W środę, 5 listopada 2003 odbyła się konferencja pt. 'Fundusze strukturalne – korzyści dla sektora edukacji w Polsce', zorganizowana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu.
Konferencja była interesująca z wielu powodów. Przede wszystkim była to pierwsza możliwość publicznej debaty z Ministerstwem Edukacji nt. działań edukacyjnych, które będą finansowane z Funduszy Strukturalnych. Wzięło w niej udział ok. 300 uczestników, ale niestety jedno takie wydarzenie nie zaspokoi potrzeb informacyjnych: tego rodzaju konferencje czy seminaria powinny być organizowane już od kilku miesięcy, we wszystkich regionach, z uwzględnieniem różnego rodzaju potencjalnych projektodawców.
Konferencja była również interesująca dlatego, że nie ograniczała się do Priorytetu 2 SOP RZL (Rozwój społeczeństwa opartego na wiedzy), za którego wdrażanie odpowiedzialność spoczywa na MENIS (tzw. beneficjent końcowy), ale obejmowała wszystkie wątki "edukacyjne" we wszystkich tych programach operacyjnych, w których te wątki się pojawiają, tj.: SOP RZL, WKG, ZPORR. Panelistami były więc osoby z różnych ministerstw: przedstawiciele różnych departamentów MGPiPS, MNiI, a nawet Ministerstwa Finansów. I właśnie fakt uczestniczenia przedstawiciela MF był kolejnym powodem, dla którego konferencja była tak ciekawa. Pierwszy raz można było oficjalnie usłyszeć, jak mniej więcej wyglądać będzie system przepływów finansowych (krążących wcześniej historii na ten temat była cała masa) i czego można się spodziewać w zakresie współfinansowania, prefinansowania, refinansowania itd.
W konferencji uczestniczyła też pani Cornelia Grosser z Przedstawicielstwa KE w Polsce oraz pan Nigel Tumban - Central European Adviser (ESF Division, Wielka Brytania).
Głównym celem konferencji było poinformowanie o możliwościach wykorzystania środków z funduszy strukturalnych dla systemu edukacji, w tym również przez organizacje pozarządowe. W konferencji uczestniczyli przedstawiciele szkół wyższych, placówek kształcenia i doskonalenia nauczycieli, kuratoriów oświaty, Wojewódzkich Ośrodków Metodycznych, Wydziałów Edukacji Urzędów Marszałkowskich, Centralnej i Okręgowych Komisji Egzaminacyjnych, instytucji naukowych, a także organizacji pozarządowych.
Pierwsza część konferencji poświęcona była zagadnieniom ogólnym z dziedziny edukacji i Funduszy Strukturalnych.
Ewa Freyberg, podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu, która mówiła, jakie szanse stwarzają FS, zachęcała do jak najlepszego ich wykorzystania, tworzenie skutecznych partnerstw na rzecz rozwoju edukacji i sportu w Polsce tak aby te dziedziny mogły się jak najlepiej rozwijać, także przy pomocy z FS.
Następną występującą osobą była przedstawicielka Komisji Europejskiej, pani Cornelia Grosser, która opisywała system kształcenia w UE i jej politykę w tym zakresie oraz o Europejskiej Strategii Zatrudnienia.
Ciekawe okazało się wystąpienie przedstawiciela Ministerstwa Finansów pana Piotra Tworosa. We wstępie określił, jak zostały zakwalifikowane FS: są to środki publiczne, ale nie są środkami budżetu państwa (choć są prezentowane w ustawie budżetowej w specjalnym załączniku). Omawiał stanowisko MF w kwestii zarządzania i rozdysponowania środków z FS, a także monitoring i kontrolę ich wydatkowania. Zaznaczył także, że jednostką rozdysponowującą środki nie jest bezpośrednio samo MF, a jest nią jednostka zarządzająca a następnie beneficjanci końcowi. Powiedział też o innych zadaniach MF, do którego należy ułatwianie absorbcji FS. Poinformował m.in., iż współfinansowanie FS ze środków krajowych zapewnione będzie w ramach budżetów poszczególnych ministerstw oraz iż planowana jest rezerwa budżetowa (3,6 mld euro – w tym także interwencje Wspólnej Polityki Rolnej) w budżecie na rok 2004, z której będą mogli korzystać wszyscy, którzy potrzebują współfinansowania (tak to określił, choć najprawdopodobniej miał na myśli sektor publiczny). Jeśli zaś chodzi o plany co do prefinansowania podmiotów sektora publicznego (wszystko opiera się na zasadzie refundacji) to w ustawie budżetowej na rok 2004 przewidzianych jest 5 mld zł w formie bezprocentowej pożyczki. W związku z m.in. tą pożyczką planowane jest zwolnienie samorządów z limitów zadłużania się w celach związanych z FS.. O tego typu pożyczki będą mogły zwracać się do MF minister właściwy odpowiedzialny za dany program sektorowy.
O wspólnych celach europejskich systemów kształcenia i szkolenia opowiadał przedstawiciel Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji, pan Witold Sienkiewicz.
Po tej części nastąpiła seria pytań z sali, między innymi ze strony przedstawicieli organizacji pozarządowych, uczelni zarówno państwowych, jak i prywatnych. Pytania skierowane były głównie do p. Piotra Tworosa i dotyczyły kwalifikowalności podatku VAT w projektach finansowanych z FS, pomocy w prefinansownaiu projektów (np. pomocy dla sektora pozarządowego czy uczelni prywatnych) czy też terminologii dokumentacji. Odpowiedź na to ostatnie pytanie była taka, że terminologia może być myląca i jeżeli ktoś ma lepsze pomysły na nazewnictwo powinien je zgłosić do jednostek odpowiedzialnych za programy sektorowe.
Co do kwestii finansowych to podatek VAT nie może być wykazany jako koszt kwalifikowany w projektach UE. Jedyną możliwością do wpisania VAT-u jako tego typu koszt jest zagwarantowanie, że nigdy nie był i nie będzie w jakiejkolwiek formie zwracany, subsydiowany itp.- w tym wypadku odpowiedzialność za dostarczenie tego typu zaświadczeń spoczywa na wnioskodawcy i wtedy można podatek VAT umieścić jako koszt kwalifikowany w projekcie.
Na pytanie o to, czy będą zaliczki dla projektodawców odpowiedziano, że w żadnym wypadku nie. Zaliczki będą otrzymywać tylko jedności zarządzające FS w Polsce, po to aby płynnie mogły dokonywać refundacji kosztów poszczególnych projektów. W pierwszym roku naszego wejścia do UE – 10 %, w kolejnym 6% sumy puli FS dla Polski. Inaczej nieco ma się sprawa w Funduszu Spójności, w dużych projektach inwestycyjnych, ale ta kwestia również jest teraz dyskutowana.
Nie będzie żadnego funduszu stworzonego przez MF, który mógłby udzielać kredytów pomostowych podmiotom sektora niepublicznego, w tym NGOsom, a wynika to z kryzysu finansów publicznych. Toczone są natomiast rozmowy z bankami komercyjnymi, które przewidują różne schematy pomocy komercyjnej (ale to oczywiście całkowicie poza budżetem państwa).
Jeśli zaś chodzi o fundusz gwarancji – MF uważa to za "niewykluczone".
Ponadto w czasie konferencji przedstawione zostały procedury składania wniosków, tryb wyboru projektów oraz wymagania stawiane projektodawcom.
Źródło: inf. własna
