W związku z nadchodzącymi wyborami samorządowymi i toczącą się debatą publiczną nad wprowadzeniem zmian do polskiego prawa wyborczego, ISP zlecił przeprowadzenie badania opinii publicznej. Celem badania było zweryfikowanie wiedzy Polaków na temat wyboru przedstawicieli organów władzy samorządowej oraz ich stosunku do potencjalnych zmian w prawie wyborczym.
WIEDZA POLAKÓW O NADCHODZĄCYCH WYBORACH SAMORZĄDOWYCH
Z wyników sondażu zrealizowanego w dniach 30 września - 6 października 2010 na ogólnopolskiej, losowej, reprezentatywnej 946-osobowej próbie dorosłych mieszkańców Polski, wynika, że poziom wiedzy Polaków o zbliżających się wyborach jest bardzo niski.
Prawie jedna czwarta respondentów nie posiada żadnej wiedzy o tym, kogo będziemy wybierać 21 listopada. Można jednoznacznie stwierdzić, że wiedza badanych na temat wyboru radnych zależy od szczebla samorządu, na którym dany radny działa. Im wyższy szczebel, tym mniej osób wie, że będziemy wybierać na nim reprezentanta. O wyborze członków rady gminy wie 28 % badanych, a o decydowaniu o składzie sejmiku wojewódzkiego już tylko 7 %. Dla porównania podobna liczba badanych stwierdziła, że 21 listopada zadecydujemy o składzie Sejmu i Senatu.
Jak wynika z badania, respondenci mający niską wiedzę o nadchodzących wyborach jednocześnie deklarują, że nie wezmą w nich udziału. O tym, że 21 listopada 2010 nie zagłosuje przekonanych jest 14 % respondentów. W grupie wiekowej 18-24 lata odsetek ten wyniósł aż 22 %.
STOSUNEK POLAKÓW DO ZMIAN W PRAWIE WYBORCZYM UŁATWIAJĄCYCH GŁOSOWANIE
Wyniki sondażu wskazują na to, że praktyczne wykorzystanie prawa do głosowania nie zależy tylko od indywidualnej chęci oddania głosu, ale także od instytucjonalnych warunków procedury wyborczej. Problemy wynikające z uregulowań prawnych pojawiają się w momencie głosowania przez osoby niepełnosprawne, mieszkające za granicą bądź nie mające wiedzy o tym, gdzie znajduje się właściwy dla nich punkt wyborczy.
Tworzenie odpowiednich warunków do udziału w wyborach jest istotnym działaniem na rzecz zwiększania aktywności wyborczej obywateli. Przeprowadzone badanie dowodzi o tym, że prawie 40% Polaków dostrzega potrzebę zmian w prawie wyborczym, które ułatwiłyby im wzięcie udziału w wyborach.
Spośród zmian związanych z procedurą wyborczą Polacy najmocniej popierają głosowanie korespondencyjne dla wyborców niepełnosprawnych i dla obywateli przebywających za granicą – popiera je aż 48% respondentów. Najmniejsze poparcie wyrażono dla głosowania pocztowego dla wszystkich wyborców, a także głosowania dwudniowego.
Badanie poddało weryfikacji również opinię Polaków na temat parytetu płci na listach wyborczych. Wykazało jednoznacznie, że społeczeństwo polskie dostrzega problem niedostatecznej aktywności kobiet w polityce i uznaje, że ma to związek również z barierami występującymi w partiach politycznych przy tworzeniu list kandydatów.
Zdecydowana większość badanych nie popiera natomiast pomysłu głosowania w wyborach samorządowych przez osoby powyżej 16 roku życia. Jednocześnie można stwierdzić, że młodzi ludzie, których zmiana by dotyczyła (15-18 lat) częściej popierają tę propozycję, jednak nie jest to poparcie wysokie - wynosi ono jedynie 23 %. Nadanie czynnego prawa wyborczego do samorządu osobom w wieku 16-18 lat nie koniecznie musiałoby wiązać się ze zwiększeniem frekwencji wyborczej, chociażby dlatego, że absencję podczas wyborów samorządowych w tej grupie wiekowej zadeklarowało aż 22 % badanych.
Przeprowadzone badanie wskazuje nie tylko na bardzo niską wiedzę Polaków o nadchodzących wyborach, ale także na potrzebę wprowadzenia zmian w prawie wyborczym, które ułatwiłyby oddanie głosu obywatelom, którym zdarzyło się nie uczestniczyć w wyborach z przyczyn organizacyjnych lub instytucjonalnych.
Źródło: Instytut Spraw Publicznych
