Podczas ceremonii w Brukseli, 22 maja 2014, po raz pierwszy przyznano nagrody Natura 2000. Nagrody wręczyli komisarz ds. środowiska Janez Potočnik oraz członkowie jury. Natura 2000 to sieć ponad 27 tys. obszarów chronionych, obejmująca 18 proc. terytorium lądowego UE i 4 proc. jej obszarów morskich, stworzona w celu ochrony i poprawy stanu dziedzictwa naturalnego Europy. Nagrody są wyrazem uznania dla doskonałego zarządzania obszarami Natura 2000 i podkreślają wartość sieci dla lokalnych społeczności i gospodarek.
Komisarz Potočnik powiedział: „Dzięki niestrudzonym wysiłkom osób pracujących na rzecz sieci Natura 2000 oraz na jej terenach, ta ogromna sieć obszarów chronionych stała się doskonałym przykładem europejskiej współpracy. Nagrody są sposobem na zwrócenie uwagi na ważną pracę dokonywaną w całej Unii przez zarządców obszarów, organy publiczne, organizacje ochrony przyrody, ochotników, rolników, leśników, myśliwych i rybaków, naukowców, nauczycieli i wiele innych osób. To ich dzień. Zasłużyli na ten sukces”.
Nagrody są przyznawane w pięciu kategoriach odzwierciedlających różnorodność działań prowadzonych w ramach sieci: ochrona przyrody, korzyści społeczno-gospodarcze, komunikacja, godzenie interesów/perspektyw oraz tworzenie sieci kontaktów i współpraca transgraniczna.
Nagroda w dziedzinie ochrony przyrody została przyznana projektowi ochrony orła cesarskiego w Sakar (Bułgaria). Dzięki pracom zespołu oraz współpracy między ekologami a prywatnymi przedsiębiorstwami lokalna populacja tego gatunku nie jest już zagrożona wyginięciem. Dzięki współpracy z przedsiębiorstwami energetycznymi, której celem było zapewnienie izolacji niebezpiecznych przewodów elektroenergetycznych i przeniesienie linii napowietrznych pod ziemię, udało się wyeliminować ryzyko porażenia prądem, jakie do tej pory groziło tym ptakom.
Rumuński projekt na obszarze Sighișoara-Târnava Mare otrzymał nagrodę w dziedzinie korzyści społeczno-gospodarczych. Stanowi on doskonały przykład tego, jak Natura 2000 może zapewnić wzrost gospodarczy i być trwałym źródłem utrzymania na obszarach wiejskich. Projekt umożliwia rolnikom uprawę gruntów o wysokiej wartości przyrodniczej przy jednoczesnym zachowaniu niepowtarzalnego krajobrazu i bogatej różnorodności biologicznej. Dzięki niemu 2,3 tys. rodzin w regionie uzyskuje roczne przychody w wysokości ponad 2,5 mln euro. Podobne pomysły realizowane są obecnie w innych regionach Rumunii.
Nagrodę w dziedzinie komunikacji otrzymał obszar Raná-Hrádek w Czechach za promowanie ochrony siedlisk suchych łąk w regionie miasta Louny. Majowe „święto stepów” przyciąga co roku ok. tysiąca osób, a za sprawą dorocznego konkursu artystycznego dzieci dowiadują się o ochronie przyrody. Dzięki projektowi obywatele UE poznają wartość dziedzictwa przyrodniczego.
Nagrodę w dziedzinie godzenia interesów/perspektyw otrzymał belgijski projekt na obszarze Vijvergebied van Midden Limburg. Właściciele gruntów, organizacje ochrony przyrody i organy, niegdyś skłócone, teraz wspólnie zarządzają terenami podmokłymi dzięki innowacyjnemu podejściu łączącemu kwestie gospodarki, ekologii i edukacji.
Nagrodę w dziedzinie tworzenia sieci kontaktów i współpracy transgranicznej otrzymała hiszpańska sieć współpracy technicznej, która opracowała normy jakości w zakresie zarządzania oraz stworzyła stronę internetową, na której można śledzić stan sieci Natura 2000 w Hiszpanii. Wyniki prac tej sieci zastosowano z powodzeniem na obszarze Rebollar de Navalpotro w prowincji Guadalajara. Świadczy to o tym, że Natura 2000 to nie tylko sieć gatunków, ale także sieć międzyludzka.
O nagrodę mógł się ubiegać każdy, kto ma bezpośredni związek z siecią Natura 2000 – przedsiębiorstwa, organy, organizacje pozarządowe, ochotnicy, właściciele gruntów, instytucje edukacyjne oraz osoby prywatne. Otrzymano 163 wnioski z całej Europy. Listę 22 najlepszych wniosków przedstawiono jury, w którym zasiedli wybitni specjaliści. Dokonali oni wyboru zwycięzców w każdej kategorii.
Biorąc pod uwagę stopień zainteresowania nagrodą, jakość przedstawionych wniosków oraz znaczenie promowania działań w dziedzinie ochrony przyrody w Europie, Komisja Europejska ma zamiar przyznawać nagrody co roku.
Dalsze informacje na temat zwycięskich projektów oraz roli, jakie obszary Natura 2000 odgrywają w ochronie różnorodności biologicznej Europy można znaleźć na stronie internetowej nagrody Natura 2000: ec.europa.eu/environment/nature/natura2000/awards