Publicystyka - ngo.pl

Podejmowana jest kolejna próba poprawy systemu ewidencji UKS i klubów sportowych. Dla przypomnienia - obecnie sytuacja wygląda tak, że UKS i KS działające w oparciu o ustawę prawo o stowarzyszeniach widnieją w ewidencjach starostów, a KS prowadzące działalność gospodarczą rejestrowane są w KRS. Kwestionowana jest możliwość prowadzenia działalności gospodarczej przez UKS, duży problem stanowi zmiana siedziby UKS i KS (migracja między ewidencjami), jak i podjęcie działalności gospodarczej przez zarejestrowany już klub sportowy (migracja między ewidencją i KRS).

Kilka lat temu byliśmy bezpośrednio zaangażowani w działania na rzecz usprawnienia ewidencji wspomnianych podmiotów. W dużym skrócie można napisać, że działania te sprowadzały się do uczynienia KRS jedynym organem rejestrowym. Efektem prac był poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o sporcie (Druk nr 305). Link do tego projektu i linki do relacji z prac zamieszczamy poniżej.

Szykowana obecnie propozycja nie idzie tak daleko. Oceniamy ją pozytywnie, ale nie rozwiązuje ona wszystkich problemów, o czym dalej.

Samym najbardziej zainteresowanym, czyli tak klubom sportowym, jak i organom ewidencyjnym, propozycja zmiany mogła "umknąć", bowiem stanowi tylko jeden artykuł w dużym projekcie regulacyjnym, za który odpowiada Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii.

Mowa jest o ustawie o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych.

Interesujące nas zapisy zawarto w art. 58 ustawy - https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12321366/katalog/12577127#12577127

Dla lepszego zobrazowania proponowanych rozwiązań, poniżej publikujemy zapisy dotyczące ewidencjonowania uczniowskich klubów sportowych i klubów sportowych, w kształcie, jakie miałyby, gdyby regulacje udało się wprowadzić (do czego jeszcze daleka droga).

Kolorem czerwonym zaznaczyliśmy zapisy wprowadzane proponowaną regulacją (zobacz tekst proponowanej regulacji z zaznaczonymi zmianami).

Samą chęć zmiany oceniamy pozytywnie. Obecnie funkcjonujący system ewidencji nie sprawdza się - kwestionowane są możliwości prowadzenia działalności gospodarczej przez UKS, duży problem stanowi zmiana siedziby UKS i KS (migracja między ewidencjami), jak i podjęcie działalności gospodarczej przez zarejestrowany już klub sportowy (migracja między ewidencją i KRS).

Przywołany projekt stara się odpowiedzieć na te bolączki. Proponowane jest dodanie pkt 9 do art. 4 ustawy o sporcie w brzmieniu: Uczniowskie kluby sportowe oraz kluby sportowe, o których mowa w ust. 7, po odpowiedniej zmianie statutu oraz po uzyskaniu wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego mogą podjąć działalność gospodarczą. Po wpisaniu podmiotu oraz wpisaniu zmiany statutu w Krajowym Rejestrze Sądowym właściwy starosta z urzędu wykreśla uczniowski klub sportowy lub klub sportowy, o którym mowa w ust. 7, z ewidencji, o której mowa w ust. 4, zaznaczając, że przyczyną wykreślenia jest wpis podmiotu do Krajowego Rejestru Sądowego.

Artykuł ten wprost wskazuje możliwość prowadzenia działalności gospodarczej przez UKS i kuby sportowe oraz – co bardzo ważne – wskazuje procedurę migracji z ewidencji starosty do KRS. W obecnych regulacjach brak jest takiej procedury, a sama możliwość prowadzenia działalności gospodarczej przez UKS jest kwestionowana (np. postanowienie Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 2 kwietnia 2013 r. VI GZ 44/13 - http://orzeczenia.ms.gov.pl/content/$N/151025000003027_VI_Gz_000044_2013_Uz_2013-04-02_001).

Proponowana zmiana pkt 4 w art. 4 ustawy o sporcie wskazuje też – brakującą obecnie – ścieżkę migracji UKS i KS pomiędzy ewidencjami w przypadku zmiany siedziby klubu - Uczniowski klub sportowy podlega wpisowi do ewidencji prowadzonej przez starostę właściwego ze względu na siedzibę klubu. W przypadku zmiany siedziby uczniowskiego klubu sportowego, właściwy miejscowo starosta dokonuje wpisu do ewidencji oraz zawiadamia właściwego starostę o dokonanym wpisie i konieczności wykreślenia uczniowskiego klubu sportowego z ewidencji. Wpisu i wykreślenia wpisu z ewidencji dokonuje się na podstawie wniosku lub zawiadomienia. Wpis, odmowa wpisu do ewidencji i wykreślenie wpisu z ewidencji następuje w drodze decyzji.

