Publicystyka - ngo.pl

Na początku posiedzenia Krzysztof Więckiewicz, dyrektor Departamentu Pożytku Publicznego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, przedstawił kierunki zmian. Do najważniejszych zaliczył uproszczenie procedur zlecania zadań publicznych organizacjom. W ustawie pojawią się korzystniejsze terminy rozstrzygania konkursów i podpisywania umów. Wprowadzone zostaną nowe tryby zlecania zadań – możliwość wspierania relatywnie małych projektów, bez konieczności rozpisywania konkursu oraz rezygnacja z trybu konkursowego w sytuacji klęsk żywiołowych. Ponadto, w konkursach nie będą mogły brać udziału jednostki podporządkowane samorządom terytorialnym (przepis ustawy pozwalający na to uznano za mało efektywny). Istotna zmiana będzie polegała na określeniu w obowiązku powoływania i odpowiedniego konstruowania komisji konkursowych (w ich skład mają wchodzić także przedstawiciele organizacji). Zdaniem przedstawiciela MPiS zmiany te przyczynią się przede wszystkim do zwiększenia transparentności procesu zlecania organizacjom pozarządowym.

Kwestia przejrzystości działania organizacji pożytku publicznego
znalazła również wyraz w innych propozycjach, które dyrektor DPP
przedstawił jako szczególnie istotne. Wśród nich znalazły się
przepisy poszerzające kompetencje ministra ds. polityki społecznej,
w zakresie stosowania sankcji wobec organizacji pożytku publicznego
niewywiązujących się z obowiązków wynikających z posiadania statusu
OPP. Pojawią się nowe obowiązki sprawozdawcze, dotyczące m.in.
wydatkowania pieniędzy uzyskiwanych za pośrednictwem mechanizmu 1
proc. Do istotnych zmian mających na celu zagwarantowanie wyższych
standardów działalności organizacji OPP należą również przewidziane
w projekcie, zaostrzone kryteria uzyskiwania statusu pożytku
publicznego (organizacje będą musiały wykazać się m.in. co najmniej
dwuletnim stażem działalności).

Drugą kategorią zmian, które projektodawca uznaje za szczególnie ważne są propozycje wprowadzenia mechanizmów ułatwiających (w zamierzeniu) współpracę między sektorem obywatelskim i publicznym. Należy do nich pomysł powołania do życia instytucji tzw. inicjatywy lokalnej (przypomnijmy, że celem tego mechanizmu ma być ułatwienie współpracy między samorządami i obywatelami zrzeszonymi w stowarzyszeniach zwykłych) oraz przepisy dotyczące tworzenia lokalnych rad działalności pożytku publicznego. W tym kierunku zmierzają również propozycje dotyczące możliwości tworzenia wieloletnich programów współpracy i wprowadzenia mechanizmów wymuszających na samorządach ich przyjmowanie.

Wśród innych istotnych propozycji przedstawiciel projektodawcy
wspomniał podniesienie wynagrodzenia limitu wynagrodzenia osób
zatrudnionych przy realizacji zadań z zakresu odpłatnej
działalności statutowej, doprecyzowanie definicji organizacji
pozarządowej i wprowadzenie obowiązku przeprowadzenia oceny
funkcjonowania ustawy co dwa lata.

W drugiej części posiedzenia głos zabrali posłowie oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych. Generalnie wszyscy zgromadzeni posłowie wyrazili zadowolenie z kierunku zmian zarysowanych przez dyrektora Departamentu Pożytku Publicznego. Wypowiedzi miały raczej charakter pytań. Część z parlamentarzystów uznała, iż już na wstępie należy wskazać te miejsca w projekcie nowelizacji, które powinny zostać głębiej przeanalizowane w trakcie dalszych prac nad projektem.

Posłowie prosili m.in. o przybliżenie idei inicjatywy lokalnej,
chcąc lepiej zrozumieć w jaki sposób stworzenie tej instytucji
ułatwi relacje między obywatelami i administracją samorządową.
Dopytywano o problem uproszczenia księgowości dla małych
organizacji (czym póki co projekt nowelizacji się nie zajmuje).

