Publicystyka - ngo.pl

W strategii przedstawiono cele, które mają
zostać osiągnięte do 2013 r.:

• wzmocnienie pozycji konsumentów UE,
  
  
• zwiększenie dobrobytu konsumentów w odniesieniu do cen, wyboru, jakości, przystępności oraz bezpieczeństwa,
  
  
• skuteczna ochrona konsumentów przed poważnymi zagrożeniami, zwłaszcza tymi, z którymi nie mogą sobie poradzić sami.

KE zakłada, że cele te zostaną osiągnięte
dzięki wydatkom przeznaczonym na politykę konsumencką UE, dla
których nakreślone zostały ramy prawne w celu zapewnienia ochrony
konsumentów oraz skutecznego stosowania przepisów prawnych poprzez
egzekwowanie prawa, współpracę, informowanie, edukowanie i
dochodzenie roszczeń.

Obszary priorytetowe strategii polityki
konsumenckiej obejmują:

• lepsze monitorowanie rynków konsumenckich oraz krajowych kierunków polityki konsumenckiej,
  
  
• lepsze uregulowania prawne w dziedzinie ochrony konsumentów,
  
  
• lepsze środki egzekwowania prawa i dochodzenia roszczeń,
  
  
• lepsze informowanie i edukowanie konsumentów oraz umieszczenie konsumentów w centrum innych strategii i przepisów UE.

EKES z zadowoleniem przyjmuje strategię
konsumencką na lata 2007-2013, a szczególnie zawarte w niej
przekonanie, iż zaufanie konsumentów i ich ochrona są podstawą
zdrowego i dobrze rozwijającego się rynku wewnętrznego.

EKES nie ogranicza jednakże polityki
konsumenckiej do urzeczywistniania rynku wewnętrznego; wręcz
przeciwnie, to rynek wewnętrzny powinien służyć zaspokajaniu
interesów konsumentów.

Zdaniem Komitetu KE powinna ukierunkować swoją
politykę na przejrzystość rynków, wzmocnienie rynku wewnętrznego i
politykę konsumencką, która sprzyjałaby sprawnym rynkom, rozwojowi
gospodarczemu i zatrudnieniu oraz zwiększałaby dobrobyt
konsumentów.

Określone przez KE wyzwania na rynku
wewnętrznym rzeczywiście istnieją i należy stawić im czoła, co też
zresztą czyni się w strategii. Zdaniem EKES-u Komisja stoi przed
dwoma innymi wyzwaniami, a mianowicie rzeczywistą harmonizacją
krajowych strategii oraz umieszczeniem dobrobytu konsumentów w
centrum zainteresowania różnych dyrekcji KE.

Mimo że cele KE są ambitne i często mało
precyzyjne, Komitet wierzy, że uda się je osiągnąć w wyznaczonym
terminie i w sposób jak najbardziej zgodny z wymogami rynku
wewnętrznego i konsumentów. Komitet z zadowoleniem przyjmuje
działania nakreślone w priorytetowych obszarach strategii polityki
konsumenckiej, a wręcz wyczekuje ich przeprowadzenia. EKES sądzi
jednak, że budżet dla programu strategii konsumenckiej w wysokości
przeciętnie 22,7 mln euro rocznie jest niestety zbyt mały do
realizacji zaplanowanych działań.

Choć KE podjęła już szereg inicjatyw w ramach
realizacji celów zawartych w strategii (np. przyjęcie zielonej
księgi w sprawie przeglądu dorobku wspólnotowego w dziedzinie praw
konsumenta), Komitet wzywa, by bezzwłocznie przejść do przeglądu
konkretnych dyrektyw. Ostatnie komunikaty KE dotyczące wdrożenia
dyrektywy w sprawie ochrony konsumentów w przypadku umów
zawieranych na odległość, niektórych aspektów sprzedaży towarów
konsumpcyjnych i związanych z tym gwarancji oraz możliwości
wprowadzenia bezpośredniej odpowiedzialności producenta, a także
zmiany dyrektywy w sprawie korzystania z nieruchomości w systemie
podziału czasu z 2007 r. zdaniem EKES-u rozczarowują, gdyż nie
rozwiązują tak naprawdę problemów dotyczących tych usług.

EKES gotowy jest poprzeć podejście polegające
na pełnej harmonizacji prawa konsumenckiego, gdy głównym celem jest
urzeczywistnianie rynku wewnętrznego. Podejście takie nie może być
zastosowane kosztem istniejących praw. Należy skonsolidować prawa
konsumentów w różnych państwach członkowskich, by zachęcać do
dalszych zakupów transgranicznych, na czym skorzystają zarówno
konsumenci, jak i sektor detaliczny i sektor usług. Podejście to
należy stosować nie tylko na szczeblu, na którym poszczególne
państwa członkowskie zapewniają odpowiednią ochronę konsumentów,
lecz także na szczeblu UE, co byłoby dążeniem do rzeczywistej
integracji rynku.

W odniesieniu do wyznaczonych obszarów
priorytetowych EKES formułuje następujące zastrzeżenia i uwagi:

Lepsze monitorowanie rynku: EKES zgadza się, że
należy zapewnić lepsze informacje o rynku i popiera środki
zaproponowane w ramach tego priorytetu. Jednakże Komitet usilnie
zaleca KE znalezienie innowacyjnych sposobów faktycznego określenia
doświadczeń i poglądów konsumentów. Ponadto KE mogłaby przyjąć
podejście na skalę makro do określenia doświadczeń konsumentów w
państwach członkowskich za pośrednictwem analizy prawdziwych
przypadków i zastosowanych rozwiązań. Komitet przypomina także, że
zbieranie informacji nie może stanowić kolejnego kłopotliwego
zadania, które przypadnie poszczególnym firmom, a zwłaszcza
MŚP.

