Publicystyka - ngo.pl

Start kampanii promującej wkład Marii Skłodowskiej-Curie we współczesną radioterapię został ogłoszony 7 listopada ubiegłego roku i ma na celu upamiętnienie jej osiągnięć poprzez przesłanie: „Radioterapia leczy raka”. Jej celem jest podkreślenie znaczenia wkładu Marii Skłodowskiej-Curie w rozwój onkologii i radioterapii.

Poza chemioterapią i chirurgią, radioterapia jest jedną z najważniejszych metod leczenia raka. Mimo dużego zapotrzebowania na radioterapię, dostęp do tej procedury medycznej jest w Polsce ograniczony, w porównaniu z dwiema innymi metodami. Z analizy wyników badań ESTRO, przeprowadzonych w ramach projektu HERO wynika, że ponad połowa pacjentów chorujących na raka w Polsce powinna być leczona radioterapią.

Z Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że nowotwory złośliwe to nasilający się problem społeczny, ekonomiczny i zdrowotny polskiego społeczeństwa. Jego skalę określa liczba nowych zachorowań (163,3 tys.), zgonów (100,6 tys.) i ponad 999 tys. osób żyjących z chorobą nowotworową na początku drugiej dekady XXI wieku.

Nowotworami złośliwymi najczęściej rejestrowanymi w 2015 roku u mężczyzn były nowotwory złośliwe płuca – 17,7 proc. oraz gruczołu krokowego – 17,4 proc. Natomiast u kobiet w 2015 roku najczęściej diagnozowany był nowotwór złośliwy piersi – 22,2 proc., płuca – 9,2 proc. oraz trzonu macicy – 7,6 proc. [1]

Radioterapia jest jedną z trzech najważniejszych metod leczenia raka, obok chemioterapii i chirurgii onkologicznej. Może być z powodzeniem stosowana samodzielnie lub w połączeniu z pozostałymi dwoma metodami. Zastosowanie radioterapii przed lub po operacji umożliwia nie tylko poprawę efektywności leczenia chirurgicznego, ale i umożliwia leczenie bardziej oszczędzające, zachowujące narząd.

Łączenie radioterapii z chemioterapią daje szansę na wyleczenie pacjentom z zaawansowanymi nowotworami. Wśród nich są na przykład nowotwory w okolicy głowy i szyi, które nie mogą być leczone operacyjnie. Ponadto radioterapia jest szeroko wykorzystywana w opiece paliatywnej w walce z bólem, krwawieniami i innymi dolegliwościami, co poprawia jakość życia pacjentów z nieuleczalnymi nowotworami.

– Radioterapia odgrywa znaczącą rolę w leczeniu większości nowotworów, w tym wielu najczęściej diagnozowanych w Polsce i w Europie, takich jak rak płuc, piersi, gruczołu krokowego oraz regionu głowy i szyi. Współczesna nowoczesna radioterapia nie byłaby możliwa gdyby nie wkład Noblistki Marii Skłodowskiej-Curie w badania nad promieniotwórczością. Dzisiejsi pacjenci leczeni napromienianiem zawdzięczają możliwość wyleczenia choroby jej badaniom, które przyczyniły się do rozwoju radioterapii – mówi dr n. med. Joanna Kaźmierska, kierownik Zakładu Radioterapii II w Wielkopolskim Centrum Onkologii oraz ekspert grupy roboczej „Dziedzictwo Marii Curie” – inicjatywy Fundacji ESTRO – i dodaje: – Postęp technologiczny sprawia, że dysponujemy coraz lepszym sprzętem do radioterapii zwiększając efektywność leczenia poprzez dokładniejsze obrazowanie, radioterapię protonową czy jonową.

Z analizy ESTRO-HERO wynika, że 51 proc. pacjentów chorujących na raka w Europie powinno być leczonych napromienianiem. W rzeczywistości ok. ¼ z nich nie otrzymuje leczenia, które mogłoby być dla nich pomocne. Dodatkowo z raportu wynika, iż do roku 2025 należy spodziewać się zwiększenia zapotrzebowania na radioterapię aż o 16 proc. Wpłynie na to wzrost zachorowań na nowotwory, a także poszerzanie się możliwości i wskazań do radioterapii wraz z rozwojem technologii. Dlatego kluczowe jest zwiększenie liczby ośrodków, w których ta nowoczesna terapia jest zapewniana.[2]

Podobnie sytuacja wygląda w naszym kraju. Dostęp do radioterapii w Polsce jest utrudniony w porównaniu do dwóch pozostałych metod leczenia onkologicznego. Wynika to zarówno z małej liczby ośrodków, w których leczenie to jest oferowane, jak i z liczby akceleratorów megawoltowych (MV) oraz aparatów HDR do brachyterapii dostępnych w naszym kraju. Jak wynika z raportu przygotowanego dla Polskiego Towarzystwa Onkologicznego, w Polsce brakuje od 27 do 65 aparatów MV i HDR (w zależności od przyjętych norm), licząc według liczby aparatów na populację całego kraju.[3]

Radioterapia wykorzystuje promieniowanie do eliminowania komórek nowotworowych. Może ono z łatwością przeniknąć do tkanek, a dzięki odpowiednim maszynom możemy precyzyjnie skupić promieniowanie na guzie. – Całość leczenia radioterapią składa się z kilku do kilkudziesięciu zabiegów (frakcji) podczas których podawane są dawki eliminujące guz nowotworowy i umożliwiające jednocześnie regenerację zdrowych tkanek. Napromienianie jest bezbolesne – dodaje dr n.med. Joanna Kaźmierska.

