkowej, która może być rozumiana dwojako:
a) ocena warunkowa w przypadku uznania danego kryterium za spełnione (czyli osiągnięcia 60% punktów w każdym punkcie oceny karty merytorycznej);
b) ocena warunkowa polegająca na przyznaniu warunkowo określonej liczby punktów w danym kryterium (na przykład: kryterium zakłada maksymalnie możliwość zdobycia 10 punktów, oceniający przyznaje ich 6 w ocenie bezwarunkowej – wniosek uzyskuje więc wymagane 60% w danym kryterium – natomiast oceniający, widząc możliwość poprawy lub korekty wniosku, dopuszcza warunkowo możliwość przyznania większej liczby punktów).
Elementy wskazane przez oceniających w kartach oceny merytorycznej stają się następnie przedmiotem negocjacji – często zgoda lub jej brak na wprowadzenie zmian będących przedmiotem negocjacji skutkuje przyznaniem lub nieprzyznaniem dofinansowania. Ale nie sama procedura negocjacji jest kluczowa, ale czas jej prowadzenia. Ani Ustawa o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020, ani tym bardziej wspomniane wcześniej Wytyczne nie określają długości prowadzenia owego procesu.
Czas leci, a wyników brak
W praktyce proces ten może trwać w nieskończoność w przypadku przedłużania negocjacji przez Beneficjentów lub Instytucje Organizujące Konkursy (IOK). Takie działania są szczególnie widoczne w kilku konkursach dotychczas jeszcze nierozstrzygniętych. Na przykład nabór wniosków do konkursu organizowanego przez Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie na wsparcie osób młodych pozostających bez pracy na regionalnym rynku pracy (POWR.01.02.01-IP.24-14-001/15) zakończył się 9 lipca 2015 roku. Ocena merytoryczna zakończyła się pod koniec października 2015 roku, a z ostatnich publikowanych na stronie WUP Warszawa informacji wynika, iż konkurs powinien być rozstrzygnięty w marcu 2016 roku (choć należy zaznaczyć, iż harmonogram w tym zakresie był już aktualizowany trzykrotnie).
Dla porównania, w konkursie organizowanym przez MRPiPS, służącym realizacji Gwarancji dla młodzieży, ogłoszonym w ramach Działania „Wsparcie osób młodych znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji” (POWR.01.03.01-IP.03-00-002/15) nabór zakończył się 27 lipca, ocena merytoryczna pod koniec listopada, jednak do dziś nie wiadomo, kiedy zostanie opublikowana lista projektów dofinansowanych – nieoficjalnie jednak słyszy się, że negocjacje jeszcze trwają.
Czas wegetacji
Jak łatwo obliczyć, od momentu zakończenia naboru wniosków we wspomnianych konkursach do dzisiaj minęło około ośmiu miesięcy. Oczywiście, być może proces oceny i negocjacji trwa w nich wyjątkowo długo. W ramach regionalnych konkursów w całej Polsce część IOK opublikowało już wyniki – w wielu z nich harmonogramy były jednak aktualizowane: właśnie ze względu na przedłużający się proces negocjacji. W wielu wyników wciąż nie ma.
Dla organizacji pozarządowej, która nie dysponuje wielką pulą środków na finansowanie bieżącej działalności oraz swoich celów statutowych (a jest tak przecież w większości przypadków), tak długi okres związany z procedurą oceny wniosku stanowi czas „wegetacji”, który prowadzi do niepotrzebnych nerwów, frustracji i bolesnego zderzenia z rzeczywistością. A do okresu oceny należy przecież dodać czas na dostarczenie do IOK niezbędnych załączników do umowy, a następnie czas na sam proces jej podpisania. Proces znów się wydłuża, a NGO czasu dziś nie mają. IOK muszą dołożyć wszelkich starań, aby konkursy ogłaszane w początkowej fazie funkcjonowania nowej perspektywy były prowadzone w sposób profesjonalny, a jednocześnie były rozstrzygane jak najszybciej.
Warto na koniec dodać, że Ministerstwo Rozwoju jako Instytucja Zarządzająca programem POWER zdaje się widzieć opisane problemy i niebawem mają być one sukcesywnie rozwiązywane. Niestety, to tylko cześć, i to mała, kłopotów, które pojawiły się wraz z nową perspektywą, a które są szczególnie dotkliwe właśnie dla III sektora…
Czym żyje III sektor w Polsce? Jakie problemy mają polskie NGO? Jakie wyzwania przed nim stoją. Przeczytaj debaty, komentarze i opinie. Wypowiedz się! Odwiedź serwis opinie.ngo.pl.
Konkursy powinny być prowadzone w sposób profesjonalny, a jednocześnie jak najszybciej rozstrzygane.
