Opinia EKES: Rola organizacji kobiecych w realizacji Porozumienia z Cotonou (wrzesień 2004)
W Porozumieniu z Cotonou, podpisanym w 2000 r. z krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku zapisano włączanie podmiotów niepaństwowych tzn. sektora prywatnego, grup gospodarczych i społecznych i społeczeństwa obywatelskiego w opracowywanie narodowych strategii na rzecz rozwoju. Porozumienie przewiduje także informowanie podmiotów niepaństwowych i zasięganie ich opinii na temat polityk i strategii na rzecz rozwoju (które powinny uwzględniać równouprawnienie mężczyzn i kobiet) oraz uzyskanie przez nie dostępu do środków przeznaczanych na wspieranie lokalnych procesów rozwojowych.
Opinia z własnej inicjatywy w sprawie: Rola organizacji kobiecych w realizacji Porozumienia z Cotonou (wrzesień 2004)
W Porozumieniu z Cotonou, podpisanym w 2000 r. z krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku zapisano włączanie podmiotów niepaństwowych tzn. sektora prywatnego, grup gospodarczych i społecznych i społeczeństwa obywatelskiego w opracowywanie narodowych strategii na rzecz rozwoju. Porozumienie przewiduje także informowanie podmiotów niepaństwowych i zasięganie ich opinii na temat polityk i strategii na rzecz rozwoju (które powinny uwzględniać równouprawnienie mężczyzn i kobiet) oraz uzyskanie przez nie dostępu do środków przeznaczanych na wspieranie lokalnych procesów rozwojowych.
EKES uważa, że istotne jest pogłębienie tematu partycypacji kobiet i ich wkładu w definiowanie i realizację działań z zakresu polityki rozwoju w krajach Afryki, Karaibów i Pacyfiku.
EKES przypomina, że w 2002 r. dochód na głowę mieszkańca w pięciu
szóstych populacji światowej wynosił poniżej 1.200 dolarów, natomiast pozostała jedna szósta
ludności na Ziemi, mieszkająca w najbogatszych krajach świata, dysponowała przeciętnym rocznym
dochodem ponad 26.000 dolarów.
EKES podkreśla także, że kraje rozwijające się są zmuszone do przeprowadzania działań
restrukturyzacyjnych w gospodarce (zalecanych bądź też żądanych przez instytucje międzynarodowe),
które są dla nich ciężkie do zaakceptowania i dotykają przede wszystkim uboższe warstwy
społeczeństwa.
EKES przypomina także, że w ciągu ostatnich lat zaostrzył się
rozdźwięk pomiędzy regularną gospodarką światową a lokalną szarą strefą. Osoby zatrudnione w szarej
strefie nie korzystają z żadnych praw pracowniczych, mimo że wnoszą rzeczywisty wkład we wzrost
gospodarczy swojego kraju. W grupie ludności dotkniętej tym zjawiskiem większość stanowią kobiety.
Kobiety żyjące w krajach rozwijających się nie tylko nie mają dostępu do dóbr i usług, ale stają
się też często ofiarami przypadków poważnego naruszenia praw człowieka oraz praw socjalnych i
ekonomicznych.
Uwzględniając wytyczne Unii Europejskiej w zakresie równouprawnienia
kobiet i mężczyzn, EKES uważa, że należy dokładniej zająć się specyficzną rolę kobiet i ich
współuczestnictwem w dialogu obywatelskim.
Z wypowiedzi na różnych forach i seminariach regionalnych wynika, że współuczestniczenie
organizacji pozarządowych i organizacji kobiet w opracowywaniu strategii narodowych było do tej
pory raczej ograniczone. Między oświadczeniami woli i deklaracjami zawartymi w Porozumieniu oraz
ich rzeczywistą realizacją istnieje wciąż duża przepaść.
W krajach rozwijających się a w szczególności w państwach AKP kobiety
są słabym ogniwem społeczeństwa. EKES zwraca uwagę na to, że nie posiadają one dostatecznego
dostępu do istniejących zasobów i nie mają nad nimi kontroli, która umożliwiałaby im poprawę
warunków życia i wniesienie wkładu w rozwój gospodarczy swojego kraju. Dostęp do zasobów i ich
kontrola okazuje się zatem niezbędną przesłanką do zwalczania biedy i wdrażania zrównoważonych
procesów rozwoju.
