Publicystyka - ngo.pl

W trakcie spotkania podsumowano osiągnięcia Roku Dialogu oraz
debatowano nad diagnozą i kształtowaniem postaw wobec odmienności
kulturowej. Uroczystości towarzyszyła także ceremonia wręczenia
nagród w konkursie na interpretację słów księdza Józefa Tischnera,
które stanowiły motto obchodów Europejskiego Roku Dialogu
Międzykulturowego w Polsce: „Dialog to budowanie wzajemności”.

W konferencji podsumowującej obchody Europejskiego Roku Dialogu
Międzykulturowego udział wzięli przedstawiciele świata kultury,
nauki i sztuki, reprezentanci organizacji pozarządowych, animatorzy
kultury oraz praktycy i teoretycy dialogu międzykulturowego.
Wydarzenie stanowiło szansę na podsumowanie działań i projektów
zrealizowanych w ramach ERDM i podjęcie dyskusji na temat wyzwań
edukacji międzykulturowej, możliwości kształtowania postaw dialogu
oraz obecności dialogu międzykulturowego w programach europejskich
i międzynarodowych. Wśród prelegentów znaleźli się m.in. dr hab.
Magdalena Środa i dr Krystyna Starczewska oraz Ambasadorowie ERDM –
Adam Michnik, dr. Piotr M.A. Cywiński, dyrektor Państwowego Muzeum
Auschwitz-Birkenau, Janusz Witt, współzałożyciel wrocławskiej
fundacji „Dzielnica Wzajemnego Szacunku Czterech Wyznań”, Krzysztof
Czyżewski, założyciel Ośrodka „Pogranicze” w Sejnach, prof. Leon
Tarasewicz. Oprócz uczestnictwa w panelach dyskusyjnych goście
konferencji mieli także okazję zapoznać się z wystawą prezentującą
projekty zrealizowane przez organizacje pozarządowe i instytucje
kultury w ramach obchodów Roku Dialogu w Polsce.

Dwudniowej konferencji towarzyszył wieczór autorski „Barwy i
odcienie wielokulturowości”, który odbył się 19 lutego 2009 w
kawiarni Czuły Barbarzyńca. Spotkanie, które poprowadził prof.
Wojciech Burszta, poświęcone było promocji publikacji związanych z
Rokiem Dialogu: „Księgi Wielkiego Księstwa Litewskiego. Ku
europejskim tradycjom wspólnotowości”, monografii „Różnorodność
religijna, etniczna i kulturowa Zelowa”, wydawnictwom
popularyzującym galerię judaików w Muzeum Narodowym w Krakowie oraz
publikacji „Transkultura – Sztuka a płynna rzeczywistość XXI
wieku”.

Podczas konferencji podsumowującej obchody Europejskiego Roku
Dialogu Międzykulturowego w Polsce dr Bartłomiej Walczak i Tomasz
Kasprzak przedstawili wyniki zrealizowanego w ramach ERDM badania
pod hasłem „Diagnoza postaw młodzieży województwa podlaskiego wobec
odmienności kulturowej”.

Jak wskazują autorzy przeprowadzonego w województwie podlaskim
badania, młodzież z tego regionu nie różni się zasadniczo od innych
młodych Polaków, jednak obecnie jako niemal jedyna w całym kraju ma
szansę w życiu codziennym doświadczać kontaktu z różnymi
mniejszościami. Na Podlasiu obok polskiej większości żyją
Białorusini, Ukraińcy, Litwini, Romowie, Tatarzy i Rosjanie, obok
katolików obrządku rzymskiego - prawosławni, grekokatolicy i
muzułmanie. Ponadto, tak jak w innych miejscach w Polsce młodzież z
województwa podlaskiego ma kontakt z przedstawicielami mniejszości
odmiennych niż religijne i etniczne, takich jak mniejszości
seksualne czy niepełnosprawni, które również zostały w badaniu
uwzględnione.

