Publicystyka - ngo.pl

Wniosek ten został powtórzony przez Radę Europejską w Barcelonie
w 2002 r., która w swojej rezolucji wezwała państwa członkowskie do
pogłębienia współpracy celem budowania pomostów między kształceniem
formalnym, nieformalnym i incydentalnym. Te wszystkie kroki mają
sprawić, że w 2010 r. europejskie systemy edukacji i szkoleń staną
się wyznacznikiem jakości na skalę światową.

W sprawozdaniu Rady i Komisji z 2004 r. w sprawie wdrożenia
programu Edukacja i Kształcenie 2010 wezwano do stworzenia
europejskich ram kwalifikacji. Na konferencji ministrów
odpowiedzialnych za szkolnictwo wyższe, wiosną 2005 r., przyjęto
europejskie ramy kwalifikacji w zakresie szkolnictwa wyższego.

W ramach przeglądu strategii lizbońskiej podkreślano w
wytycznych w sprawie zatrudnienia na lata 2005-2008 konieczność
zagwarantowania dostępu do elastycznego nauczania, a także
zwiększenia możliwości w zakresie mobilności studentów i osób
odbywających szkolenia poprzez poprawę przejrzystości kwalifikacji
i uznanie nieformalnego kształcenia w całej Europie.

Na posiedzeniu w 2005 r. Rada Europejska wezwała do przyjęcia
europejskich ram kwalifikacji. Decyzja ta została ratyfikowana
podczas posiedzenia Rady w marcu 2006 r.

Omawiany wniosek przygotowany został w wyniku metodycznego
procesu konsultacji, którym kierowała Komisja; podstawą dla niego
był również dokument roboczy zatytułowany: „W kierunku europejskich
ram kwalifikacji w obszarze uczenia się przez całe życie”, w
przygotowywaniu którego uczestniczyły 32 państwa biorące udział w
programie prac Edukacja i Kształcenie 2010, a także partnerzy
społeczni, organizacje sektorowe, instytucje edukacyjne oraz
organizacje pozarządowe.

Parlament Europejski przyjął pod koniec września 2006 r.
sprawozdanie w sprawie ustanowienia europejskich ram
kwalifikacji.

Streszczenie wniosku

Wniosek dotyczący zalecenia zawiera instrument, który pozwoli na
porównywanie poziomu kwalifikacji pomiędzy różnymi krajowymi
systemami kwalifikacji. Opiera się on na ośmiu poziomach
odniesienia określanych za pomocą wyników nauczania, włączając w to
szkolnictwo ogólne i kształcenie dorosłych, kształcenie i szkolenie
zawodowe oraz szkolnictwo wyższe. Wniosek zawiera tekst zalecenia,
szereg definicji oraz dwa załączniki; w jednym znajdują się
deskryptory definiujące poziomy europejskich ram kwalifikacji, a w
drugim zasady zapewniania jakości w kształceniu i szkoleniu.

Parlament Europejski i Rada zalecają państwom członkowskim co
następuje:

1. Stosowanie europejskich ram kwalifikacji jako narzędzia odniesienia w celu porównywania poziomów kwalifikacji.
2. Dostosowanie krajowych systemów kwalifikacji do europejskiego systemu kwalifikacji do 2009 r. oraz opracowanie krajowych ram kwalifikacji.
3. Zagwarantowanie, że do 2011 r. wszystkie nowe kwalifikacje i dokumenty Europass będą zawierały odniesienie do stosownego poziomu europejskich ram kwalifikacji.
4. Stosowanie podejścia opartego na wynikach nauczania przy definiowaniu i opisywaniu kwalifikacji.
5. Promowanie uznawania kształcenia nieformalnego i incydentalnego.
6. Wyznaczenie ośrodka krajowego do wspierania i koordynowania powiązań między krajowym systemem kwalifikacji a europejskimi ramami kwalifikacji w celu:

• stworzenia odniesień między poziomami obu systemów,
• krzewienia i stosowania zasad gwarantujących jakość poprzez ich skorelowanie,
• zapewnienia przejrzystości metodologii zastosowanej w celu ustalenia odpowiedników dla poszczególnych poziomów, a także
• ukierunkowania zainteresowanych podmiotów oraz zapewnienia ich uczestnictwa.

