Publicystyka - ngo.pl

Uchodźcy objęci są pomocą państwa przez rok. W tym czasie otrzymują zasiłki z pomocy społecznej, mają możliwość uczenia się języka, mają czas na znalezienie pracy. Jednak rzadko w którym przypadku rok wystarcza na pełne usamodzielnienie się uchodźcy. Potem jednak musi już sam borykać się z takimi problemami jak brak pracy, czy brak mieszkania. A przy tej okazji często spotyka się z przejawami dyskryminacji bezpośredniej – np. Polacy nie chcą wynajmować mieszkań przedstawicielom innych ras. I nie pomaga nawet pomoc organizacji pozarządowych. Uchodźcy boją się dużych miast, ponieważ tutaj łatwiej paść ofiarą zachowań rasistowskich, ale jednak pozostają w dużych aglomeracjach ze względu na większe możliwości znalezienia pracy, na możliwość wtopienia się w tło, zachowania anonimowości. Jednym ze zjawisk charakterystycznych dla tej grupy jest zamykanie się we własnym środowisku, tworzenie “gett” - dużych skupisk osób tej samej narodowości. Tam zawsze mogą liczyć na pomoc pobratymców.

W gettach nie zamykają się natomiast legalni imigranci, którzy stanowią dosyć dobrze zintegrowaną grupę w polskim społeczeństwie. Dzieje się tak głównie dlatego, że to na nich spoczywa konieczność dostosowania się do społeczeństwa polskiego. Obcokrajowcy, którym zależy na podjęciu pracy lub nauki w naszym kraju, są gotowi na wiele wyrzeczeń.

Inaczej wygląda sytuacja repatriantów. Polacy, wracający do ojczyzny z dalekiego Kazachstanu lub nieco bliższej Ukrainy trafiają zazwyczaj do małych, lokalnych społeczności, ponieważ ich repatriacja odbywa się w porozumieniu z zapraszającą gminą. Jak wynika z badań ISP, mimo tych zaproszeń – także oni spotykają się z dyskryminacją. Spowodowane to jest przede wszystkim problemami językowymi i wschodnim akcentem, który sprawia, że repatrianci często określani są obraźliwym dla nich mianem “Ruski”. Jednakże ta grupa najmniej narzeka na dyskryminację i czuje się w Polsce najlepiej. Według ISP wynika to stąd, że stanowią oni, ze względu na swój szczególny status chroniony ustawą, modelowy przykład polityki migracyjnej państwa polskiego.

Tak naprawdę jednak w przypadku Polski trudno mówić o polityce migracyjnej.
- Państwo polskie nie wypracowało polityki migracyjnej. Jest prawo migracyjne, ale kompleksowej polityki migracyjnej nie ma – mówi prof. Krystyna Iglicka, dyrektor Programu Migracji i Polityki Wschodniej Instytutu Spraw Publicznych, koordynująca badania nad uchodźcami, imigrantami i repatriantami przebywającymi w Polsce.

Zdaniem Krystyny Iglickiej Polska bardzo źle wypada na tle innych krajów europejskich, tym bardziej więc powinniśmy korzystać z doświadczeń państw, które ostatnio przekształciły się w kraje imigranckie. Do dyspozycji są zasadniczo trzy modele: asymilacji, wykluczenia dyferencyjnego oraz pluralizmu. W modelu asymilacji imigrantów poddaje się egzaminom z języka, kultury i historii danego kraju, zanim przyzna im się pełnię praw. Wykluczenie dyferencyjne stosowane było w Niemczech: władze godziły się, aby do kraju napływali tzw. pracownicy-goście. Nie przyznawano im żadnych praw, nie pozwalano na łączenie rodzin, oczekiwano, że wykonają swoją pracę i wyjadą. W praktyce jednak okazało się, że obcokrajowcy nie chcieli opuszczać dostatniego kraju i znajdowali sposoby na to, aby ściągnąć do siebie pozostałą rodzinę. Ponieważ jednak nie przyznawano im żadnych praw, nie obejmowano także żadnym programem integracyjnym – zaczęły powstawać getta, imigranci izolowali się, kultywując swoje tradycje i nie próbując nawiązać dialogu z niemieckim otoczeniem. Obecnie specjaliści najwięcej nadziei upatrują w trzecim modelu – pluralistycznym.
- Ten model prowadzi do powstania wielokulturowego, wieloetnicznego społeczeństwa i wymaga bardzo dużej dojrzałości ze strony państwa – mówi prof. Iglicka. - Grupy obcokrajowców traktujemy jak swoich, a państwo pomaga im zarówno finansowo, na przykład wspierając działalność ich stowarzyszeń, jak i promując inne kultury.

Według prof. Iglickiej obecnie w Polsce jest jedyny moment, aby w miarę spokojnie i bez emocji przeprowadzić debatę społeczną na ten temat, dopóki tematyka imigracyjna nie jest hasłem politycznym.

- Potrzebujemy imigrantów. Jeśli chcemy być krajem konkurencyjnym, musimy mieć imigrantów, bo inaczej znikniemy z globalnych rynków pracy – twierdzi Krystyna Iglicka.

****************
Wyniki badań Instytytu Spraw Publicznych pt.: "Integracja czy dyskryminacja? Polskie wyzwania i dylematy u progu wielokulturowości" zostaly zaprezentowane 27 października 2003 podczas konferencji zorganizowanej przez MGPiPS pt.:"Modele przeciwdziałania dyskryminacji imigrantów. Jakie wnioski może czerpać Polska z doświadczeń europejskich i amerykańskich".