Już od pewnego czasu w Sejmie leży poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk nr 661). Jego celem jest między innymi zmniejszenie obciążeń podatkowych związanych z nieodpłatnym przekazywaniem darów rzeczowych organizacjom pozarządowym.
Przypomnijmy, że w obecnym stanie prawnym (po poprawkach, które
do ustawy o VAT wnieśli jeszcze za poprzedniej kadencji parlamentu
senatorowie) firma chcąca przekazać dary rzeczowe organizacji
pożytku publicznego może obniżyć cenę ofiarowywanego towaru i w ten
sposób zminimalizować podatek, który od takiej dostawy trzeba
zapłacić. Głównym warunkiem jest prowadzenie przez dostawcę
szczegółowej dokumentacji odnośnie przekazywanych towarów, po to,
aby móc wykazać, że obniżenie ceny było uzasadnione.
Wspomniana poprawka dotyczyła jednak wyłącznie żywności, i to
tylko takiej, której na przykład termin przydatności do spożycia
zbliża się ku końcowi (co uzasadniałoby obniżenie ceny). Poza tym
zanim jeszcze weszła w życie wzbudziła wiele kontrowersji. Resort
finansów wyraził wówczas dość osobliwą opinię, że cały mechanizm
może być sprzeczny z obowiązującym prawem, ponieważ zakłada, że
darowizna została tu potraktowana, jako zwykły obrót towarami.
Opinia ta była o tyle dziwna, że to właśnie dzięki wąskiemu
spojrzeniu Ministerstwa Finansów darowizny rzeczowe zostały
potraktowane w ustawie o VAT jako rodzaj „dostawy” opodatkowane.
Tymczasem eksperci, choć w większości byli zdania, że rozwiązanie
zaproponowane przez senatorów jest poprawne, wyrażali jednak obawę
o to czy jednak nie jest zbyt skomplikowane i jak obniżenia cen
będą interpretowały służby skarbowe. Dziś trudno jeszcze ocenić na
ile to rozwiązanie się sprawdziło.
Niemniej posłowie zdecydowali się na złożenie kolejnej
propozycji zmierzającej do ograniczenia problemu opodatkowania
darowizn rzeczowych. Projekt nowelizacji w art. 29. ust 10a
wprowadza zmiany rozjaśniające i upraszczające stopniu brzmienie
tego przepisu. Jeśli poprawka wejdzie w życie nie będzie tam już
mowy o tym, że „[…] podstawą opodatkowania jest kwota, jaką w celu
uzyskania w danym momencie takich towarów nabywca na takim samym
etapie sprzedaży jak ten, na którym dokonywana jest dostawa
towarów, musiałby w warunkach uczciwej konkurencji zapłacić
niezależnemu dostawcy na terytorium kraju, o ile nie jest ona
wyższa niż cena nabycia towarów […].”. Jedynym warunkiem będzie
odpowiednie udokumentowanie decyzji o obniżeniu ceny towaru.
Ponadto, posłowie proponują, aby w ustawie o VAT zapisać delegację
dla ministra finansów publicznych umożliwiającą mu określenie w
drodze rozporządzenia przepisów wykonawczych regulujących, jakie
dokładnie dokumenty mają być brane pod uwagę przy obniżaniu ceny
towaru. Gdyby ten przepis wszedł w życie, z pewnością ograniczyłby
uznaniowość decyzji urzędników. To oni bowiem ostatecznie oceniają,
czy przedsiębiorca miał powód, czy też nie do obniżenia ceny towaru
darowanego organizacji. Ponadto dostosowano art. 29 ust. 10 do
brzmienia ust. 10a ujednolicając formułę mówiącą o tym, że podstawą
opodatkowania jest cena nabycia towarów (wykreślono słowa „bez
podatku”). Do art. 43 natomiast wpisany zostanie ust 2 pkt 2 w
nowym brzmieniu. W efekcie jak napisano w uzasadnieniu,
wyeliminowany zostanie problem, polegający na tym, że „[…] podatnik
zamierzający przekazać używane towary (np. komputery) na cel
charytatywny zobowiązany jest naliczać podatek VAT od ceny nabycia
przekazywanych towarów, a nie od ich aktualnej wartości.”.
Prace na opisywaną nowelizacją na razie zatrzymały się sejmowej
Komisji Finansów Publicznych. Nie wiadomo kiedy i czy w ogóle
zostaną przyjęte, ponieważ propozycji zmian w ustawie o VAT jest
już co najmniej kilkanaście, posłowie mogą więc pominąć akurat tę.
Kończąc należy również zawrócić uwagę na fakt, że posłowie
wnioskodawcy zdecydowali się podtrzymać możliwość obdarowywania
organizacji pozarządowych przy obniżonym opodatkowaniu dostawy
przekazywanych towarów, ale wyłącznie w przypadku organizacji
mających status pożytku publicznego. Można by tymczasem zapytać,
dlaczego organizacje niemające statusu OPP miałby mieć mniejsze
szanse skorzystania z dobroczynności? Warto też zaznaczyć, że
myśląc o zwolnieniu darowizn rzeczowych przekazywanych na rzecz
organizacji pożytku publicznego zapomniano najwyraźniej o problemie
opodatkowania bezpłatnych usług. Problem ten jest palący zwłaszcza
w kontekście kancelarii prawniczych udzielających porad pro
bono.
Źródło: Sejm RP, materiały własne
