Publicystyka - ngo.pl

„Rzeczpospolita”, która jako pierwsza opisała
ten problem nazywając go „zamachem na 1 proc.”, wywołała
medialno-polityczną burzę. Eksperci jednoznacznie odrzucali
argumentację ministerstwa, wskazując, że stanowi ona nadużycie,
ponieważ wedle obowiązującego prawa jedynym warunkiem przekazania 1
proc. jest wypełnienie deklaracji podatkowej w ustawowym terminie.
Jeszcze tego samego dnia, w którym ukazał się tekst gazety głos
zabrał premier Tusk. Po konsultacjach z ministrem finansów
oświadczył, że rekomendacja zostanie cofnięta.

W posiedzeniu podkomisji wzięła udział
wiceminister finansów – Elżbieta Chojna-Duch, którą posłowie
poprosili o wytłumaczenie przyczyn wydania wspomnianej
rekomendacji. Wedle słów Pani minister były one prozaiczne i
wynikały z rozbieżności w interpretacji przepisów między
urzędnikami resortu finansów. Ministerstwo wydało już w tej sprawie
pisemny komunikat, który został rozdany uczestnikom posiedzenia.
Można w nim przeczytać, że resort co roku przesyła do urzędów
odpowiednie instrukcje dotyczące procedur rozliczania podatników. W
instrukcji wyjaśniono urzędom, że przekazanie 1 proc. podatku na
rzecz organizacji pożytku publicznego może nastąpić, jeżeli
podatnik wpłacił należny podatek i złożył zeznanie w odpowiednich
terminach. Stało się tak, ponieważ przepisy dotyczące trybu
przekazywania 1 proc. zawarte są w art. 45 ustawy o PIT, w ust.
5c-5g. Ten sam artykuł opisuje również ogólne warunki złożenia
prawidłowego zeznania dotyczące między innymi terminów oraz
obliczania należnego podatku (także w związku z ewentualnymi
zaległościami podatnika).

Nieporozumienie dotyczące interpretacji tego
przepisu związane jest z tym, że resort przygotowując rekomendację
zastosował rozszerzającą wykładnię systemową (do czego skądinąd
miał prawo), ujmując warunki dotyczące przekazywania 1 proc. w
kontekście ogólnych zasad dokonywania rozliczeń podatkowych. Po
artykule w „Rzeczpospolitej” i apelu premiera resort finansów
zrezygnował ze stosowania wykładni systemowej przy interpretacji
wspomnianego przepisu. Pani minister nie potrafiła jednak
wytłumaczyć, jakie uzasadnienie kryło się za tą zmianą stanowiska.
Skoro możemy mieć do czynienia z większą liczbą interpretacji, to
stwierdzenie, że rezygnujemy z jednej na rzecz innej, ponieważ
przestajemy stosować taką lub inną wykładnię, trudno uznać za
wyczerpujące wytłumaczenie. Wydaje się, że zmiana stanowiska
dokonała się po prostu pod naciskiem opinii publicznej, do czego
jednak resort nie chciał się przyznać. Co więcej z pisma
przedstawionego przez panią wiceminister wynika, że wycofanie
rekomendacji resortu wcale nie rozwiązuje problemu interpretacji
art. 45, ponieważ ostatnie zdanie dokumentu mówi, że „Odrębną
kwestią jest regulacja powyższego zagadnienia na lata przyszłe.”.
Pani minister Chojna-Duch zapytana o znaczenie tego sformułowania
przyznała, że rzeczywiście należy w przyszłości rozważyć
doprecyzowanie art. 45 ustawy o PIT, tak aby nie budził on już
więcej niepotrzebnych kontrowersji. Oznacza to, że należy się
spodziewać zmiany przepisów dotyczących trybu przekazywania 1 proc.
. Prawdopodobnie nastąpi ona wraz z głębszą nowelizacją ustawy o
PIT, której projekt ma niebawem trafić do konsultacji społecznych i
międzyresortowych. Warto więc dokładnie przeczytać ów projekt jak
tylko zostanie opublikowany na stronach internetowych resortu
finansów.

