Publicystyka - ngo.pl

W dniu 6 maja 2004 r w Ministerstwie Gospodarki, Pracy i Polityki
Społecznej odbyło się piąte posiedzenie Rady Działalności Pożytku Publicznego z udziałem
wicepremiera Jerzego Hausnera. Posiedzenie prowadziła Teresa Hernik, współprzewodnicząca RDPP
(strona pozarządowa, Związek Harcerstwa Polskiego).




Jako pierwszy głos zabrał Minister Jerzy Hausner. W swojej wypowiedzi podkreślił, że problematyka
organizacji trzeciego sektora będzie silnie eksponowana w programie działania nowego rządu Premiera
Belki. Następnie premier odwołał się do listu, w którym członkowie Rady poinformowali go o swoim
niezadowoleniu między innymi z przebiegu prac w kwestiach podatkowych, z trybu konsultacji aktów
prawnych i prac nad ustawą o pomocy społecznej. Zapewnił, że dokument ten stanowi dla niego wyraz
zaniepokojenia oraz potwierdzenie prawa trzeciego sektora do stawiania rządowi pytań. Wyraził
jednocześnie nadzieję, że efektem spotkania będzie ustalenie stanowiska rządu i dalszego trybu
procedowania nad rozwiązaniem kwestii różnicujących stronę pozarządową i rządową.




Kolejny mówca - Elżbieta Mucha, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów zwróciła uwagę, że
wspomniany dokument, skierowany na ręce Premiera nie jest stanowiskiem Rady, a jedynie wyrazem
niezadowolenia kilku jej członków. Jednocześnie zaznaczyła, iż na spotkaniu w dniu 7 kwietnia 2004
Ministerstwo Finansów przedstawiło swoje stanowisko w kwestiach podatkowych, związanych z
działalnością organizacji pozarządowych oraz wyjaśniła, dlaczego nie może podjąć w tych sprawach
jednoznacznych decyzji. Tym samym, w jej opinii stwierdzenie, zawarte w liście, o wycofaniu się
przedstawicieli resortu finansów z ustaleń doraźnego zespołu problemowego ds. podatkowych, nie jest
prawdziwe.




Następnie Minister Mucha poinformowała, że zapadły już wstępne ustalenia umożliwiające
ujednolicenie rozwiązań wobec organizacji posiadających status opp oraz organizacji działających w
sferze pożytku publicznego w kwestii darowizn, odliczanych przez osoby fizyczne. Według nowej
propozycji Ministra Finansów osoba fizyczna, przekazująca darowiznę będzie mogła odliczyć 19 % tej
kwoty, nie więcej jednak niż kwota limitowana. Potwierdziła ustalenia z poprzedniego spotkania, iż
sytuacja organizacji pozarządowych w kwestii podatku dochodowego od osób prawnych nie będzie
pogarszana nowymi przepisami. Resort finansów wstępnie przewiduje także rozszerzenie okresu
przewidzianego na przekazywanie 1 % podatku dochodowego z czterech miesięcy do całego roku
podatkowego, odliczenia tej kwoty odbywałyby się według dotychczasowych zasad, czyli po zakończeniu
roku podatkowego.




Elżbieta Mucha wyraziła również opinię, iż nie ma potrzeby wydawania rozporządzenia w sprawie
zaniechania postępowania egzekucyjnego wobec tych podatników, którzy nie dokonali zaokrąglenia
kwoty przekazywanej w ramach 1 %. Tak jak wyjaśniała na poprzednim posiedzeniu, nie ma możliwości
prawnej ukarania osób, posiadających zaległości finansowe w wysokości do 99 gr., ponieważ urzędy
skarbowe umarzają zobowiązania nie przekraczające pięciokrotności kosztów upomnienia.




Odwołując się do zarzutu niekonsultowania z Radą ustawy o podatku od towarów i usług,
przedstawicielka resortu finansów wyjaśniła, że regulacje te musiały wejść w życie 1 maja 2004,
więc duże tempo prac nad kilkudziesięcioma rozporządzeniami wykonawczymi uniemożliwiło
przeprowadzenie szczegółowych uzgodnień.