Wreszcie – proponowane dodanie punktu 4e w art. 4 ustawy o sporcie powoduje, że sama ewidencja stałaby się jawna. Jest to mocno pożądane rozwiązanie, które znacznie uprościłoby proces weryfikacji danych UKS i KS przez organy i inne podmioty. Jest to szczególnie ważne np. przy realizacji zadań zleconych – organizacje zarejestrowane w KRS nie muszą załączać żadnych dokumentów (organ może skorzystać z wyszukiwarki KRS), kluby z ewidencji starostów często muszą, z powodu niejawności ewidencji, załączać wypisy, a nawet statuty (obowiązek załączania statutu wynika z braku informacji nt. sposobu reprezentacji).

Dla przypomnienia – zawarte w projekcie regulacje wprost wskazują na możliwość prowadzenia działalności gospodarczej przez UKS, przedstawiają ścieżkę migracji między ewidencją a KRS w przypadku podjęcia tejże właśnie działalności gospodarczej oraz ścieżkę migracji między ewidencjami w przypadku zmiany siedziby klubu.

To czego w regulacjach brakuje, to rozpatrzenia sytuacji klubów, które zaczynają figurować w ewidencji i KRS jednocześnie. Dzieje się tak w przypadku UKS i KS, które uzyskują status OPP. Niejednokrotnie zdarza się, że podmioty te działają w oparciu o „różne” statuty, w różnych ewidencjach mają zgłoszone inne władze – inne w ewidencji, inne w KRS. Powodowane jest to tym, że między KRS i starostwami nie ma wymiany informacji, a same podmioty zgłaszają zmiany np. tylko to jednego z ww. podmiotów. Tej sytuacji w projekcie nie rozpatrzono w ogóle.

Nie odniesiono się też do kwestii „jednego okienka”. Teoretycznie rejestracja w ewidencji jest szybsza, ale bez jednoczesnego otrzymania REGON i NIP (a tak dzieje się w przypadku rejestracji KRS), rejestracja ta znacznie się wydłuża – na sam NIP czeka się kilkanaście dni.

Nie odniesiono się bezpośrednio do opłaty za wpis i wypisy z ewidencji. Ta w wielu starostwach nadal jest pobierana. Dla stowarzyszeń, które rejestrowane są w KRS i nie prowadzą działalności gospodarczej, postępowanie o wpis jest wolne od opłat.

Na plus należy postrzegać uczynienie jawnym samej ewidencji. Jest to na pewno lepsze rozwiązanie, niż obecne, mamy jednak wątpliwości, na ile korzystanie z tych ewidencji będzie oczywiste dla podmiotów spoza administracji publicznej, takich jak banki czy np. inni kontrahenci. Ewidencje te będą znajdowały się w różnych – mniej lub bardziej nieoczywistych – miejscach na stronach urzędów. Co ważne – brak w nich będzie numerów NIP i REGON. Centralna baza KRS, z której elektroniczne wypisy są z mocy prawa wszędzie powszechnie akceptowane, jest znacznie lepszym rozwiązaniem.

Wreszcie – zwracamy uwagę, że statuty osób prawnych (a takimi są KS i UKS widniejące w ewidencjach) wciąż oceniać będą po prostu urzędnicy, bardzo często nie posiadający wykształcenia prawniczego, nie mający takiego rozeznania w orzecznictwie jak referendarze. Tu pewnym rozwiązaniem może być proponowany przez nas w ramach Tez (http://trzeci.org/postulaty/) postulat opracowania wzorcowych statutów klubów sportowych i UKS (tak jak w przypadku „nowych” KGW). Mogłoby to być pewnym remedium na brak ww. doświadczenia i wykształcenia prawniczego urzędników dokonujących wpisów do ewidencji.

Jak wspomnieliśmy – proponowane zmiany oceniamy, jako krok w dobrym kierunku. Wciąż uważamy jednak, że docelowo wszystkie UKS i KS - bez względu na to, czy prowadzą, czy nie prowadzą działalności gospodarczej – powinny być rejestrowane w KRS. 

