Publicystyka - ngo.pl

W pierwszej części spotkania głos zabrał
dyrektor Więckiewicz referując kierunki prac nad nowelizacją ustawy o działalności pożytku publicznego. Na wstępie
zaznaczył, że projekt znajduje się właśnie w ostatniej fazie
konsultacji międzyresortowych, natomiast konsultacje społeczne na
tym etapie już się zakończyły. Ministerstwo zorganizowało pięć
regionalnych konferencji konsultacyjnych, zgromadziło również
opinie na temat nowelizacji drogą pocztową i elektroniczną. Resort
polityki społecznej ma nadzieję przesłać projekt ustawy do Sejmu
już we wrześniu tego roku.

Generalnie wygląda na to, że ministerialny
projekt nowelizacji nie różni się zasadniczo od wyjściowej
propozycji. Najważniejsze zmiany, to uproszczenie procedur
zlecania zadań organizacjom pozarządowym (m.in. wprowadzony
zostanie specjalny tryb „z wolnej ręki” przy zadaniach
nieprzekraczających wartości 10 tys. zł, realizowanych w określonym
czasie). Podtrzymano propozycję umieszczenia w ustawie nowych
instytucji – partnerstwa publiczno-społecznego oraz inicjatywy
lokalnej. Jednym z głównych elementów nowelizacji są również
przepisy dotyczące tworzenia i funkcjonowania lokalnych rad
działalności pożytku publicznego. Niestety najwyraźniej
ministerstwo nie chce zrezygnować z pomysłu wykorzystania w tym
celu schematu, w jakim działa Rada Działalności Pożytku Publicznego
na poziomie centralnym. Filarem nowelizacji będą również przepisy
dotyczące zaostrzenia reguł odpowiedzialności i sprawozdawczości
organizacji pożytku publicznego.

Być może jedna z kontrowersji, która jeszcze
dzieli ministrów w kwestii nowelizacji ustawy o działalności
pożytku publicznego dotyczy definicji organizacji pozarządowej. Jak
wspomniał dyrektor Więckiewicz, niewykluczone, że definicja będzie
obejmować spółki prawa handlowego. Na koniec Krzysztof Więckiewicz
wspomniał również o tym, że w ramach projektu uregulowana zostanie
ostatecznie kwestia udostępniania organizacjom czasu antenowego w
publicznym radiu i telewizji.

Dotychczas nie rozstrzygnięto kwestii, jaką
formę będą miały zmiany – czy będzie to nowelizacja, czy też
zostanie przygotowana nowa ustawa. Tak czy inaczej z nowelizacji
(czy też nowej ustawy) najwyraźniej znikną przepisy dotyczące
Funduszu Inicjatyw Obywatelskich. Przedstawiciele resortu polityki
społecznej skłaniają się do uregulowania FIO w ramach ustawy o
zasadach prowadzenia polityki rozwoju.

W komentarzu do słów dyrektora Więckiewicza,
Tomasz Schimanek (RDPP) zaznaczył, że choć większość zmian
proponowanych w projekcie nowelizacji ustawy nie jest
kontrowersyjna i zmierza w dobrym kierunku, to z punktu widzenia
Rady Działalności Pożytku Publicznego, mimo długich konsultacji
społecznych, co najmniej trzy kwestie wciąż budzą niepokój. Rada
rozumiejąc intencje projektodawcy dotyczące uregulowania
partnerstwa-publiczno społecznego zwraca jednak uwagę, że
umieszczenie tej instytucji w ramach odnowionej ustawy nie będzie
najlepszym rozwiązaniem.

Druga kwestią, która prawie w ogóle nie została
ujęta w projekcie, chociaż była wielokrotnie sygnalizowana, to
wadliwe funkcjonowanie instytucji odpłatnej działalności
statutowej.

Trzecią rzeczą, na którą zwrócił uwagę
Schimanek były przepisy dotyczące samej Rady Działalności Pożytku
Publicznego. Wbrew przekonaniom przedstawicieli resortu, Rada nie
funkcjonuje prawidłowo i wymaga głębokiej reformy (zwłaszcza jeśli
miałaby się stać wzorem dla rad lokalnych), tym czasem zmiany
proponowane w projekcie nowelizacji są kosmetyczne.