· Edukację i dokształcanie zawodowe - jeszcze dziś w skali światowej aż 24% dziewcząt w wieku szkoły podstawowej nie uczęszcza do żadnej szkoły (wśród chłopców ten odsetek wynosi 16%). W krajach rozwijających się 61% wszystkich mężczyzn na przynajmniej wykształcenie podstawowe, natomiast wśród kobiet jest to tylko 41%.
· Dostęp do zasobów - dostęp kobiet do środków finansowych, szczególnie możliwość łatwego dostępu do kredytów bankowych i mikrokredytów należy postrzegać jako kwestie priorytetowe. Analiza kredytów udzielanych drobnym rolnikom w pięciu krajach afrykańskich wykazała, że tylko 10% kredytów zostało wypłaconych kobietom.
· Działania w zakresie polityki zatrudnienia - w krajach AKP nie istnieje równość szans w dostępie do oficjalnego rynku pracy za godziwym wynagrodzeniem.
· Kobiety a zdrowie - prawo kobiet do zachowania zdrowia jest w wielu krajach rozwijających się pojęciem obcym. Nader mało uwagi poświęca się różnym kobiecym potrzebom, co pociąga za sobą negatywne skutki dla kobiet przez całe życie. Ta sytuacja jest jeszcze bardziej dramatyczna tam, gdzie socjokulturowe otoczenie ma tendencję do usprawiedliwiania fizycznych, psychicznych i seksualnych aktów przemocy wobec kobiet.
· Zwalczanie wszelkich rodzajów przemocy wobec kobiet - zwalczanie wszelkich aktów przemocy wobec kobiet pozostaje jednym z najtrudniejszych zadań.
Jeżeli Unia Europejska chce pozytywnie wpływać na warunki życia kobiet
i ludzi żyjących w biedzie, należy jeszcze bardziej jednoznacznie i zdecydowanie definiować cele
wspierania kobiet jak również działania, które trzeba podjąć.
W związku z tym EKES jest zdania, że ewaluacja porozumień handlowych
UE z państwami trzecimi - w szczególności z krajami AKP - musi obejmować specyficzną analizę ich
skutków dla najbiedniejszych grup społecznych i kwestii dotyczących płci.
Zasadnicze znaczenie mają także środki przeznaczane na wsparcie
związków i organizacji pozarządowych, które angażują się w sprawę równouprawnienia obu płci i w
mobilizowanie i zwiększanie zaangażowania kobiet ("empowerment").
EKES podkreśla, że nie chodzi tylko o promocję szerszej udziału kobiet
lecz o tworzenie przesłanek dla faktycznego współuczestnictwa, dowartościowania i wspierania, tak
by kobiety mogły mieć swój wkład w rozwój swoich krajów w takim samym stopniu jak mężczyźni.
EKES zwraca także uwagę na fakt, że najważniejszą sprawą jest
zapewnienie kobietom równoprawnego dostępu do edukacji, gdyż tylko tak można zagwarantować im
udział w rozwoju kraju.
W przypadku dokumentów dotyczących poszczególnych strategii krajowych należy wyraźnie przewidzieć
zarówno partycypację kobiet w ich opracowywaniu jak też działania w celu wzmocnienia organizacji
kobiecych kobiet. EKES jest zdania, że Komisja Europejska może przy tym w pełni wykorzystać swój
duży wpływ. Ponadto, EKES apeluje do Komisji Europejskiej do wyodrębnienia specjalnej linii
budżetowej dla organizacji kobiecych społeczeństwa obywatelskiego w krajach AKP.
EKES sygnalizuje także, że w najbliższej przyszłości ma zamiar
zorganizować konferencję z udziałem kobiet i organizacji społeczeństwa obywatelskiego krajów
Afryki, Karaibów i Pacyfiku, poświęconą tematyce wzmocnienia partycypacji kobiet w procesach
decyzyjnych, identyfikowania barier i tworzeniu strategii rozwoju z uwzględnieniem punktu widzenia
organizacji kobiecych.
Źródło: inf. własna