Parlament Europejski i Rada popierają zamierzenia Komisji w
zakresie:

• wspierania państw członkowskich i międzynarodowych organizacji sektorowych w stosowaniu poziomów i zasad ERK;
• ustanowienia grupy doradczej ds. europejskich ram kwalifikacji w celu monitorowania, koordynowania i zapewnienia jakości i spójności procesów korelowania systemów kwalifikacji z ERK;
• monitorowania podejmowanych działań i przedstawienia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie w przeciągu pięciu lat sprawozdania na temat zdobytych doświadczeń i wniosków na przyszłość.

W załączniku do dokumentu KE opisano osiem poziomów odniesienia
według wyników nauczania; opierają się one na tym, co dana osoba
wie, rozumie i jest w stanie wykonać. Elementy te przekładają się
na opisy poziomów pod względem wiedzy, umiejętności i
kompetencji.

Komitet z zadowoleniem przyjmuje przedłożony mu wniosek
dotyczący zalecenia, z zastrzeżeniem uwag zawartych w niniejszym
dokumencie. Komitet rozumie, że niezbędna przejrzystość w zakresie
kwalifikacji i kompetencji sprzyja mobilności wewnątrz Unii oraz
umożliwia dostęp do europejskiego rynku pracy na ujednoliconych i
powszechnych warunkach poprzez zezwolenie na korzystanie w jednym
państwie członkowskim z certyfikatów uzyskanych w innym państwie
członkowskim.

Komitet jest zdania, że dzięki europejskim ramom kwalifikacji
poczyniony zostaje istotny krok naprzód w obszarze uznawania i
przejrzystości kwalifikacji. Skoro europejskie ramy kwalifikacji
opierają się na wynikach nauczania, powinny one przyczynić się do
poprawy zgodności pomiędzy potrzebami rynku pracy a ofertą w
zakresie kształcenia i szkoleń, a także ułatwić uznanie kształcenia
nieformalnego i incydentalnego, pobudzając jednocześnie wymianę i
korzystanie z kwalifikacji między poszczególnymi państwami oraz
systemami kształcenia i szkoleń. Zdaniem EKES-u cechy te, obok
wpływu poziomów odniesienia na zatrudnienie, stanowią najważniejsze
walory inicjatywy.

Europejskie ramy kwalifikacji muszą uwzględniać takie aspekty,
jak: wymogi nauczania indywidualnego, uznanie zdobytej wiedzy,
kompetencje oraz ich integracja społeczna, szanse na znalezienie
pracy, jak również rozwój i wykorzystanie zasobów ludzkich. Jednym
z priorytetów, które powinny być wyznacznikami ERK, musi być
uznanie kształcenia formalnego i nieformalnego.

Komitet sądzi, że dzięki ERK europejskie systemy kształcenia i
szkoleń będą jaśniejsze i bardziej dostępne dla wszystkich
obywateli. Niezbędne jest, aby pracownicy w UE oraz ich potencjalni
pracodawcy dysponowali ramami odniesienia, co pozwoli im na
porównywanie kwalifikacji uzyskanych przez daną osobę w jednym lub
wielu państwach członkowskich z odnośnikami w tych państwach
członkowskich, w których osoba ta pragnie znaleźć zatrudnienie. W
tym kontekście pozytywnie oceniamy wpływ, jaki będzie mieć omawiany
wniosek na zmniejszanie przeszkód dla mobilności transgranicznej.
Europejskie ramy kwalifikacji powinny służyć tworzeniu powiązań
między poszczególnymi systemami kształcenia oraz ułatwiać mobilność
między kształceniem zawodowym i szkolnictwem ogólnym, włączając w
to szkolnictwo wyższe.

Jeśli chodzi o formę prawną nadaną ERK, Komitet popiera analizę
przeprowadzoną przez Komisję w ramach oceny wpływu wniosku
dotyczącego zalecenia i przyznaje, że kolejne zalecenia w zakresie
kształcenia, szkolenia i mobilności wspierane były w większym lub
mniejszym stopniu przez państwa członkowskie. Jednakże Komitet
sądzi, że zalecenie, które nie ma charakteru wiążącego, a tym samym
jest niezobowiązujące dla odbiorców z punktu widzenia prawa, może
stać się instrumentem o krótkofalowym zastosowaniu, nie
pozwalającym na realizację wyznaczonych celów w dalszej
perspektywie – zwłaszcza, jeśli odniesienie ma zostać ustanowione
przy pomocy hipotetycznych krajowych ram kwalifikacji opracowanych
w każdym z państw członkowskich.

