Publicystyka - ngo.pl

Wolne Oprogramowanie (ang. free software) - ruch programistów i użytkowników komputerów zaangażowanych w działania na rzecz wolnego dostępu do oprogramowania przez ogół użytkowników. (źródło Wikipedia). Termin „wolne” należy utożsamiać z wolnością a nie małą prędkością działania.

Pomimo możliwości nabywania komercyjnego oprogramowania na preferencyjnych warunkach przez organizacje z III sektora, koszty mogą być wciąż nie do zaakceptowania. Organizacje wykorzystujące komputery klasy PC mają możliwość korzystania z alternatywnych form oprogramowania. Wciąż największym problemem stanowi siła przyzwyczajenia do pewnych, kiedyś narzuconych wzorców, edukacja, która faworyzowała jedno rozwiązanie oraz występujące mody.

Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie możliwości związanych z wykorzystaniem rozwiązań darmowych – pokazanie zarówno zalet, jak i wad. W tej części uwaga zostanie poświęcona systemowi operacyjnemu w kolejnych artykułach przedstawione zostaną programy, które mogą się przydać przy pracy „biurowej” w organizacji.

Stanowi podstawę działania każdego zestawu komputerowego, każda maszyna bez niego nie była by zdolna do wykonywania praktycznie żadnych zadań. W obszarze systemów operacyjnych prym wiodą produkty jednego producenta, praktycznie każdy użytkownik komputera klasy PC zna możliwości i podstawową obsługę systemu Windows.

Jeżeli chodzi o możliwości stosowania darmowych systemów operacyjnych użytkownik ma możliwość skorzystania z bogatej oferty darmowego oprogramowania. Pierwszym problemem na jaki potencjalny użytkownik natrafi jest jego tak ogromna liczba, że ciężko się zdecydować na konkretne rozwiązanie. Większość systemów udostępnianych darmowo są to systemy oparte na jądrze linuxa. Biorąc pod uwagę wybór systemu należy przede wszystkim zwrócić uwagę na rodzaj pracy jaką komputer będzie wykonywał oraz specyfikację techniczną maszyny.

Wciąż mała popularność

Mimo faktu, że użytkowanie linuxa nie jest już tak skomplikowane jak kiedyś w dalszym ciągu użytkowników jest bardzo mało. Problem małej popularności jest złożony i wynika z wielu czynników. Głównym problemem jaki ja zauważam jest edukacja i poznanie komputera tylko od strony systemu Windows. (najczęściej w szkole edukacje informatyczną rozpoczyna się od podstaw funkcjonowania systemu Windows). Drugi problem stanowi siła przyzwyczajenia do sprawdzonych rozwiązań i niechęć zmian. Pomijam tu kwestie związane z piractwem komputerowym, które na pewno też mają ogromne znaczenie.

Mimo faktu, że duża część dystrybucji Linuksa stara się naśladować system Windows żaden z nich „darmową” wersją Windowsa nie jest. Mimo faktu, że niezależnie od systemu komputer wykonuje podobne zadania, realizuje je w odmienny sposób i pełna substytucja nie jest możliwa – nie zainstalujemy oprogramowania napisanego na Windowsa na Linuksie i vice versa. Dla użytkowników, którzy są przyzwyczajeni do swojego ulubionego oprogramowania nie będą tym faktem zachwyceni choć ten problem da rady poniekąd rozwiązać, ale o tym później.

Systemy operacyjne oparte na jądrze Linuxa występują w różnych odmianach, które nazywane są dystrybucjami. Ich liczba jest ogromna i bardzo trudna do podania bo wciąż powstają nowe „klony i mutacje”. Każda dystrybucja jest specyficzna i „stawia” na coś innego – to użytkownik decyduje czy za priorytet przyjmuję np. stabilność czy nowoczesność.  Na szczególną uwagę zasługuję fakt, że wśród dystrybucji możemy odnaleźć specjalne wydania np. dostosowane do zadań edukacyjnych np. szkoły, lub dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych.

• Linux jest oprogramowaniem najczęściej darmowym (choć nie jest to reguła) wspieranym i rozwijanym przez społeczności nie ukierunkowane na zysk przez co pozwala nam zaoszczędzić pieniądze – użytkując system nie musimy się martwić czy licencja wygaśnie, instalujemy go na tylu stanowiskach na ilu potrzebujemy, bez ograniczeń,

• bezpieczeństwo – Linux uchodzi za system bezpieczny i jest to niezaprzeczalny fakt – użytkując nie musimy się martwić o wirusy i inne zagrożenia gdyż jest to rzadkość – zaoszczędzamy pieniądze, które musielibyśmy wydać na zabezpieczenia,

• liczba darmowych pakietów, które możemy pobierać i instalować bezpośrednio z repozytoriów, Repozytoria są czymś w rodzaju banku oprogramowania z którego instalujemy oprogramowanie, instalacja ogranicza się do wprowadzenia komendy instalacji interesującego nas programu po czym system sam pobierze program i zainstaluje go na komputerze