W drugim punkcie posiedzenia przedstawiono
informację na temat prac nad możliwością zwolnienia darowizn rzeczowych z podatku VAT. Ostatnie spotkanie z udziałem
parlamentarzystów i urzędników resortu finansów miało miejsce 25
czerwca. Wedle słów posła Witolda Gintowt-Dziewałtowskiego nie
przyniosło ono niestety żadnego przełomu. Interesujące jest jednak
to, że w obliczu opinii przeważającej liczby ekspertów, iż nie da
się rozwiązać tej kwestii z powodu sztywnych regulacji zawartych w
legendarnej już VI Dyrektywie, posłowie rozważali możliwość
zgłoszenia inicjatywy legislacyjnej do Parlamentu Europejskiego.
Miałaby to być propozycja znowelizowania samej Dyrektywy.
Zdecydowano jednak, że ewentualne rozwiązanie tych problemów należy
poprzedzić analizą przepisów w innych krajach Unii Europejskiej.
Prace będą więc kontynuowane, nie należy się jednak spodziewać
szybkiego przełomu.

Posłowie zajęli się również projektem
nowelizacji ustawy o VAT. Ma ona zmienić przepisy uchwalone pod
koniec poprzedniej kadencji Sejmu, które umożliwiły ustalenie
„ceny” żywności przekazywanej organizacjom charytatywnym. To
rozwiązanie obniżyło nieco koszt przekazywania darowizn rzeczowych,
ale tylko odnośnie pewnych jasno określonych kategorii (np.
czekolady, napojów, wyrobów piekarniczych i ciastkarskich, itp.).
Jest ono jednak kontrowersyjne, ponieważ nie wiadomo do końca jak
naliczać podatek od takich darowizn, jak go rozliczać i jak
sprawozdawać do urzędu skarbowego. Przepisy w tej kwestii mają się
wiec niebawem zmienić.

W kolejnym wystąpieniu Piotr Frączak opisał
aktualną sytuację Funduszu Inicjatyw Obywatelskich.
Jednocześnie zgłosił postulat, aby w przyszłości nie tylko
uregulować Fundusz ustawowo, ale też wrócić do pierwotnej idei FIO.
Przypomnijmy, że w pierwszej wersji miał to być fundusz finansowany
na wzór węgierski. Miał być skorelowany z mechanizmem 1 proc. i
zasilany corocznie środkami budżetu państwa w wysokości
odpowiadającej temu ile obywatele w danym roku przekazali
organizacjom za w alokacjach podatku. Tylko w ten sposób spełniałby
on swoje podstawowe funkcje, czyli ekonomiczną, aktywizującą
obywateli i wzmacniają organizacje pozarządowe w ich relacjach z
administracją publiczną.

Posiedzenie zakończyło się prezentacją
postulatów dotyczących uregulowania zbiórek publicznych.
Problem wynika nawet nie tyle z samej ustawy o zbiórkach
publicznych ile przepisów wykonawczych do tego aktu prawnego. Są
one nie jasne i skutkują wydawaniem interpretacji mówiących, że
właściwie każdy apel o pomoc (np. o przekazywanie pieniędzy
organizacjom, na określony cel, za pośrednictwem przelewów
bankowych), jest formą zbiórki publicznej. W tej sytuacji
organizacje ryzykują, że prosząc o ofiarność publiczną na przykład
w postaci przelewów, bez zgody na przeprowadzenie zbiórki, narażą
się na negatywne konsekwencje. Poza tym procedury uzyskiwania zgody
na przeprowadzanie zbiórek publicznych są nieprzyjazne i niemal
całkowicie zależą od uznaniowości urzędnika wydającego decyzję.
Należałoby więc wprowadzić do ustawy (bądź odpowiednich
rozporządzeń) procedury i kryteria umożliwiające wydawanie
obiektywnych decyzji odnośnie prowadzenia zbiórek publicznych.

Na tym zakończono posiedzenie Zespołu.
Marszałek Senatu Krystyna Bochenek zapowiedziała kolejne spotkania,
które będą poświęcone już nie przeglądowi aktualnych spraw i
problemów, ale omówieniu konkretnych kwestii i wypracowaniu
propozycji rozwiązań (np. w sprawie zbiórek publicznych).