Komitet jest zdania, że należy dać pierwszeństwo skutecznemu
potwierdzeniu i uznaniu różnych rodzajów kwalifikacji w zakresie
wyników kształcenia formalnego, nieformalnego i incydentalnego w
poszczególnych państwach i obszarach edukacji, dzięki większej
przejrzystości i większym gwarancjom jakości. W tym kontekście
Komitet podkreśla, że wysiłki na rzecz opracowania ośmiu poziomów
odniesienia dla europejskich ram kwalifikacji nie mogą zostać
podporządkowane jedynie woli państw członkowskich – innymi słowy,
zasadom wynikającym z formy zalecenia.

EKES uważa za niezbędne, aby Komisja wyjaśniła, jakie
konsekwencje dla procesu miałoby nieprzyjęcie przez jedno lub wiele
państw członkowskich krajowych ram kwalifikacji lub też
niezwiązanie ich z ERK. Komitet uważa, iż Komisja powinna
przeprowadzić analizę takiego scenariusza i wskazać możliwe
rozwiązania, tak aby nie stracić później zdolności reagowania na
nieprzewidziane sytuacje.

Komitet nie dąży do stworzenia jednolitego systemu kształcenia i
szkoleń w Unii Europejskiej ani też nie mówi państwom członkowskim,
jakie kwalifikacje powinny przekazywać ich ośrodki nauczania.
Pragnie jedynie uświadomić potrzebę skonsolidowania wysiłków na
rzecz przejrzystości, uznania i przenoszenia kwalifikacji pomiędzy
różnymi państwami członkowskimi. Wymaga to także opracowania
szczegółowych mechanizmów zapewniania jakości, m.in. organizmów
wydających świadectwa kwalifikacji na poziomie państw
członkowskich. Bez tych ram działania mobilność studentów i osób
uczących się nie ma większego sensu, a mobilność pracowników
napotyka na przeszkody.

Na szczeblu krajowym i regionalnym decyzje związane z krajowymi
ramami kwalifikacji muszą być podejmowane wspólnie z partnerami
społecznymi. Partnerzy społeczni, wraz z właściwymi władzami,
powinni określać i stosować zasady, przepisy i cele, aby nadać
kształt krajowym ramom kwalifikacji. Należy również pamiętać o roli
organizacji społeczeństwa obywatelskiego działających w tym
obszarze.

Komitet jest zdania, że terminy zalecane państwom członkowskim
są zbyt krótkie w obliczu sytuacji, w której znajdują się różne
państwa członkowskie odnośnie do ich krajowych ram
kwalifikacji.

Jeśli chodzi o deskryptory ustanowione w załączniku do wniosku
oraz kryteria odnoszące się do skorelowania poziomów, Komitet
uważa, że należy je wyrazić w prostszy sposób, aby stały się
bardziej zrozumiałe, jaśniejsze i konkretniejsze, używając mniej
akademickiego języka i stosując wyrażenia bliższe kształceniu
zawodowemu.

Komitet zgadza się, iż konieczne jest dalsze stosowanie
kryteriów jakości na wszystkich poziomach kształcenia i szkoleń w
państwach członkowskich.

Komitet zaleca państwom członkowskim, działającym w nich
ośrodkom kształcenia i szkolenia oraz partnerom społecznym pracę z
użyciem modelu Europejskiej Fundacji Zarządzania Jakością.

Komitet uważa, iż wniosek w sprawie ustanowienia europejskich
ram kwalifikacji jest potrzebny, ponieważ stosowna przejrzystość w
zakresie kwalifikacji i kompetencji sprzyja mobilności wewnątrz
Unii oraz umożliwia dostęp do europejskiego rynku pracy na
ujednoliconych i ogólnych warunkach poprzez zezwolenie na
korzystanie w jednym państwie członkowskim z dyplomów i świadectw
uzyskanych w innym państwie członkowskim. Jednakże dostrzega szereg
trudności zawartych w zaproponowanym modelu, które mogą spowolnić
jego wprowadzenie w życie i które przedstawiono w niniejszej
opinii.