• sposób instalacji i łatwość instalacji – niektóre dystrybucje np. Ubuntu pozwalają instalować system bezpośrednio z systemu Windows, ściągnięte obrazy płyt wystarczy nagrać na CD/DVD  włożyć do napędu i postępować zgodnie z instrukcjami wyświetlanymi na ekranie komputera,

• dostępność wersji Live, które pozwalają użytkować system bez konieczności jego instalacji bezpośrednio z pamięci USB – szczególnie ciekawe rozwiązanie gdy potrzebujemy uruchomić jakiś dokument po usterce systemu, zajrzeć do Internetu wysłać e-mail, odzyskać pliki itp. a nie potrzebujemy instalować oprogramowania na stałe,

• przejrzystość oznaczania dysków i napędów oraz brak konieczności defragmentowania plików – jest to zarówna zaleta jak i wada (patrz wady), W systemie Windows przyzwyczajeni jesteśmy do oznaczenia dysków literkami C, D, E itd. W systemie Linux oznaczenia dysków wyglądają mniej więcej tak: sda1, sda2, sda5. Na podstawie oznaczeń Linuxa bez dodatkowego oprogramowania do zarządzania dyskiem możemy określić na którym dysku są dane i na której partycji (kolejno literki to numery dysków, cyfry określają partycje),

• łatwość i dostępność aktualizacji – w systemie Ubuntu dokonujemy tego wprowadzając krótkie polecenie, cały proces przebiega automatycznie

• zainstalowany system jest praktycznie gotowy do użytkowania – rzadko kiedy istnieje potrzeba instalacji dodatkowych sterowników,

• wsparcie społeczności, które poprzez fora internetowe wspierają użytkowników

• do dyspozycji mamy nawet cztery pulpity co daje nam większą swobodę pracy,

• ładny nowoczesny wygląd oraz różne powłoki graficzne np. Gnome, KDE,

• stabilność działania – Linuxa ciężko doprowadzić do utraty stabilności nawet przy dużej liczbie uruchomionych procesów,

• konfigurowalność – poprzez liczbę pakietów, możemy zainstalować to co potrzebujemy, pracować na środowisku które nam najbardziej odpowiada, dopasować system do własnych preferencji,

• zastosowanie zarówno desktop jak i serwer,

• wsparcie przeróżnych architektur sprzętowych,

• użytkownicy komputerów nastawieni na nowoczesne gry nie będą zachwyceni gdyż stanowcza ich większość nie jest dostępna na systemy Linux,

• niektóre zastosowania profesjonalne nie jest możliwe do realizacji albo możliwe na „niższym” poziomie np. grafika rastrowa czy wektorowa – choć postęp w tej dziedzinie jest zauważalny i coraz więcej darmowe oprogramowanie oferuje,

• mimo, że coraz więcej możemy ustawić poprzez graficzne nakładki, niekiedy zachodzi konieczność posługiwania się wierszem poleceń gdzie musimy znać podstawowe polecenia (dla użytkowników, którzy korzystali z DOSa nie będzie to stanowiło bardzo dużego problemu), w erze okienkowych aplikacji posługiwanie się wierszem poleceń może wydawać się archaicznym rozwiązaniem – jednak często wprowadzając komendę szybciej uzyskamy rezultat niż szukając właściwej opcji w „gąszczu” okienkowej aplikacji,

• system plików w Linuxie jest inny od FAT oraz NTFS i mimo tego, że system bez żadnych kłopotów obsługuje tak sformatowane partycje, instalując go na komputerze musimy zapewnić odpowiedni standard (partycje Linuxa bez odpowiedniego oprogramowania nie są widzialne przez system Windows).

• mała popularność zwłaszcza wśród użytkowników bez wiedzy informatycznej wykorzystujących komputery do codziennej pracy

Na niektóre z powyższych wad wynaleziono rozwiązania kompromisowe. Bezpłatnie możemy pobrać program Wine, który potrafi emulować część oprogramowania z Windows. W ten sposób jesteśmy w stanie uruchomić np. Adobe Photoshop choć należy zaznaczyć, że nie zawsze wszystkie funkcjonalności będą dostępne. Innym sposobem jest wirtualizacja maszyny. Najskuteczniejsza metodą może się okazać instalacja dwóch systemów na jednym komputerze np. do gier Windows, do pracy Linux.

Spośród dystrybucji, polecam zapoznanie się Ubuntu – dystrybucję opartą na Debianie, uważaną za dobrą zwłaszcza dla nowych użytkowników. Dzięki wielu udogodnieniom sprawdzi się przy korzystaniu z Internetu (obsługa poczty i WWW), pracy biurowej oraz obsługi multimediów. Dodatkowym atutem jest występowanie polskiego remiksu np. Malinowej Mandarynki, która została uzupełniona o wsparcie języka polskiego oraz dodatkowe oprogramowanie. Inną ciekawą alternatywą może być system Fedora wspierana i promowana przez firmę Red Hat. Fedora uważana jest za system bardzo innowacyjny w którym najczęściej pojawiają się nowe rozwiązania, ponadto Fedora jest wspierana nie tylko przez miłośników ale głównie przez profesjonalistów. Dla osób, które są mocno związane z systemem Windows, Open SUSE może okazać się odpowiedni gdyż wizualnie bardzo mocno go przypomina.

Poniżej linki: