Fundacja Civis Polonus wraz z partnerem, Warmińsko-Mazurskim Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli w Elblągu, rozpoczyna 2-letni projekt wspierania edukacji obywatelskiej w szkołach branżowych – Demokracja w branżówkach. Za cel Fundacja stawia sobie przede wszystkim wzmocnienie demokratycznej funkcji samorządów uczniowskich.
Według danych GUS-u w roku szkolnym 2020/21 istniało w Polsce 1668 szkół branżowych I stopnia, do których uczęszczało ok. 202 tys. uczniów i uczennic. Reforma oświaty z 2017 r., w myśl której zostały zlikwidowane zasadnicze szkoły zawodowe i powstały tzw. szkoły branżowe I i II stopnia, wprowadziła zmiany w programach nauczania, m.in. stawiając na stworzenie oferty nauczania bardziej adekwatnej do potrzeb rynku pracy, wprowadzając obowiązek współpracy szkół z pracodawcami oraz upowszechniając kształcenie w rzeczywistych warunkach pracy, tj. poprzez staże uczniowskie.
Reforma pominęła jednak jeden bardzo ważny aspekt przygotowania młodego pokolenia do dorosłego życia – rozwoju tzw. kompetencji miękkich, w tym uczestnictwa w życiu społecznym. O ile w programie nauczania branżówek są lekcje Wiedzy o społeczeństwie, to ich zakres godzinowy jest znacznie okrojony (o połowę mniejszy niż w liceach ogólnokształcących), a edukacja obywatelska i włączanie uczniów w działania na rzecz społeczności szkolnej marginalizowane, m.in. z powodu przedkładania praktycznej nauki zawodu nad inne obszary (przykładowo – szkoły branżowe znacznie rzadziej włączają się w projekty rozwojowe i edukacyjne oferowane przez NGOsy czy ośrodki doskonalenia nauczycieli).
W efekcie, młodzież kończąca branżówki wchodzi w dorosłe życie z gorszymi kompetencjami społecznymi i mniejszą szansą na aktywny udział w demokracji.
W szkołach branżowych brak jest również dobrej metodyki działań oraz doświadczenia w zakresie korzystania z procedur demokratycznych na poziomie szkoły. Dodatkowym utrudnieniem jest małe zaangażowanie uczniów w aktywność obywatelską i ich brak zainteresowania polityką (wg. badań aż 58% absolwentów szkół branżowych określa je jako nikłe!). Jak możemy łatwo wywnioskować, ma to bezpośrednie przełożenie na późniejszą frekwencję tych młodych ludzi w wyborach oraz ogólnie ich włączenie w życie społeczne w miejscu zamieszkania.
Samorządność uczniowska = większy wpływ na rzeczywistość szkolną
Mimo tych trudnych realiów branżówek – czy może właśnie z ich powodu – Fundacja Civis Polonus wraz z partnerem, Warmińsko-Mazurskim Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli w Elblągu, rozpoczyna 2-letni projekt wspierania edukacji obywatelskiej w szkołach branżowych – Demokracja w branżówkach.
Odbiorcami projektu są nauczyciele, pedagodzy oraz pracownicy i pracowniczki organizacji społecznych z całego kraju oraz uczniowie i uczennice z terenu woj. warmińsko-mazurskiego. Za cel Fundacja postawiła sobie przede wszystkim wzmocnienie demokratycznej funkcji samorządów uczniowskich (SU).
Samorząd uczniowski jest jedną z najważniejszych przestrzeni dawania młodym ludziom pozytywnych, osobistych doświadczeń aktywności obywatelskiej, takich jak udział w wyborach, tworzenie prawa i reguł, wpływanie na decyzje dotyczące wspólnoty szkolnej poprzez wyrażanie opinii i wniosków oraz podejmowanie oddolnych działań uczniowskich. Doświadczenie takie może mieć bezpośrednie przełożenie na podejmowanie podobnych działań w dalszym życiu zawodowym i prywatnym, silniejsze poczucie sprawczości i bycia słyszanym w miejscu zatrudnienia oraz generalne większą aktywność społeczną.
Poprzez projekt Fundacja Civis Polonus chce dotrzeć do społeczności szkół branżowych i wspólnie opracować taki model działania samorządów uczniowskich, który pozwoli na lepsze rozwijanie demokratycznych umiejętności i procedur w praktyce. W ramach projektu prowadzone jest aktualnie badanie postaw społecznych i obywatelskich młodzieży z branżówek, którego rezultaty niebawem opublikujemy.
Efektami projektu będzie także opracowanie i wdrożenie modelu działania samorządu uczniowskiego w szkołach branżowych oraz aktywne wsparcie w tym procesie zespołów szkolnych złożonych z nauczycieli, dyrekcji i rad pedagogicznych. Po części szkoleniowo-badawczej, fundacja pilotażowo przetestuje model w wybranych szkołach, włączając uczniów w proces uchwalania regulaminu samorządu uczniowskiego, organizację wyborów do SU oraz podejmowanie inicjatyw oddolnych.
Zachęcamy do śledzenia efektów projektu na stronie: http://bit.ly/3D7Bt5I, jak również do zapoznania się ze wcześniejszymi publikacjami Fundacji Civis Polonus na temat samorządności uczniowskiej: http://civispolonus.org.pl/publikacje.
Artykuł powstał w ramach projektu Fundacji Civis Polonus "Demokracja w branżówkach – innowacyjne podejście do samorządu uczniowskiego w szkołach branżowych" realizowanego w partnerstwie z Warmińsko-Mazurskim Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli w Elblągu. Projekt finansowany jest przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Funduszy EOG w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny.
Źródło: Fundacja "Civis Polonus"