Korzystając z obecności pani minister
uczestnicy posiedzenia podkomisji zapytali również o inne problemy
związane z obowiązującym trybem przekazywania 1 proc. Pytania
dotyczyły między innymi przekazywania organizacjom szczegółowych
wskazówek podatników odnośnie tego jak mają być wykorzystywane
alokacje; co zrobić kiedy podatnicy osobiście dokonali wpłaty 1
proc. nie wiedząc, że obowiązuje nowy tryb i czy urzędy będą
przekazywały organizacjom osobowe dane podatników. Przedstawiciel
resortu twierdzili, że instrukcje podatników są przekazywane na
bieżąco organizacjom. Jeśli natomiast chodzi o tych podatników,
którzy przekazali alokację osobiście (w starym trybie), to mogą oni
jedynie w tej sytuacji potraktować te pieniądze, jako formę
darowizny i odpisać je od podstawy opodatkowania w rozliczeniu za
rok 2008 (pod warunkiem, że będą sobie o tym w ogóle zdawać
sprawę). Co do możliwości przekazywania danych podatników,
stanowisko ministerstwa jest jasne i zrozumiałe w kontekście
przepisów o ochronie danych osobowych. Organizacje nie otrzymają
ani informacji o podatniku, który przekazał im alokację, ani nawet
danych osób – np. beneficjentów danej organizacji, na rzecz których
taka alokacja miałaby być wykorzystana. Na głos jednego z
uczestników posiedzenia, który zwrócił uwagę, że zdarza się, iż
urzędy przekazują jednak alokacje wraz z danymi osobowymi,
wiceminister Chojna-Duch wyraziła zdziwienie uznając, że jest to
zapewne sytuacja wyjątkowa i niezgodna z prawem. Zadeklarowała
jednocześnie, że te sygnały zostaną wnikliwie sprawdzone.

W drugiej części posiedzenia dyrektor Piotr
Kontkiewicz z Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej przestawił
informację na temat aktów wykonawczych do ustawy o działalności
pożytku publicznego i o wolontariacie, których, przypomnijmy, jest
trzy:

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 4 sierpnia 2003 r. w sprawie Rady Działalności Pożytku Publicznego
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2004 r. w sprawie obowiązku badania sprawozdań finansowych organizacji pożytku publicznego
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 grudnia 2005 r. w sprawie wzoru oferty realizacji zadania publicznego, ramowego wzoru umowy o wykonanie zadania publicznego i wzoru sprawozdania z wykonania tego zadania.

Na marginesie warto dodać, że ustawa o
działalności pożytku publicznego zmieniła również przepisy o
Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji, dając jej jednocześnie
możliwość przyjęcia jeszcze jednego aktu wykonawczego, mianowicie
własnego rozporządzenia odnośnie trybu postępowania związanego z
nieodpłatnym informowaniem o działalności prowadzonej przez
organizacje pożytku publicznego. Do dziś jednak takie
rozporządzenie nie zostało przyjęte, choć wydawałoby się, że KRRiT
mogłaby w ten sposób pomóc telewizji w wykonywaniu jej misji
publicznej. Dyrektor Kontkiewicz zapytany o tę sprawę stwierdził
jedynie, że w ostatnich miesiącach do ministra pracy i polityki
społecznej dotarły sygnały od prezesa KRRiT wskazujące na
zainteresowanie wspólnym opracowaniem takiego rozporządzenia. Na
tym zapewne wspólne zainteresowanie się zakończy, a rozporządzenie
nie zostanie przyjęte dopóty dopóki wraz z nowelizacją nie zostanie
zmieniona ustawa o KRRiT i w miejsce możliwości nie zostanie tam
wpisany obowiązek przyjęcia odpowiedniego aktu wykonawczego.
Zresztą, jak oświadczył dyrektor Kontkiewicz, w pozostałych aktach
wykonawczych cokolwiek zmieni się dopiero w chwili uchwalenia
nowelizacji ustawy o działalności pożytku publicznego i o
wolontariacie. Moment ten może jednak po raz kolejny odwlec się w
czasie.

Przewodniczący podkomisji, poseł Tadeusz
Tomaszewski poinformował, że Rządowe Centrum Legislacji w ramach
uzgodnień międzyresortowych wyraziło zdecydowaną opinię, że w
obecnym kształcie projekt nowelizacji powinien zostać porzucony na
rzecz prac na projektem zupełnie nowej ustawy, ponieważ zakres
zmian jest zbyt duży. Jarosław Duda, wiceminister pracy i polityki
społecznej odpowiedzialny za sprawy organizacji pozarządowych,
ponoć jest skłonny podzielić zdanie RCL. Czy będziemy więc mieli
nową ustawę o działalności pożytku publicznego?