Fundusz Lokalny na rzecz Rozwoju Społecznego rozpoczął działania mające na celu ochronę ręcznika obrzędowego na obszarze gminy Bielsk Podlaski. Ręcznik obrzędowy należy uznać za jeden z ważniejszych wyznaczników kultury i tradycji mieszkańców gminy Bielsk Podlaski. Ze swoim niepowtarzalnym zdobnictwem jest reliktem świadczącym o bogactwie naszych terenów i mówiącym o tradycji tutejszej ludności.
Jeszcze w latach 40, 50 i 60 ubiegłego wieku młode dziewczęta wyszywały do kilku ręczników z przeznaczeniem na posag. Pas samodziałowego lub fabrycznego płótna, nawet do 3 metrów długości, zdobiły haftem krzyżykowym lub płaskim. Do krótszych boków doszywały misternie wykonane koronki szydełkowe o ornamencie kwiatowym lub geometrycznym. Taki ręcznik był przekazywany z pokolenia na pokolenie. Stanowił element obrzędowości rodzinnej, jak i dorocznej mieszkańców gminy. Towarzyszył człowiekowi w jego życiowej drodze - obdarowywano ręcznikiem podczas chrztu nowonarodzone dzieci, był obecny na ślubie i weselu, zdobiono nim święte obrazy – ikony, a na końcu wkładano go do trumny. Ponadto obwiązywano nim przydrożne i cmentarne krzyże.
Chcąc zachować ręczniki oraz tradycję jaką w sobie kryją, Fundusz Lokalny na Rzecz Rozwoju Społecznego podjął działania mające na celu ochronę ręcznika obrzędowego na obszarze gminy Bielsk Podlaski.
Pierwszym krokiem jest, prowadzona już od kilku tygodni, inwentaryzacja ręczników w domach mieszkańców gminy Bielsk Podlaski. Inwentaryzatorzy odwiedzili już Haćki, Hołody, Parcewo, Ploski i Rajsk. Prowadzone badania są podparte dokumentacją fotograficzną ręczników, haftów i koronek szydełkowych oraz informacjami o ich twórcach i czasie powstania. Uzyskane informacje posłużą stworzeniu jedynej regionalnej bazy danych ręcznika ludowego w gminie Bielsk Podlaski. Zostanie ona udostępniona na stronie internetowej.
Drugi etap to prelekcje o ręczniku obrzędowym, jego zdobnictwie i roli jaką pełnił w kulturze ludowej mieszkańców gminy. Bogatsi o wiedzę teoretyczną zajmiemy się warsztatami rękodzielniczym, które zostaną przeprowadzone w dwóch szkołach w gminie Bielsk Podlaski. Głównym tematem warsztatów będą motywy zdobnicze – koronka i haft. Na ich podstawie wspólnie stworzymy wzorniki. Młodzi ludzie pod okiem swoich babć wdrożą się w techniki haftu krzyżykowego, płaskiego oraz koronki szydełkowej.
Prace powstałe podczas warsztatów oraz ręczniki udostępnione przez mieszkańców gminy Bielsk Podlaski będzie można zobaczyć na wystawach w szkołach. Dodatkową atrakcją będą wystawy plenerowe na wiejskich płotach.
Zachęcamy wszystkich, którzy posiadają w swoich domowych kufrach ręczniki do ich udostępnienia. Po sfotografowaniu i opisaniu zostaną zwrócone właścicielom. Każdy ręcznik wzbogaci naszą bazę.
Działanie realizowane w ramach projektów:
Ochrona ręcznika obrzędowego w gminie Bielsk Podlaski
w ramach programów:
- „Kultura Bliska 2010” ze środków Fundacji Wspomagania Wsi
- Programu Wspierania Aktywności Lokalnej „Razem możemy więcej” ze środków Fundacji Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej
