Publicystyka - ngo.pl

Od pewnego czasu coraz częściej również w mediach pozarządowych pojawia się hasło polskiego Przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej w 2011 roku. W tym kontekście wspomina się też o organizacjach pozarządowych. Mamy wrażenie, że jednak wciąż brakuje konkretów w tej materii. Podczas dyskusji na majowym Walnym Zebraniu Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych (OFOP) staraliśmy się to zmienić. Czy nam się udało? Zapraszamy do lektury!

Co nowego konkretnego?

O roli Polski jako kraju przewodniczącego Radzie Unii Europejskiej w drugiej połowie 2011 r. organizacje członkowskie OFOP dyskutowały 27 maja podczas Walnego Zebrania z Joanną Skoczek, Dyrektor Departamentu Koordynacji Przewodnictwa Polski w Radzie UE w Ministerstwie Spraw Zagranicznych (MSZ), i doktor Agnieszką Ładą, ekspert Instytutu Spraw Publicznych. W spotkaniu wzięła udział również Marzena Krysiak z kancelarii Senatu pracująca przy obsłudze Parlamentarnego Zespołu ds. Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi, jako że Prezydencja ma wymiar nie tylko rządowy, ale i parlamentarny.

Niejednokrotnie na różnego rodzaju spotkaniach organizacji obywatelskich (np. na Mazowieckim Forum Inicjatyw Pozarządowych jesienią 2009 r. w Warszawie) przedstawiciele trzeciego sektora byli informowani o jego niebagatelnej roli w sprawowaniu przez Polskę Przewodnictwa w Radzie UE. I w zasadzie to sformułowanie mówi samo za siebie: „byli informowani” – dodajmy, że ogólnikowo i językiem biurokratycznym. Mamy nadzieję, że podczas panelu udało się nam uzyskać nie tylko konkretne wiadomości na temat udziału polskich organizacji w ramach Prezydencji przewidzianego przez MSZ, ale również deklaracje dotyczące dalszych działań.

Po co obywatelowi Prezydencja

Wyszliśmy od pytania oczywistego i może właśnie przez to pomijanego często w rozmowach na ten temat: po co w ogóle obywatelom wiedza o Prezydencji? Obywatelom – a więc również organizacjom obywatelskim. Odpowiedź przedstawicielki MSZ była tyleż zaskakująca, co oczywista – otóż po to, by byli dumni ze swojego kraju.

Tematyka unijna jest wciąż mało znana tzw. zwykłym ludziom, chociaż bezpośrednio ich dotyczy, np. w zakresach podatków czy wiz. Podczas dyskusji okazało się, że sprawa stricte polityczna, jaką jest Przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej (sprawowane realnie przez rząd, we współpracy z parlamentem), ma posłużyć nie tylko do promowania Polski w Unii Europejskiej, ale również do przybliżenia obywatelom Polski unijnych instytucji, mechanizmów rządzących UE itd. I to jest właśnie ta przestrzeń, w której MSZ, dyskontując autorytet, jakim się cieszą w społeczeństwie, najbardziej liczy na aktywność polskich organizacji. Powiedzmy sobie jasno – przestrzeń dość tradycyjna. Na szczęście nie jedyna.

Jaka rola dla organizacji?

MSZ, koordynator przygotowań rządu polskiego do Prezydencji, upatruje dla organizacji potrójnej roli:

• mogą one brać udział w dyskusjach nad założeniami i priorytetami Przewodnictwa – ta oferta skierowana jest przede wszystkim do organizacji eksperckich typu think tank,

• mogą pomagać rządowi w prowadzeniu działań informacyjnych skierowanych do organizacji i obywateli za pośrednictwem portalu ngo.pl,

• mogą istotnie wesprzeć polski rząd w promocji polskiej Prezydencji podczas jej trwania, prowadząc działania edukacyjne dotyczące UE i jej instytucji, skierowane do różnych grup społecznych.

Pozyskaj patronat Prezydencji i zdobądź dotację

W zakresie działań promujących Unię Europejską MSZ proponuje formę patronatu. Miałby on wspierać promocję różnorodnych inicjatyw obywatelskich związanych z UE, ale uzyskanie patronatu MSZ nie miałoby się wiązać z dofinansowaniem działań.

Wciąż za mało informacji

Doktor Agnieszka Łada z Instytutu Spraw Publicznych zwróciła uwagę na wciąż niewystarczającą liczbę i na zbytnią ogólnikowość informacji dotyczących Prezydencji kierowanych przez polskie władze do sektora obywatelskiego. W tym kontekście dużą nadzieję budzi mająca wkrótce powstać na portalu ngo.pl tematyczna strona internetowa adresowana do organizacji.

Ekspertka zwróciła również uwagę na potrzebę zapewnienia przez rząd organizacjom możliwości wymiany doświadczeń z obywatelami innych państw unijnych, podobnie jak to się działo podczas poprzednich Prezydencji – w formie konferencji, na które były zapraszane organizacje również spoza kraju sprawującego Przewodnictwo w UE.

Dyrektor Joanna Skoczek dodała, że promocja Przewodnictwa może i wręcz powinna mieć również wymiar regionalny: MSZ już od 2008 r. zachęca do współpracy samorządy województw.