Jako kluczowa metoda leczenia, radioterapia pozwala na leczenie różnych typów raka, samodzielnie lub w połączeniu z chemioterapią lub zabiegiem operacyjnym.

Nie byłoby współczesnej radioterapii, gdyby nie Maria Skłodowska-Curie - Patronka Radioterapii, której 150. rocznicę urodzin świętowaliśmy 7 listopada ubiegłego roku. Jej odkrycia w dziedzinie promieniotwórczości stworzyły fundamenty dla wykorzystania promieniowania w leczeniu raka. Sama Maria Skłodowska-Curie była zaangażowana w stworzenie pierwszego Instytutu Radowego w Polsce, któremu podarowała gram radu.

Współczesna radioterapia, a tym samym onkologia, zawdzięcza jej bardzo wiele, więc korzystając z tej szczególnej okazji, Fundacja ESTRO rozpoczęła kampanię pt. „Dziedzictwo Marii Skłodowskiej-Curie” z przekazem „Radioterapia leczy raka”.

Jednym z elementów kampanii jest animacja wideo holenderskiej artystki Marlies Van De Wel[4]. Poprzez animację pokazującą życie Marii Skłodowskiej-Curie oraz odkrycie radu, pragnie ona podziękować polskiej naukowiec za odkrycie promieniotwórczości i promieniowania, które wytyczyły drogę do nowych skutecznych metod leczenia raka. Radioterapia pomaga rocznie milionom chorych na raka. Dzięki tej animacji Fundacja ESTRO chce upamiętnić i podziękować Marii Skłodowskiej - Curie za pionierskie badania nad radioaktywnością i promieniowaniem.

Dzięki kampanii „Dziedzictwo Marii Skłodowskiej-Curie”, Fundacja ESTRO pragnie umożliwić pacjentom podejmowanie świadomych decyzji dotyczących ich leczenia. Fundacja propaguje wiedzę na temat radioterapii, tak, aby wszyscy znali korzyści płynące z tej metody w Europie i poza nią. Celem kampanii jest także przypomnienie o pionierskich badaniach laureata Nagrody Nobla w zakresie promieniowania i radioaktywności, które pomagają ratować i leczyć miliony pacjentów każdego roku.

Fundacja ESTRO została zapoczątkowana przez Europejskie Towarzystwo Radioterapii i Onkologii w 2012 roku. Celem Fundacji jest zagwarantowanie każdemu pacjentowi choremu na raka dostępu do odpowiedniej i spersonalizowanej opieki medycznej.

Liczba pacjentów chorych na raka w 2020 roku w Europie sięgnie około 3 milionów. Ponad połowa z nich powinna być leczona radioterapią. Fundacja ESTRO postawiła sobie za cel, by radioterapia pomagała większej liczbie pacjentów każdego roku i by wszyscy, którzy tego potrzebują, mieli do niej dostęp.

Fundacja ESTRO pragnie również burzyć różnorodne bariery, które są stawiane przed pacjentami onkologicznymi w zakresie leczenia radioterapeutycznego. Do tych barier należą m.in. brak zasobów – w zakresie sprzętu do radioterapii, personelu – oraz brak wiedzy na temat radioterapii. Przyczyniają się one do ograniczenia możliwości uzyskania leczenia, które może znacząco pomóc wielu chorym. Dlatego fundacja bierze czynny udział w wypełnianiu luki pomiędzy optymalnym, a bieżącym zastosowaniem radioterapii w Europie i podejmuje działania w celu zapewnienia optymalnego leczenia radioterapią. Projekty fundacji ESTRO podnoszą świadomość oraz ułatwiają prowadzenie badań i udostępniają dane naukowe.

---

[1] J. Didkowska, U. Wojciechowska, P. Olasek, Krajowy Rejstr Nowotworów - Nowotwory Złośliwe W Polsce W 2015 Roku, MZ, Warszawa 2017 r.

[2] JM. Borràs, Y. Lievens, M. Barton, How many new cancer patients in Europe will require radiotherapy by 2025? An ESTRO-HERO analysis. Radiother Oncol., 2016.

[3] W. P. Kalbarczyk, S. Brzozowski, Stan dostępności do leczniczych świadczeń onkologicznych w Polsce – analiza i rekomendacje, PTO, 2015.

[4] http://triggerhappyproductions.com/directors/marlies-van-der-wel/