Poseł Jan Bury zgłosił zastrzeżenia do pomysłu zwiększenia
limitu wynagrodzeń dla osób pracujących przy wykonywaniu zadań z
zakresu statutowej działalności odpłatnej twierdząc, że proponowana
trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw
jest zbyt duża. Zwrócił również uwagę na to, że nowelizacja nie
ułatwi rozliczania pracy wolontariuszy jako wkładu własnego do
realizacji zdań publicznych zlecanym organizacjom, co jego zdaniem
powinno zostać uwzględnione w projekcie. Ponadto postulował powrót
do pomysłu zwiększenia odpisu podatku, który obywatele mogą
przeznaczyć na działalności organizacji OPP do 2 proc. PIT.

Poseł Tadeusz Tomaszewski (przewodniczący stałej sejmowej
podkomisji ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi) uznał, że
już na początku należy dokładnie rozważyć, czy wszystkie propozycje
zmierzające do ułatwienia zlecania zadań organizacjom zostały
właściwie ujęte w projekcie. Na przykład, określono, że organizacje
pozarządowe będą mogły otrzymać dotację o maksymalnej wysokości 10
tys., poza konkursem, w zależności o typu zadania. Jednocześnie
określono dodatkowe warunki, a wśród nich ograniczenie mówiące, że
w ten sposób samorząd będzie mógł przekazać organizacjom nie więcej
niż 10 proc. kwoty, która w budżecie całej jednostki terytorialnej
została zaplanowana na wsparcie organizacji. Problem zdaniem posła
Tomaszewskiego, może leżeć w tym, że w przypadku dużej części gmin
zaproponowane progi wsparcia są nierealne. Kwota 10 tys.
niejednokrotnie przekracza limit 10 proc. dotacji, które małe
samorządy przeznaczają na dotacje dla organizacji. Poseł zwrócił
również uwagę na niekompatybilność propozycji przyjmowania
wieloletnich programów współpracy, przy jednoczesnym braku
możliwości zlecania zdań o wieloletniej perspektywie. Wskazał
także, iż w projekcie nowelizacji warto byłoby wprowadzić zmianę,
która ułatwiłaby finansowanie w ramach zadań zlecanych organizacjom
kosztów pośrednich. Zdaniem posła Tomaszewskiego wprowadzenie do
ustawy przepisu, który jasno mówiłby o takiej możliwości, miałoby
ułatwiłoby urzędnikom akceptację kosztów pośrednich
organizacji.

Jednym z ostatnich mówców ze strony parlamentarnej była poseł
Izabela Jaruga-Nowacka (była minister pracy i polityki
społecznej).Zwróciła uwagę na potrzebę określenia szerszego
kontekstu prac nad nowelizacją, postulując przygotowanie informacji
nt. stanu społeczeństwa obywatelskiego i takie procesowanie nad
propozycją zmian w UDPP, które uwzględni ten kontekst i przyczyni
się do rzeczywistej poprawy sytuacji organizacji pozarządowych.
Pani poseł wskazała również na jedną szczegółową kwestię, związaną
z procedurą powoływania komisji konkursowych na okoliczność
zlecania zadań publicznych organizacjom. Zaproponowała, żeby składy
komisji były tak konstruowane, aby zapewnić równość płci.

Przedstawiciele trzeciego sektora sygnalizowali głównie brak w
projekcie szczegółowych rozwiązań dotyczących między innymi trybu
zlecania zadań podmiotom działającym za granicom (np. organizacjom
humanitarnym), które dziś muszą w związku z tym stosować uciążliwe
procedury przetargowe. Podniesiono również kwestię propozycji
zmian, które na etapie prac rządowych wypadły z projektu – np.
propozycje reformy Rady Działalności Pożytku Publicznego, czy
alternatywne rozwiązania w zakresie określenia zasad prowadzenia
statutowej działalności odpłatnej (np. uzależnienie definicji tej
działalności nie od kryterium wynagrodzenia, ale od przychodu).

Posiedzenie zakończyła informacja o podjętej przez komisję uchwale o przeprowadzeniu wysłuchania publicznego w sprawie projektu zmian w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.