Zapewniła jednocześnie, że możliwe jest przeanalizowanie tych rozporządzeń i jeśli zajdzie taka
konieczność, ich nowelizacja. Podkreśliła jednak, że przepisy ustawy o VAT muszą być zgodne z
przepisami Unii Europejskiej, dlatego też wszelkiego rodzaju postulaty dotyczące interpretacji
tejże ustawy jak i dotyczące jej nowelizacji muszą być konsultowane z Urzędem Komitetu Integracji
Europejskiej.


W kwestii opodatkowania podatkiem od towarów i usług darowizn żywności i darów rzeczowych Minister
Mucha wyjaśniła, że 27 kwietnia 2004 zostało podpisane rozporządzenie Ministra Finansów, które
zwalnia te świadczenia z podatku VAT. Dodała także, iż prawo jednostek terenowych do rozliczenia z
VAT musi zostać zaopiniowane przez UKIE. Elżbieta Mucha w imieniu Ministra Finansów zaprosiła
członków Rady i przedstawicieli organizacji pozarządowych na spotkanie w dniu 7 maja 2004, w celu
omówienia niewyjaśnionych do końca kwestii.




Następnie głos zabrała Ewa Kulik-Bielińska (strona pozarządowa, Fundacja im. S. Batorego)
zaznaczając, że celem listu, kierowanego do Premiera Hausnera, było wskazanie na sposób
procedowania Rady i fakt, że po dwóch miesiącach prac nad rozwiązaniami podatkowymi, ustalenia są w
punkcie wyjścia. Zapytała także, jakie konkretnie zmiany w przepisach o podatku dochodowym od osób
prawnych przewiduje resort finansów, wyrażając obawę, czy wprowadzenie ich, rzeczywiście nie
zaszkodzi interesom trzeciego sektora. Za dobre rozwiązanie, pod warunkiem ustalenia kwoty
limitowanej, uznała możliwość odliczania 19 % sumy przekazanej w formie darowizny. W kwestii
groszowej różnicy w kwocie 1% darowizny Ewa Kulik-Bielińska argumentowała, że nawet tak małe
zadłużenie osoby fizycznej, która prowadzi działalność gospodarczą, uniemożliwia jej uczestnictwo w
przetargach. Co więcej, wzywanie podatników do Urzędów Skarbowych w celu poprawienia zeznania,
będzie zniechęcać ich do przekazywania tych darowizn w przyszłości.




Kolejny mówca Krystyna Mrugalska (strona pozarządowa, Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem
Umysłowym) zwróciła uwagę na brak definicji działalności gospodarczej non-profit w polskim prawie.
W jej opinii taka sytuacja rodzi problem, ponieważ nie jest jasne, w jaki sposób można tę
działalność zarejestrować. To z kolei uniemożliwia traktowanie organizacji pozarządowych
prowadzących działalność gospodarczą non-profit na równi z organizacjami pozarządowymi działającymi
w ramach pożytku publicznego i podmiotami gospodarczymi.




Jakub Wygnański (strona pozarządowa, Stowarzyszenie na Rzecz Forum Inicjatyw Pozarządowych) wskazał
na problem zazębiania się działalności gospodarczej i statutowej organizacji. W jego opinii
należałoby stworzyć takie rozwiązania, które umożliwiłyby uniknięcie komplikacji dla organizacji w
tej kwestii.


Nawiązując do propozycji odpisu 19 % sumy darowizny i ustalenia pewnej kwoty limitowanej, zwrócił
uwagę, że takie rozstrzygnięcie może negatywnie wpłynąć na interesy najbogatszych darczyńców.
Zgodził się również z poglądem Ewy Kulik-Bielińskiej w kwestii podatku CIT, wyrażając obawę o to,
czy zmiany w przepisach nie zawężą przywilejów wyłącznie do organizacji pożytku publicznego.




Podsumowując ten punkt posiedzenia Wicepremier Jerzy Hausner zauważył, że precyzyjne uzgodnienie
wszystkich zagadnień związanych z podatkami będzie możliwe na najbliższym spotkaniu z Ministrem
Finansów.




