Starsi mówią młodszym, jak żyć, a młodzi starszym, po co – tymi słowami Anna Sędziak z Ośrodka Wspierania Organizacji Pozarządowych podsumowała projekt „Siła społeczności w różnorodności”, który połączył młodzież i seniorów w działaniach na rzecz ich lokalnych wspólnot
Wyjść poza bańkę
Słowa te padły na białostockim Forum Międzypokoleniowym (17-18 stycznia), gdzie spotkało się dwadzieścioro uczestników i uczestniczek projektu, jego realizatorzy i sojusznicy, wśród nich przedstawiciele podlaskich organizacji pozarządowych. Na sali było ponad sześćdziesiąt osób. Rozmawiali o tym, co się udało osiągnąć przez dziewięć miesięcy intensywnych działań.
– Projekt zakładał, że w pięciu lokalnych środowiskach inicjatywne czwórki, które tworzyły para seniorska i para młodzieżowa, zaproponują działania na rzecz swojej społeczności. Na początku nie było łatwo, ponieważ każdy tkwił w swojej bańce, a one często się nie przenikają. Wychylenie się poza nią oznaczało wyjście ze strefy komfortu – mówi Anna Sędziak, koordynatorka projektu OWOP. – Ale było warto i to nie jest tylko moje zdanie.
Wybrzmiało to też w wypowiedziach uczestników i uczestniczek projektu. Na pytanie: co by pani zrobiła, gdyby jeszcze raz trzeba było podjąć taką inicjatywę, seniorka z Białegostoku Jolanta Maria Dzienis odpowiedziała:
– Nie miałabym tylu obaw, że młodzi nie chcą z nami współpracować. Różnice są – to jasne, ale potrzebujemy spotykać się i rozmawiać.
W podobnym tonie wypowiedział się Daniil Marchenko, młody przedstawiciel ukraińskich uchodźców w Białymstoku:
– Organizowaliśmy andrzejkową imprezę i bałem się, że nikt nie przyjdzie, że młodzi nie będą się chcieli bawić ze starszymi i na odwrót. Ale zjawili się prawie wszyscy, których zaprosiliśmy, a potem nie chcieli wychodzić.
Luba Sakowicz z KGW Czerwone Szpilki z Michałowa na podsumowanie projektu napisała wiersz, w którym znalazły się takie słowa: „Było bardzo miło, gdy trzy pokolenia razem się bawiło”. W michałowskie imprezy zaangażowała się m.in. babcia, córka i wnuczka.
Lokalne inicjatywy – od słów do czynów
Podczas forum można było obejrzeć krótkie filmy, o tym co się wydarzyło w poszczególnych społecznościach, zrealizowane m.in. przez Cezarego Chwicewskiego, jednego z organizatorów najbardziej rozpoznawalnej podlaskiej imprezy muzycznej Up To Date Festival. Każdy z filmów nosi znaczący tytuł. „Dialog” opowiada o oksfordzkiej debacie przeprowadzonej w Białymstoku przez grupę inicjatywną związaną z redakcją podlaskisenior.pl. Uświadomiła ona rozmawiającym jak inaczej patrzą na wyzwania współczesności młodsi i starsi, ale też to, że tak naprawdę chodzi im o to samo: wymianę. Film pod tytułem „Współpraca” pokazywał inicjatywy z Michałowa. Najwięcej śmiechu wywołały ujęcia z Mikołajek, kiedy seniorzy przebrali się za bałwanki, śnieżynki i samego Mikołaja.
– Trzeba mieć odwagę i dystans do siebie, by to zrobić – mówiła do kamery jedna ze starszych śnieżynek. – To było cudowne doświadczenie. Do powtórzenia w przyszłym roku!
Młodzi z kolei wyrażali zdumienie, że starszym ciągle „się chce”, że to oni zarażają ich entuzjazmem i mają tyle siły.
„Tradycja i nowoczesność” to film, który opowiadał o wydarzeniu organizowanym w Malinnikach: wspólnym pieczeniu ciasteczek i potańcówce z elementami warsztatów tanecznych.
– Tradycja nas kształtuje i trzyma razem. Poczucie wspólnoty jest czymś bardzo cennym – powiedziała Patrycja Niewińska, jedna z młodszych uczestniczek projektu.
Białostocka grupa inicjatywna działająca przy Klanzie zaproponowała spacer historyczny, tańce integracyjne i grę w bule, która okazała się hitem. Natomiast grupa działająca przy PCK z Białegostoku przygotowała andrzejkowy wieczór, na którym gospodarzami byli m.in. ukraińscy emigranci. Okazało się, że wróżebne tradycje świetnie łączą wielonarodową grupę.
Norweska inspiracja
Realizację przedsięwzięć poprzedziły solidne przygotowania. Na czterech zjazdach Akademii Animacji Międzypokoleniowej młodzież i seniorzy poznawali tajniki animacji, uczyli się komunikacji, pracy zespołowej i budowania współpracy lokalnej. Nie zabrakło również pracy nad stereotypami.
W poszukiwaniu inspiracji, wielopokoleniowa ekipa projektu udała się na wizytę studyjną do norweskiego Kristiansand. Tam jej przewodnikiem była partnerska organizacja Razem=Sammen. Uczestnicy i uczestniczki odwiedzili redakcję wydawanej przez nią gazety, zapoznali się z metodą wsparcia RECOVERY, wzięli również udział w #Frivilligfestivalen, czyli festiwalu organizacji pozarządowych.
Po powrocie przy pomocy metody "People meet People" (także norweskiej) mieli okazję lepiej się poznać w swoich środowiskach, otworzyć się na siebie i swoją różnorodność, a podczas warsztatów przyszłościowych zdiagnozowali potrzeby i wygenerowali pomysły na konkretne działania. Na realizację swoich inicjatyw każda z grup otrzymała do 5000 zł.
– W sumie przeprowadziliśmy 48 godzin warsztatów, odbyło się 10 spotkań, zorganizowano 5 lokalnych inicjatyw, w których wzięło udział ponad 200 osób – podliczyła koordynatorka Anna Sędziak.
Różnorodność jest w porządku
Co wynika z doświadczeń projektu można było dowiedzieć się z panelu dyskusyjnego zorganizowanej podczas Forum. Mocno zabrzmiały słowa Wiesławy Szwed z Podlaskiego Seniora, która podała w wątpliwość potrzebę zacierania granic między poszczególnymi generacjami.
– To naturalne, że stoimy w innych punktach – mówiła. – My starsi, jesteśmy tu, młodsi tam. Patrzymy z innych perspektyw, jesteśmy różni. I to jest w porządku! Bo jak to by było, gdyby np. na temat cyfryzacji wszyscy patrzyli tak samo, bezkrytycznie, albo tylko krytycznie? Czy to byłoby fajne, rozwijające? Doceniajmy różnorodność.
Podkreśliła, że różnorodność międzypokoleniowa jest wartością samą w sobie, bo każde pokolenie wnosi coś unikalnego.
Projekt „Siła społeczności w różnorodności” pokazał, że dialog i współpraca międzypokoleniowa są nie tylko możliwe, ale też niezwykle inspirujące i potrzebne.
Projekt „Siła społeczności w różnorodności – The strength of community in diversity" realizowany jest w ramach konkursu „Inicjatywy na rzecz współpracy międzypokoleniowej – BeFORme” w ramach środków Funduszu Współpracy Dwustronnej finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Mechanizmu Finansowego EOG i Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2014 – 2021