Wśród badanej młodzieży zauważalny był wysoki poziom
deklarowanej tolerancji w stosunku do zamieszkujących Podlasie
mniejszości. Jednak porównanie tych deklaracji z wynikami pomiarów
dystansu społecznego ankietowanych w stosunku do przedstawicieli
owych mniejszości każe autorom „Diagnozy postaw młodzieży (…)”
mówić raczej o charakteryzującej młodych Podlasian „tolerancji
fasadowej” niż głęboko przeżywanej i uwewnętrznionej akceptacji
różnorodności. Badanie wykazało jednak, iż pomimo, że w chwili
obecnej dystans do „Innych” jest duży, młodzież ma raczej tendencję
do jego zmniejszania niż powiększania. Czynnikami, które okazały
się mieć zasadniczy wpływ na redukowanie owego dystansu są
doświadczenie bezpośredniego kontaktu z „Innymi” i przynależność
lub identyfikowanie się z którąś z mniejszości.

Ciekawą obserwacją płynącą z badania jest odnotowanie
bezpośredniego związku postaw młodzieży względem różnorodności z
miejscem zamieszkania – wbrew stereotypowym oczekiwaniom najniższy
poziom dystansu względem „Innych” zaobserwowano na wsi i w małych
miastach (poniżej 20 tys. mieszkańców), największy – w miastach
powyżej 50 tys. mieszkańców.

Badania wykazały także, że niezwykle ważną i pozytywną rolę
odgrywa edukacja międzykulturowa prowadzona przez szkoły oraz
wychowawców. Jednak pomimo, że młodzież nie pozostaje obojętna na
prowadzone obecnie działania edukacyjne i artystyczne dotyczące
wielokulturowości, autorzy „Diagnozy postaw młodzieży (…)”
wskazują, że w tej dziedzinie nadal jest jeszcze wiele do
zrobienia.

W trakcie konferencji zamykającej Europejski Rok Dialogu
Międzykulturowego odbyła się także ceremonia wręczenia nagród w
ogłoszonym przez Narodowe Centrum Kultury konkursie na esej
poświęcony interpretacji słów księdza Józefa Tischnera, które
stanowiły motto obchodów ERDM w Polsce: „Dialog to budowanie
wzajemności”.

Spośród licznie nadesłanych prac zwycięski esej wyłoniło
czteroosobowe jury, w skład którego weszli Ambasadorowie
Europejskiego Roku Dialogu Międzykulturowego - Krzysztof Czyżewski,
Piotr M.A. Cywiński i Janusz Witt - oraz ekspert z Narodowego
Centrum Kultury – Magdalena Kopczyńska-Zych. Laureatem konkursu
został Krzysztof Usakiewicz, autor eseju pod tytułem „DIALOŻEK O
rumuńskich Cyganach, warmińskich ochroniarzach, macedońskim drwalu
i pewnym gospodarzu z Chechła”, o którym Krzysztof Czyżewski mówi:
>>„DIALOŻEK (…)” znakomicie harmonizuje prostą formą
osobistego eseju, minimalizm w podejściu do „wielkiej idei”
dialogu, młody wiek autora, dojrzałość w odnajdowaniu ważnego w
drobnym i codziennym, oraz niewyszukany a poruszający emocjonalnie
styl opowieści. Mozaika różnych postaci, odległych miejsc i
odmiennych doświadczeń, które osobno opisane mogłyby ocierać się o
banał, została bardzo umiejętnie skomponowana w dynamiczną,
wzbogacającą się i jakby muskającą jedynie, a przez to
podkreślającą jeszcze wagę pytań autora o swoje dojrzewanie do
dialogu - całość.<<. Magdalena Kopczyńska-Zych z Narodowego
Centrum Kultury dodaje: >>„DIALOŻEK (…)” to dobra, szczera
praca bez niepotrzebnego patosu – pokazująca dialog z perspektywy
młodego człowieka, który w swoich podróżach ociera się o istotę
Tischnerowskiego dialogowania. <<