Publicystyka - ngo.pl

Oprócz przedstawicieli administracji państwowej (Urząd do spraw
Repatriacji i Cudzoziemców, Ministerstwo Polityki Społecznej) swoje poglądy zaprezentowali również
pracownicy sektora pozarządowego (PAH, Amnesty International, Helsińska Fundacja Praw Człowieka,
Proxenia) oraz sami cudzoziemcy (Stowarzyszenie Uchodźców w Polsce, ARABIA.pl).

Pierwsza część konferencji miała charakter ogólny, a jej celem było
ukazanie zjawiska uchodźstwa i jego mechanizmów. Otwierający konferencję prof. Dariusz Stola
(Collegium Civitas) wygłosił krótki wykład na temat historii uchodźstwa na tle historii migracji,
poczynając od czasów biblijnych, a kończąc na wieku XX. Następnie przedstawiciel Instytutu Nauk
Prawnych PAN oraz Polskiego Stowarzyszenia Edukacji Prawnej, Witold Klaus, opisał polskie oraz
międzynarodowe akty prawne regulujące status cudzoziemców i uchodźców oraz przywołał znamienne
przypadki łamania podstawowych praw człowieka w stosunku do uchodźców, a także wskazał na
orzecznictwo w sprawach dotyczących cudzoziemców ubiegających się o przyznanie statusu
uchodźcy.

Kolejny referent, Michał Sikora z Amnesty International, przedstawił
słuchaczom mechanizmy wywołujące fale uchodźcze. Wspomniał o najważniejszych konfliktach
międzynarodowych ostatnich lat oraz omówił przesłanki uchodźstwa. Pierwszą część zamknęła Magdalena
Kmak z Fundacji Helsińskiej, która podzieliła się z audytorium swoją wiedzą na temat polityki
uchodźczej Unii Europejskiej oraz zmian, które są konsekwencją przystąpienia Polski do UE.

Drugą część konferencji rozpoczął dyrektor generalny Urzędu do spraw
Repatriacji i Cudzoziemców, który zreferował stan realizacji przez Polskę postanowień konwencji
genewskiej. Dyrektor Jan Węgrzyn przedstawił również statystyki urzędu informujące o ilości
wniosków składanych przez cudzoziemców o przyznanie statusu uchodźcy oraz o ilości osób
otrzymujących status lub, wprowadzony ustawą z 2003 r., pobyt tolerowany. Okazało się, że
wystąpienie przedstawiciela administracji państwowej wzbudziło duże zainteresowanie i sprowokowało
wiele pytań dotyczących planów rozwoju urzędu w związku z przybywaniem do Polski coraz większej
ilości cudzoziemców, warunków socjalnych w ośrodkach dla cudzoziemców oraz pracy urzędników
URiC.

"Wątek polski" kontynuowała naczelnik Biura Organizacji
Ośrodków URiC, która szczegółowo opowiedziała o sytuacji cudzoziemców w ośrodkach oraz o
świadczeniach, z których mogą korzystać. O pomocy udzielanej cudzoziemcom ze statusem lub pobytem
tolerowanym mówiła także przedstawicielka Ministerstwa Polityki Społecznej, Anna Szymańska.
Przedstawiła ona programy realizowane obecnie, a także już zakończone, których celem była
integracja cudzoziemców.

Tę część zakończyła dr Monika Kozień przestawieniem informacji na
temat społeczeństwa wielokulturowego, oraz korzyści i zagrożeń wynikających z funkcjonowania
takiego społeczeństwa.

Trzecia część, w odróżnieniu od dwóch pierwszych, nie miała charakteru
informacyjnego, lecz służyła wymianie poglądów na temat integracji cudzoziemców w Polsce. W
dyskusji panelowej prowadzonej przez dr Juliana Pańkówa z Collegium Civitas wzięli udział poza
specjalistami zajmującymi się uchodźcami również przedstawiciele środowisk uchodźczych. Dyskutanci
wskazywali na ogromne znaczenie postaw cudzoziemców w procesie integracji oraz na niezadowalającą
komunikację pomiędzy różnymi instytucjami działającymi na rzecz uchodźców.

Odpowiedź na pytanie postawione w tytule konferencji, czy Polska jest rajem, czy też piekłem dla uchodźców każe sytuować nasz kraj pomiędzy tymi dwiema sferami. Zdaniem panelistów jesteśmy czyśćcem i przed nami stoi jeszcze wiele zadań do wykonania, które mogłyby sprawić, że Polska będzie krajem przyjaznym uchodźcom. Jednak, co podkreślali główni zainteresowani, czyli uchodźcy, na pewno nasz kraj nie jest piekłem, choć pod względem pomocy socjalnej i informacji prawnej pozostaje jeszcze wiele do zrobienia. Uchodźcy podkreślali, że czasem zapomina się o indywidualności osób ubiegających się o pomoc i o ich osobistych dramatach, a "uchodźca" to kategoria prawna (często stygmatyzująca) oderwana od konkretnych ludzi.

Paneliści byli zgodni, co do tego, że w Polsce powinien istnieć spójny
system działań na rzecz uchodźców, jednak często w procesie integracyjnym ważniejszą rolę niż
państwo, odgrywają społeczności lokalne. W związku z tym potrzebna jest edukacja międzykulturowa,
prowadzona od najmłodszych lat oraz kampanie informujące społeczeństwo o zjawisku uchodźstwa.