Następnie głos zabrał Cezary Miżejewski, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Polityki Społecznej.
Odnosząc się do zarzutów niekonsultowania aktów prawnych z Radą, podkreślił duże tempo prac nad
przepisami prawa przed wejściem Polski do Unii Europejskiej. Zaproponował jednocześnie wypracowanie
stałego mechanizmu, opartego na harmonogramie prac Rady Ministrów, na podstawie którego określono
by, jakie z przygotowywanych aktów prawnych są istotne dla organizacji pozarządowych i wymagają
konsultacji z przedstawicielami trzeciego sektora. Omawiając temat ustawy o pomocy społecznej
Minister Miżejewski zadeklarował rozpoczęcie prac nad przygotowaniem Białej Księgi współpracy
organizacji pozarządowych z sektorem publicznym pomocy społecznej. Zapowiedział także stworzenie
opinii na temat relacji legislacyjnych pomiędzy ustawą o działalności pożytku publicznego i o
wolontariacie a innymi równorzędnymi ustawami, w szczególności ustawą o pomocy społecznej.




Ze zdaniem przedmówcy zgodził się Premier Hausner mówiąc, że system prawny powinien być spójny.
Podkreślił, jak istotne są konsultacje przepisów prawa z trzecim sektorem, a co za tym idzie
również reprezentantów organizacji pozarządowych w Radzie. Zaapelował więc o wypracowanie
mechanizmu konsultacji, który wykształciłby postawę partnerskiej współpracy z sektorem pozarządowym
i RDPP we wszystkich resortach. Premier wyraził ubolewanie nad przebiegiem prac nad ustawą o pomocy
społecznej oraz sposobem postępowania odpowiedzialnych za nie przedstawicieli ministerstwa. W jego
opinii dobrym pomysłem jest stworzenie zestawu postulatów przez grupę roboczą zajmującą się
problematyką wspomnianej ustawy, które potem można by przenieść do działań legislacyjnych. W
odpowiedzi na zarzut pominięcia organizacji pozarządowych przy wyborze przedstawicieli trzeciego
sektora do Komitetów Sterujących, Minister Gospodarki i Pracy zapewnił, że zobowiąże Marka
Szczepańskiego, Podsekretarza Stanu odpowiedzialnego za fundusze europejskie, do wypracowania z
Radą mechanizmów uzgodnień w tej kwestii.




Jakub Wygnański zwrócił się z prośbą do Premiera o włączenie do prac nad założeniami do Narodowego
Planu Rozwoju przedstawicieli organizacji pozarządowych.




Premier Hausner zaproponował przedstawicielom Rady wpisanie się w metodologię przygotowania tego
dokumentu. Zaznaczył jednak, że uczestnictwo w pracach zespołu rządowego nie jest możliwe. W jego
opinii Narodowy Plan Rozwoju powinien być zderzeniem różnych perspektyw, dlatego też ważne jest,
aby był on szeroko konsultowany.




W następnej części posiedzenia Jakub Wygnański przedstawił założenia do strategii wspierania
organizacji trzeciego sektora przez rząd.




Podkreślił, że jego propozycja nie jest alternatywna w stosunku do dokumentu ministerstwa. W jego
opinii strategia powinna być połączeniem poglądów różnych stron w kwestii wspólnego
przedsięwzięcia. Powinna także harmonizować z innymi dużymi projektami, jak Narodowy Plan Rozwoju,
co będzie stanowiło pewną gwarancję stabilności politycznej w przyszłości. Jakub Wygnański
zauważył, że istotną rolę w kontekście tworzenia i wdrażania strategii mogą odegrać takie
instytucje jak Parlament, Urząd Prezydenta, Rzecznik Praw Obywatelskich, czy wreszcie samorząd,
współpraca z którymi mogłaby zapewnić stabilizację i trwałość tego przedsięwzięcia. Jego zdaniem
konstruowanie strategii należy zacząć od analizy, między innymi legislacyjnych uregulowań
dotyczących relacji organizacji pozarządowych z rządem i kwestii finansowania trzeciego sektora.
Zaproponował sformułowanie podstawowych założeń strategii w terminie zsynchronizowanym z pracami
nad Narodowym Planem Rozwoju. Kolejnym krokiem miałyby być konsultacje uzyskanych wyników z
szerokim środowiskiem organizacji pozarządowych i instytucji rządowych.




Urszula Burkot (strona pozarządowa, Polski Klub Ekologiczny) poinformowała, że pewien program
wsparcia dla organizacji pozarządowych został skonstruowany przez Narodowy Fundusz Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej, jednakże bierze on po uwagę tylko te podmioty, które posiadają
status pożytku publicznego. Zaapelowała więc, aby w strategii uwzględnić wszystkie organizacje,
działające w sferze pożytku publicznego. Urszula Burkot zauważyła także, że nie są znane rezultaty
wprowadzenia programu współpracy jednostek samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi,
który powstał przy współudziale Rady. Podkreśliła, że problem ten powinien być również uwzględniony
przy konstruowaniu omawianej strategii.