Prezydencja a fundusze UE 2014 – 2020

Na sali nie zabrakło przedstawiciela Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. Resort ten odpowiada za realizację unijnej polityki spójności, w tym za wydatkowanie funduszy UE w Polsce. Naczelnik Wydziału Zdolności Instytucjonalnej Systemu w Departamencie Koordynacji Wdrażania Funduszy Unii Europejskiej Rafał Laskowski podkreślił, że ministerstwo planuje przyspieszenie w czasie Prezydencji polskiej prac dotyczących nowej polityki spójności i prac nad nowymi funduszami unijnymi na lata 2014 – 2020. Polska bowiem ma już określoną wizję przyszłości polityki w tym obszarze i wytrwale pracuje nad pozyskaniem dla niej sojuszników wśród pozostałych krajów Unii.

Co ustaliliśmy

Panel dyskusyjny, dzięki dużemu zainteresowaniu organizacji oraz przygotowaniu gości, zakończył się konkretnymi ustaleniami:

• Ogólnopolskie Forum Inicjatyw Pozarządowych (OFIP), którego następna edycja planowana jest na jesień 2011 r., zostanie w znacznej mierze poświęcone Prezydencji oraz wolontariatowi na rzecz aktywności obywatelskiej (jako że rok 2011 został ogłoszony przez UE Europejskim Rokiem Działalności Wolontariackiej na rzecz aktywnego obywatelstwa; w skrócie Europejskim Rokiem Wolontariatu),

• MSZ zadeklarowało upublicznienie na portalu ngo.pl oraz poddanie pod konsultacje programu komunikacji i promocji Prezydencji (prawdopodobnie najpóźniej w lipcu),

• MSZ przekaże wkrótce organizacjom (również za pośrednictwem portalu ngo.pl) informacje dotyczące planowanej na lipiec i organizowanej dla nich konferencji na temat Prezydencji,

• na początek lipca zaplanowano posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi, które poświęcone będzie roli organizacji obywatelskich w podczas Prezydencji. Informacja o tematyce i terminie spotkania zostanie podana do wiadomości organizacji z wyprzedzeniem: na stronie internetowej Senatu i na portalu ngo.pl.

Kilka podstawowych faktów dotyczących Rady Unii Europejskiej i roli państwa przewodniczącego jej pracom

Rada Unii Europejskiej:

• jest głównym organem decyzyjnym UE ,

• wraz z Parlamentem Europejskim przyjmuje akty prawne,

• w jej skład wchodzą ministrowie odpowiedzialni za poruszane na danym posiedzeniu zagadnienia, np. sprawy związane z rolnictwem ministrowie rolnictwa,

• podejmuje decyzje w miarę możliwości na drodze uzyskania konsensusu.

Prezydencja państwa członkowskiego UE w Radzie UE:

• trwa sześć miesięcy,

• sprawowana jest w tzw. trójkach lub trio: trzy kraje, które przewodniczą Radzie UE bezpośrednio po sobie, koordynują swoje działania, po to by prowadzona przez okres 18 miesięcy polityka była jednolita i spójna,

• ma za zadanie prowadzenie polityki Unii oraz wypracowywanie kompromisów w kwestiach spornych między państwami członkowskimi,

• formalnie jest sprawowana przez rząd, jednak może się w nią włączyć także parlament.

W ramach Prezydencji organizowane są m.in.:

• posiedzenia: Rady Europejskiej (spotkanie głów państw i rządów mające na celu wytyczanie kierunków rozwoju UE ) oraz rad ministerialnych (sektorowych),

• zebrania ok. 250 grup i komitetów roboczych,

• szczyty UE z krajami trzecimi,

• spotkania i konferencje dotyczące bieżących spraw Unii Europejskiej.

Pod jakim względem Polska może szczególnie skorzystać na Prezydencji:

• politycznym – wzrośnie znaczenie Polski w UE,

• gospodarczym – zwiększy się liczba inwestycji w Polsce,

• kulturalnym – wypromujemy w UE naszą kulturę,

• turystycznym – wzrośnie liczba odwiedzających nasz kraj.

O Autorach:

Agata Wiśniewska-Górczewska – z wykształcenia etnolożka. Obecnie Dyrektorka Programu Europejskiego Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych, odpowiedzialna za projekty monitorujące działania pozarządowych członków Komitetów Monitorujących, zaangażowana od połowy 2006 r. w konsultacje dokumentów związanych z okresem programowania funduszy UE na lata 2007 – 2013. Z ramienia OFOP pełni funkcję zastępczyni członka Komitetu Koordynacyjnego Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia (KK NSRO) oraz Przewodniczącej Grupy roboczej ds. społeczeństwa obywatelskiego, powołanej przy KK NSRO w kwietniu 2008 r. Jest również członkinią Grupy roboczej ds. dobrego rządzenia przy Komitecie Monitorującym Program Operacyjny Kapitał Ludzki.

Paweł Sieczkowski – pracuje w Programie Europejskim OFOP; od niedawna absolwent Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych na Wydziale Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego.

Temat przygotowań do Prezydencji i roli w nich organizacji pozarządowych był już poruszany w EUlotce. W numerze 6 (29) prezentowany był pozarządowy głos w dyskusji: artykuł „Prezydencja w UE a trzeci sektor” Agaty Wiśniewskiej z OFOP. Dyskusja na temat możliwości współpracy organizacji pozarządowych z administracją rządową w kontekście Prezydencji kontynuowana była w numerze 7 (30) w formie wywiadu z Joanną Skoczek, Dyrektor Departamentu Koordynacji Przewodnictwa Polski w Radzie UE w Ministerstwie Spraw Zagranicznych (MSZ) i Magdaleną Kudlicką, Naczelniczką Wydziału ds. Strategii Komunikacyjnych w Departamencie Informacji Europejskiej MSZ