A teraz napiszemy więcej o samej konstrukcji pojęcia „klub sportowy”, która to konstrukcja też wg nas przemawia za ww. postulatem rejestracji wszystkich podmiotów w KRS.

Spróbujemy odpowiedzieć sobie na pytanie – czym jest klub sportowy? Z góry uprzedzamy – będzie to tylko próba, bo ostatecznej odpowiedzi nie uzyskamy. I właśnie brak możliwości uzyskania tej odpowiedzi jest istotą problemu.

W ustawie o sporcie zapisy dotyczące pojęcia klubu sportowego umieszczone są w art. 3. Artykuł ten wskazuje, że działalność sportowa jest prowadzona w szczególności w formie klubu sportowego. I że klub sportowy działa jako osoba prawna. Tyle.

Oprzyjmy się na przykładzie. Mamy dwa statuty nowo rejestrowanych podmiotów. Oba podmioty mają mieć formę stowarzyszeń nie prowadzących działalności gospodarczej. Oba podmioty mają być osobami prawnymi (czyli nie stowarzyszeniami zwykłymi). Zapisy w statutach oba podmioty mają identyczne. Różnią się jednym – jeden w celach statutowych ma wpisaną wyłącznie kulturę fizyczną, drugi poza kulturą fizyczną, ma też zapis dotyczący możliwego prowadzenia działań w obszarze kultury. Pytanie – czy w myśl przywołanej akapit wyżej definicji, oba podmioty są klubami sportowymi?

I tu też dwa słowa o rejestracji – w myśl obecnych regulacji (ale też w myśl proponowanych zmian do obecnych regulacji, o których to pisaliśmy wyżej) rejestracja obu podmiotów powinna wyglądać odmiennie. Dopisanie jednego tylko celu (tej przykładowej „kultury”), powoduje, że tak jak pierwszy podmiot powinien być rejestrowany w ewidencji, tak drugi – z uwagi na to, że w statucie ma nie tylko kulturę fizyczną – powinien być rejestrowany w KRS.

Idąc dalej – pierwszy klub w pewnym momencie postanawia jednak, że chciałby również działać w obszarze kultury. Że nadal najważniejsze jest dla niego prowadzenie zajęć piłkarskich dla dzieci, ale – od czasu do czasu – chce zrobić koncert. Zgłasza zmianę statutu do starosty. Czy starosta uzna taki statut? Najpewniej nie – przecież klub sportowy widniejący w ewidencji ma mieć cele wyłącznie w zakresie kultury fizycznej.

Klub ten więc nie może prowadzić działań kulturalnych w obszarze swojej działalności statutowej, ale… może zarejestrować działalność gospodarczą w tym zakresie. W obecnym stanie prawnym jest to karkołomne, ale możliwe. Klub zostaje wpisany do KRS. Nadal prowadzi zajęcia w piłkę nożną dla dzieci, a do tego działalność gospodarczą w zakresie kultury.

Działalność gospodarcza jednak się nie sprawdza, więc podmiot z niej rezygnuje. Znowu w statucie ma wyłącznie działalność w zakresie kultury fizycznej, jest już jednak w rejestrze KRS, nie w ewidencji starosty. Dla przypomnienia – gdyby się rejestrował z takim statutem, jaki właśnie ma – właściwą ewidencją powinna być ewidencja starosty.

Znowu mija trochę czasu i podmiot postanawia wrócić do działalności kulturalnej. Tym razem jednak działalność taką chce prowadzić jako działalność statutową. Co więcej - po pewnym czasie w ogóle przestaje prowadzić zajęcia z piłki nożnej dla dzieci (choć nadal ma w statucie kulturę fizyczną), skupia się wyłącznie na kulturze – robi koncerty, wystawy, teatry plenerowe. Pytanie jak na wstępie – czy podmiot taki jest, czy nie jest klubem sportowym?

I przykład bardziej skrajny - czy fundacja, która ma kilkanaście celów statutowych, w tym jeden z nich, to właśnie kultura fizyczna, jest czy nie jest, klubem sportowym?

Odpowiedź na te pytania ma znaczenie nie tylko dla czystej teorii – może mieć swoje konsekwencje w związku z ubieganiem się o dotacje, czy ustawą o VAT – np. https://www.rp.pl/VAT/309269972-Kluby-sportowe-zwolnione-z-placenia-VAT.html.