Z kolei Wojciech Marchlewski (strona samorządowa, Związek Gmin Wiejskich RP) zaznaczył rolę dobrych
praktyk i doświadczenia współpracy samorządów z trzecim sektorem, w tworzeniu strategii.




Kończąc swój udział w posiedzeniu, Premier Hausner powiedział, że niewykluczone są pewne zmiany w
ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Zadeklarował także inicjatywy rządu w
tym obszarze oraz chęć współpracy z członkami Rady.




W kolejnym punkcie posiedzenia ustalono terminarz spotkań RDPP do końca 2004 roku. Najbliższa sesja
wyjazdowa została wstępnie zaplanowana na 7-8 czerwca lub 15-16 czerwca, kolejne posiedzenie
przewidziano na 14 września, a ostatnie w tym roku, na 16 listopada.




Następnie Rada bezwzględną większością głosów przyjęła uchwałę w sprawie powołania doraźnego
zespołu problemowego ds. funduszy unijnych, w skład którego weszli: Jakub Wygnański, Tomasz
Sadowski, Krzysztof Balon, Urszula Burkot. W pracach zespołu przewidziano także udział ekspertów.
Minister Miżejewski zapowiedział uczestnictwo Ministra Marka Szczepańskiego, nadzorującego trzy
programy, związane z funduszami unijnymi oraz pracowników odpowiednich departamentów.




Na czerwcowe spotkanie zaproponowano następujące tematy prac: uchwalenie regulaminu Rady, przyjęcie
trybu prac zespołów problemowych, budżet RDPP i sposób jego rozdysponowania oraz rozwinięcie
kwestii strategii wspierania trzeciego sektora przez rząd.




W programie wrześniowego posiedzenia wstępnie umieszczono: zagadnienie relacji pomiędzy reformą
finansów publicznych a kwestią podatkową organizacji pozarządowych, kampania edukacyjna
społeczeństwa o roli trzeciego sektora, a także organizacja konferencji dla organizacji
pozarządowych, które nie weszły w skład Rady.




Tomasz Sadowski (strona pozarządowa, Fundacja Pomocy Wzajemnej "Barka"), nawiązując do
wywołanego tematu spotkania z osobami, które kandydowały do Rady Działalności Pożytku Publicznego
wyraził opinię, że nie należy odwlekać terminu jego realizacji i tym samym zasygnalizować
przedstawicielom trzeciego sektora chęć współpracy.




Ewa Kulik-Bielińska zauważyła, że konferencja ta powinna być poprzedzona pewną dyskusją, także z
ekspertami, nad problemami z wdrażaniem ustawy, które się dotychczas pojawiły i rozważeniem
sposobów ich rozwiązania. Jej zdaniem ważne jest także uprzednie przygotowanie wstępnych założeń
strategii wspierania trzeciego sektora.




Ze zdaniem przedmówczyni zgodził się Jakub Wyganański. Dodał także, że elementem samej konferencji
powinny być wspólne konsultacje na temat założeń wspomnianej strategii. Zaproponował także
stworzenie pewnego wewnętrznego raportu Rady na temat funkcjonowania ustawy o działalności pożytku
publicznego, szczególnie w kontekście współpracy organizacji pozarządowych z samorządami.




W kolejnym punkcie posiedzenia Krzysztof Więckiewicz, Dyrektor Departamentu Pożytku Publicznego
przedstawił kwestie związane ze sposobami pracy oraz komunikacji wewnętrznej RDPP. Zobowiązał się
do bardziej przejrzystego i zdecydowanego informowania wszystkich członków Rady o szkoleniach i
konferencjach organizowanych przy współudziale Departamentu i innych resortów, aby umożliwić
zainteresowanym spotkania z przedstawicielami administracji publicznej. Dyrektor Więckiewicz,
wspomniał o wysłaniu do wojewodów pisma z prośbą o informacje zwrotne na temat realizacji ustawy.
Zapowiedział, że efekty tego przedsięwzięcia zostaną przedstawione wszystkim członkom Rady.




Następnie członkowie Rady Działalności Pożytku Publicznego jednogłośnie przyjęli protokół z
posiedzenia w dniu 7 kwietnia 2004 r.