Polskie organizacje apelują w sprawie uwolnienia patentów na szczepionki COVID-19
Polskie organizacje społeczne apelują do rządu, by działał na forum Unii Europejskiej i organizacji międzynarodowych na rzecz uwolnienia szczepionki.
- Produkcja szczepionek przebiega zbyt wolno, a dystrybucja nie jest równa. Mimo że mamy szczepionkę na COVID-19, koniec pandemii jest odległy.
- Im dłużej trwa pandemia, tym większe zagrożenie pojawienia się mutacji i konieczności stworzenia nowych szczepionek.
- Uwolnienie patentów i innych monopoli intelektualnych pozwoliłoby na uruchomienie produkcji przez nowe podmioty i w konsekwencji zwiększenie dostępności szczepionek.
- Polskie organizacje społeczne apelują do rządu, by działał na forum Unii Europejskiej i organizacji międzynarodowych na rzecz uwolnienia szczepionki.
Szacuje się, że w ciągu roku zmarło z powodu pandemii już ponad 2 miliony ludzi. Każdy dzień zwłoki w dystrybucji szczepionek oznacza kolejne tysiące zgonów. Co więcej, im dłużej trwa pandemia, tym większe jest zagrożenie, że pojawią się mutacje wirusa i konieczne będzie stworzenia nowych szczepionek.
„Już od roku żyjemy w ciągłym strachu. Dotychczasowe wysiłki na rzecz opanowania światowej pandemii Covid-19 są niewystarczające. Wzywamy Polski rząd do podjęcia zdecydowanych działań na arenie międzynarodowej na rzecz zniesienia patentów i innych monopoli na leki i szczepionki na Covid-19” – czytamy w stanowisku organizacji pozarządowych i związków zawodowych.
– Szczepionki przeciw Covid-19 mają kluczowe znaczenie dla zakończenia trwającej już ponad rok pandemii. Mimo że miliardy euro[1] publicznych środków przeznaczono na stworzenie tych szczepionek, patenty na nie są własnością prywatną przemysłu farmaceutycznego, podobnie jak dane i know how dotyczące technologii produkcji. W rezultacie globalna produkcja i dystrybucja jest sztucznie ograniczona zaporami prawnymi – wyjaśnia Maria Świetlik z fundacji Nowoczesna Polska, organizatorki apelu.
Zamożne kraje, takie jak Wielka Brytania, USA, Kanada i UE, zakontraktowały wystarczającą ilość dawek, aby zaszczepić całą swoją populację do końca 2021 r. Jednocześnie blisko 70 krajów o niskich dochodach będzie w stanie zaszczepić w tym roku tylko 10% populacji. Niektóre kraje mogą czekać na szczepionkę nawet do 2024 r. Mimo że mamy remedium na CIVID-19, koniec pandemii jest zatem odległy.
Już dziś wiemy, że szczepionki rozwijane od roku nie chronią dobrze przed nowymi mutacjami wirusa (np. brazylijską P.1). Bez globalnej kampanii szczepień walka z wirusem nigdy nie będzie mieć końca.
Uwolnienie patentów i innych monopoli intelektualnych pozwoliłoby na uruchomienie produkcji przez nowe podmioty i w konsekwencji szybkie zwiększenie dostępności szczepionek. Na drodze stoją międzynarodowe regulacje prawne dotyczące monopoli intelektualnych, takie jak Porozumienie w sprawie Handlowych Aspektów Praw Własności Intelektualnej (TRIPS) z 1994 r. Jednak przewidują one odstępstwa od ochrony patentowej „w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa narodowego lub wystąpienia innych okoliczności nadzwyczajnej pilności” (art. 31). O potraktowanie pandemii jako takiego przypadku, apeluje w tej chwili już ponad 100 krajów. Polskie organizacje społeczne przyłączają się do tej kampanii, zwracając się do władz RP: „Jeśli teraz postawimy zyski korporacji ponad życiem ludzi, to będzie to kompromitacja Polski, Unii Europejskiej i całego systemu ochrony patentowej. Wzywamy rząd Polski do tego, aby w tej dramatycznej sytuacji stanął po właściwej stronie”.
Organizator (fundacja Nowoczesna Polska) wyśle stanowisko z podpisami 9 kwietnia do premiera rządu Mateusza Morawieckiego oraz do wiadomości wicepremierów, Ministra Zdrowia, Ministra Spraw Zagranicznych, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Pacjenta, Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, Prezesa Urzędu Patentowego i Prezydenta RP, a także do Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce.
TREŚĆ STANOWISKA
Stanowisko organizacji pozarządowych w sprawie uwolnienia patentów na szczepionki COVID-19
Już od roku żyjemy w ciągłym strachu. Dotychczasowe wysiłki na rzecz opanowania światowej pandemii Covid-19 są niewystarczające. Wzywamy Polski rząd do podjęcia zdecydowanych działań na arenie międzynarodowej na rzecz zniesienia patentów i innych monopoli na leki i szczepionki na Covid-19.
Wszyscy marzymy o końcu pandemii, w wyniku której umierają nasi bliscy. Ten koniec jest możliwy — pod warunkiem, że podejmiemy zdecydowane działania w duchu solidarności międzynarodowej. Pandemia jest problemem globalnym i tylko globalne współdziałanie ją zakończy.
Przemysł farmaceutyczny zapowiada, że na wyprodukowanie szczepionek pozwalających na uodpornienie całej światowej populacji potrzebuje jeszcze co najmniej roku — to zdecydowanie za późno. Wirus dalej będzie krążył, a w wyniku kolejnych mutacji szczepionki stracą skuteczność. Mimo że mamy dzisiaj odpowiedź na COVID-19, pandemia nie skończy się jeszcze przez długie lata.
Żadna firma nie powinna mieć prawa do kontrolowania zdrowia całej ludzkości. Aby zwiększyć produkcję szczepionek i zapewnić, że trafią one do wszystkich ludzi, trzeba uwolnić patenty, dane i technologię produkcji. Wtedy dziesiątki przedsiębiorstw z całego świata będą mogły włączyć się w walkę z pandemią. A ceny szczepionek spadną.
Jeśli teraz postawimy zyski korporacji ponad życiem ludzi, to będzie to kompromitacja Polski, Unii Europejskiej i całego systemu ochrony patentowej. W ramach istniejących traktatów Unii Europejskiej i Światowej Organizacji Handlu istnieją mechanizmy wyłączania monopoli intelektualnych z ważnych powodów. Najwyższy czas potraktować je poważnie.
Wzywamy rząd Polski do tego, aby w tej dramatycznej sytuacji stanął po właściwej stronie – ludzi, zdrowia i normalności, a nie zysków korporacji. Konieczne jest natychmiastowe działanie. Każdy dzień opóźnienia kosztuje życie tysiące ludzi.
Aktualna lista organizacji-sygnatariuszy znajduje się na stronie wolneszczepionki.pl.
Źródło: Fundacja Nowoczesna Polska