Lepsze uregulowania prawne w dziedzinie ochrony
konsumentów: inicjatywy podejmowane w tym obszarze powinny w pełni
uwzględniać następstwa handlu elektronicznego i technologii
cyfrowych dla praw konsumentów, a w rezultacie jasno określić
zobowiązania i prawa w środowisku cyfrowym. Ponadto należy
opracować działania, które umożliwią dostęp do pewnych usług tym
grupom konsumentów, które w wyniku przepaści cyfrowej mogą go być
pozbawione, gdyż w przeciwnym wypadku doprowadziłoby to jedynie do
wyłonienia się kolejnej grupy konsumentów będących w niekorzystnej
sytuacji.

Lepsze środki egzekwowania prawa i dochodzenia
roszczeń: by zapewnić osiągnięcie celów przedstawionych w
strategii, niezbędne jest z całą pewnością egzekwowanie prawa, jak
również ściślejsza współpraca między państwami członkowskimi a KE.
Komitet z zadowoleniem przyjmuje i popiera zaproponowane przez KE
działania w zakresie zbiorowego dochodzenia roszczeń. Taka forma
prawna gwarantuje zajęcie się problemami konsumentów, z którymi nie
są w stanie poradzić sobie jednostki.

Lepsze informowanie i edukowanie konsumentów:
Komitet jest przekonany, że edukacja i informacja stanowią
integralną część ochrony konsumentów. Sieć Europejskich Centrów
Konsumenckich stanowi istotny postęp w zakresie informowania
konsumentów. EKES uważa jednak, że KE musi znaleźć bardziej
innowacyjne i kreatywne sposoby przekazywania informacji
konsumentom, używając języka, który przemawia do społeczeństwa.

Odpowiedzialna konsumpcja zgodna z zasadami
zrównoważonego rozwoju: z jednej strony należy dbać o to, by
konsumenci byli dobrze poinformowani, z drugiej zaś podkreślić
znaczenie odpowiedzialnej konsumpcji. Co więcej, idea konsumpcji
zgodnej z zasadami zrównoważonego rozwoju powinna stać się ważną
częścią rynku wewnętrznego, a usługodawcy, detaliści i konsumenci
muszą być lepiej zorientowani w samej koncepcji i gotowi do jej
przyjęcia.

Aspekt ochrony konsumentów musi zostać
uwzględniony we wszystkich obszarach polityki i przepisach UE:
kroki zaproponowane przez KE, m.in. wyznaczenie urzędnika
łącznikowego ds. konsumentów w Dyrekcjach Generalnych (DG) KE, mają
pozytywny wydźwięk i przyczynią się do osiągnięcia tego celu. EKES
zgadza się z propozycją, by każda DG składała coroczny raport na
temat stopnia, w jakim ochrona konsumentów została uwzględniona w
jej działaniach.

Lepsza ochrona konsumentów na rynkach
międzynarodowych jest niezbędna. Nie powinna się ona ograniczać
jedynie do kwestii bezpieczeństwa produktów, która zyskuje coraz
bardziej na znaczeniu w oczach konsumentów UE, lecz musi również
obejmować problemy związane z nabywaniem produktów bądź usług, w
szczególności za pośrednictwem handlu elektronicznego.

Współpraca między przemysłem a organizacjami
ochrony konsumentów: poza przepisami i ich egzekwowaniem, to
właśnie współpraca tych dwóch sektorów rzeczywiście doprowadzi do
ochrony konsumentów. Należy ją ułatwiać i korzystać w całej UE ze
sprawdzonych rozwiązań z państw członkowskich, które zastosowały
takie podejście i opracowały kodeksy postępowania.

Zdaniem Komitetu w latach 2007-2013 niezbędne
będzie sprostanie następującym wyzwaniom, poza tymi, które wskazuje
KE:

• zwiększonemu korzystaniu z technologii w celu uczciwej promocji oraz odpowiedzialnej konsumpcji towarów i usług. Handel elektroniczny (e-commerce) jest coraz częściej wykorzystywany do nabywania towarów i usług, jednak w ramach obowiązujących przepisów nie istnieje żadna forma ochrony konsumentów, gdyż postęp w obszarze handlu elektronicznego następuje szybciej niż osiągnięcia w zakresie ochrony konsumentów w tej dziedzinie.
  
  
• egzekwowaniu przepisów prawnych tam, gdzie to niezbędne. Przepisy w państwach członkowskich oraz ich wprowadzanie w życie różnią się w poszczególnych państwach UE.Państwa, w których egzekwowanie prawa jest słabiej rozwinięte, muszą osiągnąć poziom państw członkowskich osiągających lepsze wyniki w tym zakresie.
  
  
• roszczeniom konsumentów, zarówno zbiorowym, jak i indywidualnym; konsumenci powinni mieć łatwą i niezawodną możliwość dochodzenia zadośćuczynienia w ich własnym kraju, jak i poza nim. Ponadto roszczenia zbiorowe powinny zostać ujednolicone w całej Unii, by mogły z nich korzystać grupy indywidualnych konsumentów oraz firmy (zwłaszcza MŚP).
  
  
• ochronie praw konsumentów na rynkach międzynarodowych.
  
  
• włączeniu ochrony konsumentów do wszystkich strategii i całego prawodawstwa UE.
  
  
• ścisłemu nadzorowi niektórych sektorów na rynku, gdzie ochrona konsumentów jest absolutnie konieczna.