Publiczność to nie seria transakcji. To zbiór relacji. Koncepcja rozwoju widowni pokazuje, jak je skutecznie budować nie rezygnując z wizji artystycznej – jak dbać o stałą publiczność i pozyskiwać nową.
Wieczór w teatrze – sala zawsze pełna widzów. Galeria, w której goście są nie tylko podczas wernisaży. Kino, w którym publiczność wypełnia salę nie tylko na kilku popremierowych seansach. Czy tak jest? „Zazwyczaj nie, ale mogłoby być” twierdzi warszawska Fundacja Impact, która przez ostatnie trzy lata pracowała z ponad 200 instytucjami i organizacjami wspierając procesy budowania ich publiczności.
Rozwój widowni (z ang. Audience development) w krajach anglosaskich to podstawa działania większości instytucji kultury. W Polsce standardowo prowadzone działania promocyjne, praca działów organizacji widowni (jeżeli istnieją) bez powiązania z potrzebami docelowej grupy odbiorców to nadal częste reguły pracy.
Jakie są obowiązki instytucji kultury, a jakie realia?
Większość organizacji i instytucji finansowanych ze środków publicznych ma obowiązek myśleć o odbiorcach swoich działań, jednak publiczność często jest jedynie wskaźnikiem ilościowym. Nie dla każdej organizacji czy instytucji widz jest najważniejszy. Dla wielu istotniejsze są inne kwestie – promocja artystów, nowych zjawisk i trendów w sztuce, realizacja autorskich pomysłów artystycznych. Jednym z najpoważniejszych wyzwań stojących przed organizatorami projektów artystycznych jest niewątpliwie znalezienie równowagi między sztuką a jej odbiorcami.
50 000 odwiedzających to mało, czy dużo?
Co w praktyce faktycznie oznacza np. 50 000 odwiedzających rocznie? Brzmi prawie tak, jakby było to 50 000 różnych osób. W praktyce zazwyczaj na taką liczbę składa się olbrzymia grupa wiernych, stałych i tych samych, stale powracających odbiorców, pojawiających się np. na cotygodniowych wydarzeniach, grupa turystów, którzy pojawiają się zazwyczaj raz i zazwyczaj nie powracają, goście wydarzeń komercyjnych, wycieczki szkolne, tzw. grupy wernisażowe.
Agnieszka Wlazeł, Fundacja Impact: Używając słowa publiczność często sprawę uogólniamy - działamy dla „wszystkich” - lub upraszczamy, w najlepszym wypadku wyobrażając sobie dzieci, młodzież czy seniorów. W rzeczywistości jednak zapominamy, że żadna z tych grup nie jest jednorodna np. inaczej zachowuje się nastoletni fan hip-hopu, a inaczej młody miłośnik muzyki klasycznej.
Agata Etmanowicz, Fundacja Impact: Jeśli dowiemy się kto do nas przychodzi, to dowiemy się też, kto do nas nie przychodzi. Jeśli wiemy kto do nas przychodzi to możemy go zapytać o to, co mu się podoba, a co nie, czego powinno być więcej/mniej w naszym programie, żeby przychodził częściej. Jeśli wiemy, kto do nas nie przychodzi, to możemy się zapytać o to, jakie są tego powody. Nie można też się oszukiwać: nie wszyscy muszą być naszymi odbiorcami.
Sztuka dla…?
Koncepcja rozwoju publiczności zachęca do zmiany sposobu pracy organizacji zajmujących się sztuką i kulturą, przesuwając środek ciężkości z tworzenia sztuki, na TWORZENIE SZTUKI DLA PUBLICZNOŚCI. Wynika to z założenia, że sztuka potrzebuje odbiorcy, aby zaistniała, artyści, managerowie i producenci potrzebują odbiorcy chociażby ze względów… ekonomicznych. Centrum zainteresowania i działalności organizacji zostaje więc przesunięte, poszukując równowagi pomiędzy wartościami artystycznymi, a społecznymi i ekonomicznymi. Pomiędzy dbałością o liczbę widzów a jakością relacji z nimi. Przygotowywanie projektów artystycznych ze świadomością adresatów powinno być codzienną praktyką organizatorów, bez względu na to, czy wydarzenie jest biletowane, czy nie. Ważna jest zarówno dbałość o dotychczasową publiczność, jak i świadome docieranie do nowej.
Nie traćmy publiczności.
W ostatnim raporcie o działalności instytucji kultury w Polsce w 2012 r GUS zauważył spadek frekwencji w teatrach i filharmoniach, a nawet w kinach. Wzrosła natomiast liczba odwiedzających muzea i uczestnictwo w imprezach masowych. Ma na to wpływ wiele czynników jednak jednym z ważniejszych są chęci i umiejętności pracowników sektora kultury w pozyskiwaniu i utrzymywaniu publiczności.
Więcej informacji o działaniach Fundacji Impact wspierających procesy budowania publiczności sektora kultury na www.rozwojwidowni.pl.
Projekt współfinansuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
